Lên bàn mổ, trẻ em đối mặt với nguy cơ nào ?

Trẻ em không phải người lớn thu nhỏ

Theo bác sĩ Cường, một bệnh nhi trước khi làm phâũthuật cần làm đầy đủ các bước kiểm tra cần thiết.

Trước tiên, bệnh nhi phải được khám tổng quát đểphát hiện các tình trạng viêm nhiễm đường hô hấp, bệnh lý về tâmthần vận động. Trong lúc khám lâm sàng bệnh nhi sẽ được điều tra kỹlưỡng về bệnh sử xem có tiền căn dị ứng hay không.

Tuy nhiên, bác sĩ Cường công nhận việc điều tra vềtiền căn dị ứng của bệnh nhi không phải chuyện dễ, nhất là đối vơínhững bệnh nhi ở các tỉnh vùng sâu, vùng xa.

“Bản thân phụ huynh ở các tỉnh miền núi, nông thôncũng rất mù mờ về tình trạng sức khỏe của con mình. Do đó với cáctrường hợp này bác sĩ phải biết cách hỏi. Nếu ta dùng từ dị ứngcó thể thân nhân bệnh khi không biết, nhưng hỏi có thấy bé bị phongngứa bao giờ không thì họ lại hiểu…”, bác sĩ Cường chia sẻ.

Khám lâm sàng và điều tra bệnh sử xong, bác sĩ sẽcho bệnh nhi làm các chỉ định cận lâm sàng phù hợp. Với những ca cótiền căn dị ứng, trước khi phẫu thuật phải họp hội chẩn để cân nhắc,né tránh những thuốc có nhóm hoạt chất nguy cơ.

Một điểm khác biệt nữa đối với phẫu thuật cho treẻm chính là công tác tâm lý.

Các bé dưới 10 tháng tuổi, khi tách khỏi mẹ dễ dànghơn vì chưa biết theo. Nhưng những trẻ từ 1 tuổi trở lên nhân viên y tếphải biết cách để tránh tạo stress cho bé trong lúc mổ.

Trẻ được phẫu thuật từ thiện hở hàm ếch. (Ảnh minh họa).

Ngoài ra, nhịn ăn là một khâu rất quan trọng để đảmbảo an toàn cho trẻ lúc phẫu thuật. Trẻ cần nhịn ăn uống trước khimổ từ 6 – 8 h, uống nước cũng phải trước đó 2h.

Nếu kiểm soát không tốt trong lúc mổ bệnh nhi rất dễbị biến chứng trào ngược dẫn tới viêm phổi hít, co thắt thanh quản vàđối diện với nguy cơ tử vong.

Bên cạnh đó, điều kiện tiên quyết không thể thiếu, caphẫu thuật phải diễn ra trong phòng mổ có đầy đủ các thiết bị theodõi, máy móc hỗ trợ, tay nghề của bác sĩ, kỹ thuật viên gây mê, điêùdưỡng…

Sự cố y khoa trên bàn mổ

Bác sĩ Cường cho biết, những sự cố y khoa hay gặp nhiêùnhất trên bàn mổ là nôn ói, sặc, khiến bệnh nhi viêm phổi hít hay cothắt thanh quản. Tiếp đến là những biến chứng về tim mạch (loạn nhịptim do thuốc).

Riêng với các sự cố dễ gặp trong gây mê, bác sĩCường lưu ý, nếu không điều tra bệnh sử kỹ lưỡng có thể xảy ra tìnhhuống trẻ bị dị ứng với thuốc mê khiến da nổi mề đay, đỏ ngứa, nặnghơn là sốc phản vệ.

Thông thường, nếu nguyên nhân gây dị ứng hoặc sốc dothuốc mê thì xảy ra tức thời ngay sau khi dùng thuốc.

Hiện nay, kỹ thuật gây mê cho trẻ em là gây mê bằngmask kèm giảm đau hoặc gây mê toàn thân. Với trẻ, bác sĩ ít khi dùngphương pháp gây tê tại chỗ vì bé không hợp tác. Tùy từng cuộc mổ màthời gian gây mê dài ngắn khác nhau.

Gây mê xong, thấy trẻ có biểu hiện nổi mề đay, đỏ da,ngứa, mạch nhanh, tụt huyết áp, tím tái, khó thở (sốc phản vệ) bácsĩ phải ngưng ngay thuốc gây sốc. Sau đó đặt đầu bệnh nhi nằm thẳngvà cho thở Oxy (hoặc đặt nội khí quản nếu bệnh nhân ngưng thở), tiêm ngayAdrenaline, hydrocortisone, thuốc kháng Histamin.

Lúc trẻ bị sốc, cơ thể sẽ phóng thích ra một chất làmdãn mạch, co thắt phế quản, không cấp cứu kịp thời sẽ dẫn đến tử vong.

Cũng theo bác sĩ Cường, nguyên nhân gây sốc phản vệtrong phẫu thuật ở trẻ, ngoài thuốc mê, đôi khi còn do thuốc kháng sinhdự phòng, thuốc gây tê...

Chính vì những phức tạp về tâm sinh lý, cơ thể họcnói trên, bác sĩ Cường nhấn mạnh, muốn thực hiện một ca phẫu thuậtan toàn cho trẻ nhất thiết phải do những bác sĩ chuyên khoa gây mê hôìsức đảm nhiệm và trải qua đầy đủ các khâu trước, trong và sau mổ theođúng quy trình.

Thanh Huyền