Mở rộng độ bao phủ - trọng tâm cải cách bảo hiểm xã hội Việt Nam

Mở rộng độ bao phủ và củng cố hệ thống bảo hiểm xã hội (BHXH) đóng vai trò quan trọng trong kế hoạch cải cách của Việt Nam nhằm thực hiện quyết tâm đạt được BHXH trong thời gian tới. Khái niệm sàn an sinh xã hội nghĩa là mọi thành viên trong xã hội sẽ đều được bảo vệ, tối thiểu là trong lĩnh vực chăm sóc y tế, và bảo đảm an ninh thu nhập cơ bản cho trẻ em, người trong độ tuổi lao động nhưng không có đủ thu nhập, người cao tuổi.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam phát biểu tại hội thảo.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam phát biểu tại hội thảo.

Đó là thông tin được đưa ra tại hội thảo “Mở rộng diện bao phủ BHXH - Kinh nghiệm quốc tế và giải pháp cho Việt Nam” do Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội (LĐ-TB và XH) và Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) tổ chức sáng 29-3, tại Hà Nội.

Phát biểu ý kiến tại sự kiện, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam khẳng định, “chúng ta chắc chắn sẽ có những thay đổi quan trọng trong lĩnh vực này”. Phó Thủ tướng nhận định: “Hệ thống bảo hiểm xã hội của Việt Nam dù có đặc thù như thế nào thì các phương pháp tiếp cận vẫn phải phù hợp với xu hướng và quy luật chung của thế giới. Để cải thiện hệ thống an sinh xã hội tại Việt Nam, cần có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị để mọi người dân đều hiểu được sự quan trọng của việc tham gia bảo hiểm xã hội”.

Bộ trưởng LĐ-TB và XH Đào Ngọc Dung cũng cho rằng, chính sách BHXH Việt Nam đã từng bước được hoàn thiện, cho đến nay đã đạt được những kết quả nhất định, đối tượng tham gia và thụ hưởng các chế độ BHXH ngày càng gia tăng.

Việt Nam đặt mục tiêu vào năm 2020 sẽ có một nửa lực lượng lao động tham gia BHXH. Tuy nhiên, cho đến nay, chỉ khoảng 24% lực lượng lao động, tương đương hơn 13 triệu người đang tham gia hệ thống BHXH. Có gần ba triệu người cao tuổi đang hưởng lương hưu. Tỷ lệ bao phủ BHXH ở mức thấp là một trong những vấn đề chính của hệ thống an sinh xã hội mà Việt Nam đang cố gắng giải quyết.

Theo Giám đốc ILO Việt Nam Chang-Hee Lee, những người đã tham gia là các đối tượng "dễ tiếp cận nhất". Việt Nam cần thêm nhiều chính sách thực hiện và thu hút hiệu quả hơn, bao gồm tăng cường thanh tra trong lĩnh vực BHXH, nhằm mở rộng diện bao phủ của BHXH.

Doanh nghiệp nhỏ và vừa, lao động với hợp đồng ngắn hạn, và các doanh nghiệp gia đình phần lớn vẫn đang nằm ngoài hệ thống BHXH. Đồng thời, chương trình hiện tại chưa được điều chỉnh để bao gồm nhóm lao động tự làm và các hình thức lao động phi kết cấu.

Nhận định bảo hiểm tự nguyện cũng hiếm khi có được những thành tựu thuyết phục tại các nước khác, đại diện của ILO khuyến khích Việt Nam "tìm tòi các giải pháp sáng tạo để chạm tới “nhóm người bị bỏ sót” này.

Độ chín của hệ thống an sinh xã hội Việt Nam cũng như những thách thức đang tồn tại đòi hỏi sự kết hợp hài hòa giữa các chương trình bảo trợ xã hội (có đối tượng là những nhóm người dễ bị tổn thương nhất) và chương trình bảo hiểm xã hội (dựa trên đóng góp của người lao động và chủ sử dụng lao động). Sự gắn kết chặt chẽ hơn sẽ bảo đảm rằng không ai bị bỏ lại phía sau và mức hưởng lợi là phù hợp.

Tính bền vững của hệ thống BHXH ngày nay đang bị thách thức bởi quá trình già hóa dân số nhanh chóng. Tuổi thọ trung bình hiện tại của Việt Nam là 76, so với tuổi 70 vào năm 1990. Đặc biệt, tuổi thọ trung bình của những người đã qua mức 60 tuổi là 81. Con số này tương đương với các nước phát triển hơn Việt Nam như Brazil, Thái-lan và chỉ thấp hơn 3 - 4 năm so với các quốc gia Tây Âu.

"Khi xã hội và kinh tế phát triển, việc điều chỉnh tuổi nghỉ hưu và mức đóng góp là một phần của bất kỳ hệ thống an sinh xã hội nào. Hàng chục năm kinh nghiệm tại các quốc gia khác đã khẳng định rằng, cải cách không phải là dấu hiệu hệ thống thất bại, mà là một phần tất yếu của quá trình phát triển", Giám đốc ILO Việt Nam cho biết.

Đồng thời, ILO cũng kiến nghị Việt Nam nên vào cuộc và tăng mức chi tiêu công vào các dịch vụ xã hội và hỗ trợ tài chính, bảo đảm rằng kể cả nhóm dễ bị tổn thương nhất và những người sống tại các vùng sâu, vùng xa cũng nhận được hỗ trợ. Tăng cường những nỗ lực này là cần thiết để hiện thực hóa an sinh xã hội cho tất cả mọi người.

LAN VŨ

Nguồn Nhân Dân: http://nhandan.com.vn/xahoi/bhxh-va-cuoc-song/item/32453202-mo-rong-do-bao-phu-trong-tam-cai-cach-bao-hiem-xa-hoi-viet-nam.html