Kịp thời tháo gỡ khó khăn cho các dự án BT

Để thúc đẩy kinh tế – xã hội phát triển thì việc hoàn thiện kết cấu hạ tầng là điều kiện cần thiết, tuy nhiên hiện nay nguồn ngân sách eo hẹp, khó khăn nên việc triển khai các dự án hoàn toàn từ nguồn ngân sách nhà nước là điều khó có thể thực hiện được, vì vậy ngày 14/2/2005 Chính phủ đã ban hành Nghị định số 15/2015/NĐ-CP. Nghị định này chỉ rõ “Hợp đồng xây dựng – chuyển giao (BT) được thanh toán bằng quỹ đất để thực hiện các dự án khác”.

Hợp đồng xây dựng – chuyển giao là hình thức nhà đầu tư được ký kết với cơ quan nhà nước có thẩm quyền để xây dựng công trình kết cấu hạ tầng. Sau khi công trình được xây dựng xong nhà đầu tư chuyển giao công trình đó cho Nhà nước, chính phủ tạo điều kiện cho nhà đầu tư các dự án khác để thu hồi vốn. Theo quy định của pháp luật thì Nhà nước có quyền thu hồi đất người dân đang sử dụng, có quyền giao đất, cho chủ đầu tư thuê mặt bằng để thực hiện dự án đầu tư xây dựng. Để công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) thuận lợi, Nhà nước ban hành những chính sách bồi thường thiệt hại phù hợp khi đền bù, thu hồi đất.

Phối cảnh tổng thể khu đô thị Đồng Kỵ – Từ Sơn – Bắc Ninh.

Đường tỉnh lộ 295B (QL 1A cũ) là tuyến giao thông huyết mạch của cả nước do Bộ Giao thông – Vận tải quản lý, chạy qua địa bàn tỉnh Bắc Ninh có chiều dài 20km, bề rộng mặt đường 7,5m, do lưu lượng giao thông lớn nên tuyến đường đã hư hỏng nặng, xuống cấp trầm trọng. Sau khi Bộ Giao thông – Vận tải bàn giao tuyến đường cho UBND tỉnh Bắc Ninh quản lý. Tỉnh đã lập dự án nâng cấp, cải tạo TL295B với mặt cắt đường rộng 40m, chiều rộng lòng đường 12m một làn, dải phân cách trồng cây xanh, thảm cỏ, có hệ thống đèn điện chiếu sáng nhằm phát triển tuyến đường quan trọng này phục vụ giao thông và phát triển kinh tế, xã hội.

Dự án có tổng mức đầu tư 1.500 tỷ được khởi công từ năm 2011 do Công ty Nam Hồng làm Nhà đầu tư theo hình thức BT. Hiện tại tuyến đường 295B đã cơ bản hoàn thành thông xe 2 làn từ thành phố Bắc Ninh đến thị xã Từ Sơn, Nhà đầu tư đang gấp rút tập trung lát vỉa hè, lắp dựng hệ thống điện chiếu sáng. Đồng thời tập trung mọi nguồn lực để bồi thường, GPMB và thi công đoạn Chùa Dận. Giá trị khối lượng hoàn thành đường TL295B đạt khoảng 900 tỷ đồng. Dự án tỉnh lộ 277 từ Từ Sơn đi Yên Phong cũng đã cơ bản hoàn thành, đoạn qua phường Trang Hạ, Nhà đầu tư đã tập trung thi công xong hệ thống thoát nước và base lớp 2, chuẩn bị dải thảm mặt đường. Nhà đầu tư là Công ty Nam Hồng đã tổ chức thi công hoàn thiện hạng mục nền mặt đường, hệ thống thoát nước, trồng cây xanh giải phân cách đoạn qua phường Đồng Kỵ. Đã thi công xong mố, trụ cầu và lắp dầm cầu, đang hoàn thiện bản mặt cầu Đồng Hương. Các hạng mục còn lại, Trung tâm PTQĐ Từ Sơn đang tập trung GPMB. Giá trị khối lượng hoàn thành đường tỉnh 277 đạt khoảng 150 tỷ đồng.

Công ty Nam Hồng thực hiện dự án này được UBND tỉnh Bắc Ninh cho phép khảo sát và thực hiện dự án tạo vốn đối ứng BT Khu đô thị dịch vụ Từ Sơn và Khu thể thao, trường học, công trình công cộng, khu đô thị Đồng Kỵ. Quá trình triển khai thực hiện dự án, Hội đồng GPMB và các cơ quan liên quan đã thực hiện đầy đủ các trình tự, thủ tục theo quy định, thông báo chủ trương thu hồi đất, niêm yết công khai phương án bồi thường, hỗ trợ, gửi Quyết định thu hồi đất nông nghiệp và phương án bồi thường, hỗ trợ chi tiết đến các hộ có đất bị thu hồi. Đồng thời Hội đồng bồi thường GPMB thị xã Từ Sơn và UBND phường Đồng Kỵ đã thành lập các tổ công tác, tổ tuyên truyền vận động nhiều lần đến các hộ gia đình, cá nhân có đất nhà nước thu hồi, tổ chức đối thoại công khai giải đáp các thắc mắc của các hộ dân về chế độ chính sách bồi thường của Nhà nước. Kết quả khu đô thị dịch vụ Từ Sơn đã giải phóng mặt bằng được 57,02ha/68,7ha đạt 83%. Khu thể thao, trường học, công trình công cộng, khu đô thị Đồng Kỵ hoàn thành 34,7ha/40,6ha đạt 86%. Tuy nhiên dự án được thực thi từ năm 2012 đến nay công tác giải phóng mặt bằng vẫn chưa hoàn thành do một số cá nhân, hộ gia đình không tích cực hợp tác dẫn đến chậm tiến độ thi công của công trình, ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả, tính kịp thời của dòng vốn đầu tư.

Dự án tỉnh lộ 295B theo hình thức BT do Công ty Nam Hồng thi công.

Sau khi thu hồi đất đợt 1 – 23ha Khu thể thao, trường học, công trình công cộng, khu đô thị Đồng Kỵ, Sở Tài nguyên và Môi trường Bắc Ninh đã tổ chức bàn giao đất trên thực địa, Công ty Nam Hồng đã tổ chức thi công trên phần đất đã được bàn giao, xây dựng hạ tầng kỹ thuật dự án. Đến nay, hạ tầng kỹ thuật của đợt 1- 23ha cơ bản đã hoàn thành các hạng mục san nền, hệ thống thoát nước, dải thảm đường giao thông, hệ thống cấp điện, cây xanh và các công trình tiện ích khác, đảm bảo các nhu cầu thiết yếu cho các hộ dân thi công xây dựng nhà ở. Hội đồng GPMB đã phối hợp với UBND phường Đồng Kỵ tổ chức gắp thăm công khai, bàn giao đất cho các hộ dân nhận đất ở lâu dài và nhận được sự ủng hộ rất lớn của bà con nhân dân.

Tuy nhiên có một số hộ dân chưa hiểu rõ pháp luật không nhận tiền đền bù (dù đã có quyết định cưỡng chế) quá khích, tổ chức cản trở các hộ gia đình khác thi công xây dựng nhà ở và sản xuất kinh doanh trên phần đất đã được giải phóng mặt bằng. Để thực hiện các dự án đối ứng, Công ty Nam Hồng đã huy động mọi nguồn lực để hoàn thiện công tác giải phóng mặt bằng và xây dựng hạ tầng của dự án đối ứng. Bên cạnh đó để cải tạo, nâng cấp dự án 295B và dự án 277, công ty đã phải huy động tối đa nguồn vốn từ Ngân hàng đầu tư và phát triển Việt Nam chi nhánh Từ Sơn hơn 800 tỷ đồng. Vì vậy nếu công tác GPMB dự án đối ứng tiếp tục kéo dài, Nhà đầu tư sẽ không thể xoay sở vốn để thanh quyết toán cho dự án tỉnh lộ 295B và 277 đồng thời sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động, sự phát triển của doanh nghiệp.

Mô hình BT trong việc đầu tư nâng cao chất lượng cơ sở hạ tầng và các dịch vụ công cộng được coi là hướng đi đúng, cần thiết và có tính khả thi cao của Việt Nam hiện nay, nhưng nó không được coi là liều thuốc vạn năng. Trong quá trình thực hiện còn tồn tại nhiều mặt hạn chế khi Nhà đầu tư phải ứng trước vốn để thực hiện dự án, bên cạnh đó Nhà đầu tư cũng phải mất nhiều thời gian để thực hiện các quy trình, thủ tục theo đúng quy định của pháp luật trong khoảng thời gian quá dài để được sử dụng quỹ đất dự án tạo vốn đối ứng. Các dự án BT kéo dài làm cho doanh nghiệp rơi vào thế bị động, loay hoay, bế tắc trong việc huy động nguồn lực tài chính. Đồng thời doanh nghiệp cũng gõ cửa các cấp, các ngành liên quan hãy quan tâm tìm giải pháp tháo gỡ khó khăn để các dự án BT hoàn thành đúng tiến độ, kịp thời sử dụng vốn đối ứng cứu nguy cho doanh nghiệp thoát khỏi khủng hoảng tài chính do những hạn chế của dự án BT gây ra.

Minh Hằng