Lịch sử gọi tên Donald Trump như thế nào qua lăng kính truyền thông?

Hãng tin BBC đặt câu hỏi, truyền thông Mỹ, cả chính thống và phi chính thống, đã tác động như thế nào đến thành công của Donald Trump trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ hôm 08/11 vừa qua.

Ngày 30/9/2016, tờ San Diego Union Tribune đã làm nên lịch sử khi lần đầu tiên trong 148 năm, tờ báo này ủng hộ cho ứng viên đảng Dân chủ Hillary Clinton.

Đây cũng là lần đầu tiên trong 126 năm đối với tờ Arizona Republic. Báo chí Mỹ không ưa thích Donald J Trump. Do vậy, trong số 100 tờ báo in hàng đầu, chỉ có vẻn vẹn 2 tờ đứng về phía Trump.

Ông Donald Trump đã đắc cử tổng thống Mỹ trong cuộc bầu cử hôm 08/11/2016

Hơn 200 tờ báo hậu thuẫn bà Clinton, trong khi đó con số này với ông Trump chưa đầy 20. Và thậm chí một vài tờ cũng chỉ tỏ thái độ ủng hộ rất nửa vời. Đơn cử tờ Fort Wayne News Sentinel viết: Điều khả dĩ nhất mà “Ơn Chúa vì có Mike Pence”.

Tờ The Washington Times cho rằng ông Trump không hoàn hảo cho vị trí tổng thống, bởi ông thô tục và lỗ mãng.

Điều mà họ ưa thích chính là thực tế khi ông có "tất cả mọi địch thủ: từ các học giả uyên thâm, các nhà khoa học xã hội , những người bên trong Beltway, các nhà hàn lâm, và những người công chính hiểu rõ về các chính sách sai lầm". Họ cảm thấy hình ảnh của ông ấy được truyền thông "tô vẽ" một chiều.

Sau đó, chiến thắng của ông Trump đã giáng đòn trực diện vào các chuyên gia. Đó cũng là điều bẽ bàng cho hàng ngàn nhà báo mất công cảnh báo về ông trùm bất động sản Trump trong nhiều tháng ròng.

"Sự thất bại của báo chí"

Theo Giáo sư Jeff Jarvis thuộc Trung tâm báo chí kinh doanh Tow-Knight của Đại học New York - một người nhiệt tình ủng hộ bà Hillary Clinton, thực tế Donald Trump thắng cử đã là minh chúng rõ ràng cho sự thất bại của báo chí.

Cũng như nhiều người thuộc tầng lớp truyền thống tự do, ông Jeff Jarvis cảm thấy thành công của Trump là tín hiệu cho thấy báo chí đã thất thế trong việc nói lên sự thật.

Theo giáo sư này, việc đánh đồng vụ bê bối email cá nhân của bà Hillary Clinton với tất cả mọi chỉ trích về Donald Trump với cớ cân bằng thông tin là sai lầm.

Quan điểm tự do thứ hai chính là giới truyền thông để cho ông Trump có quá nhiều thời gian lên sóng mà không hề có sự sàng lọc.

Thay vì cảm thấy sợ hãi thì phần lớn khán giả lại thích thú với những gì họ thấy về ông Trump. Về cơ bản, báo chí truyền thống đã tạo ra cảm giác là không phản ánh được những câu chuyện thực tế, trong khi truyền hình lại đưa tin rầm rộ về tỷ phú New York.

Hai điều cần chú ý ở đây. Thứ nhất là nền công nghiệp tin tức có tôn chỉ đạo đức. Thứ hai là truyền hình vẫn là phương tiện truyền thông mạnh nhất. Và điều thứ hai lại có vẻ xác đáng hơn là rất nhiều người truyền bá kỹ thuật số muốn độc giả tin vào.

Truyền hình thắng thế

Năm 1968, ông chủ tương lai của Fox News gặp một vấn đề: đó là làm thế nào để đưa Richard Nixon lên sóng mà không bị thế lực truyền thông thù địch kiểm soát hay cắt gọt.

Giải pháp được ông đưa ra sau đó là Roger Ailes đã tự xây dựng chương trình truyền hình đặc biệt về Nixon và chuyển chúng cho các nhà đài. 48 năm sau đó, kênh truyền hình CNN cũng áp dụng lại công thức này đối với ứng viên Donald Trump, theo một cách hiệu quả và hoàn toàn miễn phí.

Ông Donald Trump (trái) và ông Jeff Zucker (Ảnh: BBC)

CNN nhiệt tình với Trump vì một điều đơn giản, đó là số lượng người xem. Jeff Zucker, ông chủ CNN cũng là người đã mời Trump làm cho chương trình The Apprentice khi ông còn làm việc cho đài NBC.

Và không ai khác, chính ông chủ CNN đã biến Trump thành một ngôi sao truyền hình. Tuy nhiên, sau đó Trump đã phản đối gay gắt một bộ phim tài liệu của CNN. Song cũng chính từ đó, Trump đã nâng số lượt người xem của hãng truyền hình này lên cao trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt trên thị trường khốc liệt.

Điều cần nói là không ai biết Trump sẽ định nói gì nên máy quay lúc nào cũng phải bật. Hiện tại, nước Mỹ có một Tổng thống rất khó đoán định và ‘ăn hình’. Vậy nên, bất cứ nơi nào ông xuất hiện, máy quay và người xem lại phải dõi theo.

Các loại hình truyền thông thi nhau cạnh tranh

Trong suốt mùa hè năm nay, ông Donald Trump đã nhắc đi nhắc lại rằng, bà Hillary Clinton ‘tạo ra IS’. Tuy nhiên, tuyên bố này không nhận được nhiều sự ủng hộ của hầu hết các tờ báo và website.

Song trang Infowars của Alex Jones lại cho đây là thông tin quan trọng. Trang này còn tuyên bố rằng đối thủ của ông Trump có một ‘mạng lưới ma quỷ’ bí mật và mắc chứng bệnh Parkinson, cũng như hàng loạt thuyết âm mưu khác.

Trong khi báo chí chính thống bỏ qua việc phân tích các bài phát biểu của ông Trump và hàng chục câu chuyện khác, các nguồn thông tin khác lại rất mặn mà với đề tài này và thu hút lượng người xem ở mức cao ngất ngưởng.

Một ngôi khác đã trở nên nổi tiếng chính là Breitbart, một trang tin có xu hướng phản đối bất cứ điều gì mà họ cho là đúng đắn về chính trị hoặc đa văn hóa.

Tất cả đều ngã ngửa

Kết quả cuộc bầu cử tổng thống Mỹ mới đây với chiến thắng thuộc về ông Donald Trump đã khiến truyền thông chính thống Mỹ "chết đứng" vì những gì họ đã đưa ra cho công chúng trong hơn 1 năm qua.

Người ủng hộ cay đắng chấp nhận thất bại của bà Clinton.

Trước ngày bỏ phiếu, báo chí Mỹ cũng thi nhau đưa ra những dự đoán dựa vào thăm dò độc lập, mà hầu hết kết quả chung là tỷ lệ chiến thắng của ông Trump rất thấp. Thậm chí tờ Huffington Post còn nhận định bà Clinton có 98% cơ hội chiến thắng.

Thế nhưng cuối cùng, cử tri Mỹ lại không nghĩ như thế. Phiếu bầu của ông Trump không chỉ đến từ tầng lớp da trắng giàu có như truyền thông mặc định, mà ngược lại, một lượng lớn lại đến từ tầng lớp lao động, những người thất nghiệp, hoặc dân sống ở vùng nông thôn.

Do vậy, có thể nói việc Donald Trump chiến thắng cho thấy truyền thông Mỹ đã bị hớ to, bởi họ không bao giờ tưởng tượng, các đám đông hăng hái tụ tập tại các buổi vận động của ông Trump, lại có ý nghĩa quyết định đối với vị tỷ phú 70 tuổi này.

Thu An (Theo BBC, Reuters)