Kinh hãi vài trăm con sâu tấn công trơ trụi 1 cây điều
Những ngày này, đến vùng chuyên canh cây điều tại huyện Krông Pa (Gia Lai) và một số 'vựa' điều trên địa bàn Tây Nguyên, ai cũng dễ dàng nhìn thấy rất nhiều vườn điều bị sâu hại ăn trơ trụi. Khắp các vườn điều chỉ thấy hình ảnh trơ cành, ngọn cháy khô do bọ xít muỗi hút hết dưỡng chất…
Vài trăm con sâu tấn công 1 cây điều
Vườn điều gần 10ha của ông Nguyễn Văn Sơn (xã Uar, huyện Krông Pa, Gia Lai) đang đứng trước nguy cơ mất trắng bởi bị sâu xanh hoành hành, cắn rụng hết các cuống hoa. Ông Sơn rầu rĩ chia sẻ: “Tôi vừa phun thuốc trừ sâu định kỳ được hơn 10 ngày thì phát hiện có sâu. Từ đó đến nay nhà tôi phun thuốc đến 3 lần rồi mà sâu vẫn không hết. Ban đầu ít thôi nhưng sau dày đặc, một cây điều có đến vài trăm con sâu, chúng cắn hoa điều rụng kín mặt đất, nhìn mà xót hết cả ruột. Nếu không có sâu, khoảng gần một tháng nữa là thu hoạch được rồi, giờ thế này thì điều đâu ra mà nhặt nữa…”.
Vườn điều nhà anh Nguyễn Văn Thuấn bị cháy ngọn không thể ra hoa vì bọ xít muỗi tấn công. Ảnh: Đăng Nhật
Theo tìm hiểu của chúng tôi, ở nhiều nơi nông dân đã không còn mặn mà với cây điều nữa, do giá cả bấp bênh suốt thời gian dài. Có thời điểm, 1kg điều tươi loại đẹp chỉ được bán với giá 15.000 – 30.000 đồng, có năm tụt xuống còn 8.000 đồng/kg, trong khi đó 1ha điều trung bình mỗi năm chỉ cho thu hoạch 2,5 - 3 tạ, vì vậy người dân gần như không có lãi. Tình trạng sâu bệnh liên tục phá hoại không có cách chữa trị khiến cho bà con nông dân vô cùng chán nản, bỏ mặc vườn điều.
Đồng cảnh ngộ, anh Nguyễn Văn Thuấn (trú tại điểm 9) cũng buồn bã cho biết: “Nhà tôi có 18ha điều thì có đến 15ha bị bọ xít muỗi phá hoại hoàn toàn. Loại bọ xít này đậu vào ngọn điều rồi hút hết dưỡng chất nên giờ ngọn nào ngọn nấy khô khốc như bị cháy”. Anh Thuấn cho hay, các diện tích bị phá hoại chủ yếu là điều mới trồng được gần 5 năm và mới chỉ thu hoạch được một vụ; còn vụ trước hoàn toàn thất thu.
Theo quan sát của chúng tôi, dọc theo chân núi ở xã Uar, hàng chục ha điều của các hộ nông dân khác cũng rơi vào hoàn cảnh tương tự. Cả cây điều chỉ lơ thơ vài ngọn có thể ra hoa.
Anh Thuấn cho biết thêm, sau khi trời hết mưa vào khoảng tháng 11 âm lịch năm ngoái thì bọ xít muỗi xuất hiện nhiều một cách bất thường. Các năm trước, chúng cũng từng xuất hiện nhưng nhà nông chỉ cần phun thuốc trừ sâu là hết. Nhưng năm nay, cũng loại thuốc đó, phun đến 3 đợt tốn gần 50 triệu đồng rồi mà bọt xít vẫn cứ phá hoại, không biết cách nào cứu được.
Trong câu chuyện với chúng tôi, anh Thuấn cứ thở dài: “Điều mới trồng bị sâu bệnh hại đến hơn 90%, còn những cây điều trồng gần 15 năm cũng bị hại khoảng trên dưới 50%. Vay vốn ngân hàng để đầu tư hơn 500 triệu đồng vào vườn điều này rồi, giờ tôi không biết lấy tiền đâu để trả lãi ngân hàng”.
Theo người trồng điều, diễn biến thất thường của thời tiết đã dẫn đến tình trạng các loài sâu hại phá hoại trên cây điều có cơ hội hoành hành. Chưa hết, những ngày vừa qua, tại Krông Pa đã liên tục xuất hiện những cơn mưa bất chợt với lượng nhỏ sau đó trời lại trở nắng. Điều này khiến không khí trở nên nóng ẩm, tạo thêm điều kiện cho các loại sâu bệnh gây hại phát triển mạnh hơn.
Nguy cơ xóa sổ “vựa” điều?
Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Nam Long – Trạm trưởng Trạm Bảo vệ thực vật huyện Krông Pa cho biết: “Hiện đơn vị đã thống kê được khoảng gần 100ha điều bị bọ xít muỗi phá hại. Ngoài ra, cây điều trên địa bàn còn bị bệnh thán thư và sâu cắn phá. Chúng tôi đã ra văn bản cảnh báo và hướng dẫn người dân cách phòng trừ sâu bệnh, đề xuất lên UBND huyện để tổ chức tập huấn hướng dẫn kỹ thuật cho bà con. Thực sự chúng tôi đã làm hết cách rồi, song sâu bệnh vẫn chưa ngừng gây hại nhiều diện tích điều của nông dân”.
Điều bị bọ xít muỗi gây hại nên chất lượng quả rất thấp. Ảnh: Thuận Hải
Được biết, tỉnh Gia Lai có hơn 20.000ha điều, trong đó, huyện Krông Pa là vùng trọng điểm canh tác cây điều với tổng diện tích 4.597ha. Tại các địa bàn khác như Lâm Đồng, Đăk Nông, do sâu bệnh hoành hành nên nhiều diện tích điều của bà con cũng bị mất trắng. Đơn cử như tại huyện Krông Nô, nơi có diện tích điều tương đối lớn của tỉnh Đăk Nông với hơn 3.600ha, sâu bệnh cũng đang gây hại trơ trụi nhiều vườn điều, ước tính năng suất giảm khoảng 60 – 70%, thậm chí có vườn mất trắng. Tại các vùng trồng điều khác như Cư Jút, Tuy Đức, Đăk R’lấp, tình hình cây điều cũng không mấy khả quan.
Theo Chi cục Trồng trọt và BVTV (Sở NNPTNT tỉnh Đăk Nông), thời gian qua do thời tiết diễn biến bất thường, mưa trái mùa, ngày nắng, đêm về sáng sớm lại có sương mù nên bọ xít muỗi và bệnh thán thư phát triển mạnh tại các vùng trồng điều, gây thiệt hại nặng nề cho người dân. Đáng buồn là có nhiều diện tích trồng điều mới, chưa thu được quả nào đã bị sâu bệnh tấn công, khiến nông dân vô cùng chán nản.
Cảnh một vườn điều trơ trụi, cháy xém vì bị bọ xít muỗi và bệnh thán thư gây hại tại Lâm Đồng. Ảnh: Báo Thanh niên
Anh Nông Văn Tường ở xã Ea Rvê, huyện Ea Súp (Đăk Lăk) thông tin, nhà anh vừa trồng lại 1ha điều được 2 năm tuổi. Trước đó, năm 2003 gia đình từng trồng tới 3ha điều nhưng do năng suất thấp, giá bán bấp bênh, có lúc chỉ còn 10.000 – 15.000 đồng/kg nên anh đã phá bỏ để trồng sắn. Đến năm 2014, thấy giá điều tăng mạnh nên anh đã trồng lại 1ha. Tuy nhiên, trước tình hình sâu bệnh hại điều dữ dội như hiện nay, anh Tường cũng như nhiều nông dân khác băn khoăn không biết mình có thể cầm cự giữ cây điều được trong bao lâu.
Mới đây, UBND tỉnh Lâm Đồng đã phải công bố dịch bọ xít muỗi hại cây điều ở 3 huyện phía nam của tỉnh gồm Đạ Huoai, Đạ Tẻh và Cát Tiên. Qua thống kê sơ bộ, đến nay toàn bộ 27.834ha diện tích điều của ba huyện này bị nhiễm bọ xít muỗi, trong đó có đến 16.709ha nhiễm nặng, 9.243ha nhiễm trung bình và 1.882ha nhiễm nhẹ; mật độ bọ xít muỗi trung bình từ 1,7 – 4 con/chồi, tỷ lệ hại từ 37,4 – 100%. Riêng huyện Đạ Huoai và Đạ Tẻh có 100% diện tích điều nhiễm bọ xít muỗi từ trung bình đến nặng.
