Kiên quyết bảo vệ độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ

“Cuốn sách sẽ giúp hiểu hoạt động ngoại giao của Việt Nam, trong đó nhiều hoạt động do lãnh đạo cao nhất của Việt Nam tham gia, vì sự nghiệp chung của dân tộc, vì hòa bình và ổn định trên thế giới” - Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Hoài Trung phát biểu tại lễ công bố Sách Xanh ngoại giao Việt Nam 2015.

Sách Xanh cho biết, đến nay Việt Nam đã thiết lập quan hệ ngoại giao với 185 quốc gia trong tổng số 193 quốc gia thành viên LHQ, tham gia hơn 70 tổ chức quốc tế, đóng vai trò là thành viên tích cực, chủ động, có trách nhiệm của các tổ chức này.

Việt Nam đã thiết lập quan hệ đối tác chiến lược với 15 đối tác, quan hệ đối tác toàn diện với 10 đối tác. Các đối tác đó là các nước lớn, gồm cả các nước thành viên Thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, và các nước có ảnh hưởng quan trọng ở khu vực và trên thế giới. Chiều sâu và mức độ thực chất trong quan hệ với các quốc gia được nâng lên tầm vóc mới.

Quan hệ với các đối tác lớn

Sách Xanh xác định quan hệ Việt - Trung năm 2015 cơ bản duy trì cục diện ổn định, có bước phát triển tích cực, hợp tác thực chất trên các lĩnh vực được thúc đẩy. Tuy nhiên vấn đề còn tồn tại lớn nhất trong quan hệ hai nước là Biển Đông. “Năm 2015 tình hình trên biển vẫn diễn biến hết sức phức tạp do các hoạt động phi pháp của Trung Quốc ở Biển Đông” - Sách Xanh viết. Sách Xanh cũng nêu rõ, nguyên nhân là do “Trung Quốc tăng cường các hoạt động bồi đắp, tôn tạo, xây dựng quy mô lớn và triển khai trang thiết bị trên các đảo, bãi đá tại quần đảo Trường Sa”.

Việt Nam tiếp tục duy trì trao đổi về vấn đề trên biển với Trung Quốc; kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ ở Biển Đông; đề cao thiện chí hòa bình, lập trường đúng đắn của Việt Nam tại các diễn đàn quốc tế và khu vực. Công tác đối ngoại an ninh, quốc phòng được triển khai mạnh mẽ.

Quan hệ với Mỹ trong năm 2015 được xác định có nhiều bước phát triển quan trọng, các cơ chế đối thoại, tiếp xúc giữa lãnh đạo cấp cao, giữa các cơ quan chính phủ, quốc hội được tăng cường. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã tiến hành chuyến thăm lịch sử đến Mỹ tháng 7.2015. Dịp này hai bên ra Tuyên bố chung về tầm nhìn quan hệ Việt - Mỹ, làm sâu sắc hơn quan hệ đối tác lâu dài, tăng cường hợp tác trong các vấn đề khu vực và toàn cầu, xác định hướng quan hệ toàn diện, ổn định cho giai đoạn 2016 - 2020.

Quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Việt - Nga tiếp tục được củng cố ngày càng sâu sắc hơn với nội dung hợp tác phong phú cả về chiều rộng lẫn chiều sâu. Trao đổi đoàn diễn ra thường xuyên, đặc biệt ở cấp cao. Hợp tác trong các lĩnh vực chiến lược như năng lượng hạt nhân, dầu khí đạt kết quả tích cực, hợp tác quốc phòng được đẩy mạnh…

Cuốn sách cũng làm rõ vai trò của ngoại giao trong phát triển và bảo vệ tổ quốc, gồm cả ngoại giao kinh tế, ngoại giao văn hóa, công tác với cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài. Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài đã tổ chức nhiều hoạt động nhằm giúp bà con giữ gìn bản sắc dân tộc, tiếng Việt; thu hút trí thức và doanh nhân kiều bào đóng góp xây dựng đất nước. Đặc biệt, công tác bảo hộ công dân luôn được xác định là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu với phương châm “chủ động, kịp thời, nhanh chóng, hiệu quả”.

Điểm mới trong đường lối đối ngoại Việt Nam

Giới thiệu những nét lớn trong đường lối đối ngoại của Đại hội Đảng XII, Sách Xanh phân tích 7 điểm mới trong đường lối đối ngoại của Việt Nam mà Đại hội Đảng lần thứ XII đề ra: (a) - Đối ngoại được nhắc tới trong chủ đề của Đại hội; (b) - Về mục tiêu “bảo đảm lợi ích tối cao của quốc gia - dân tộc”; (c) - Về quan hệ với các nước lớn và đối tác quan trọng đối với an ninh và phát triển của Việt Nam; (d) - Về các quan điểm chỉ đạo đối với hội nhập quốc tế, nhấn mạnh nổi bật vai trò của đối ngoại đa phương; (e) - Về quan điểm chỉ đạo việc thực hiện nhiệm vụ bảo vệ tổ quốc; (f) - Về cách tiếp cận đối ngoại nhân dân theo phương cách mới; (g) - Về chủ trương đối với hoạt động đối ngoại quốc phòng, an ninh.

Sách Xanh cho biết, Đại hội XII lần đầu tiên nêu rõ: “Đẩy mạnh và làm sâu sắc hơn quan hệ với các đối tác, nhất là các đối tác chiến lược và các nước lớn có vai trò quan trọng đối với phát triển và an ninh của đất nước, đưa khuôn khổ quan hệ đã xác lập vào thực chất”. Việc này sẽ củng cố vị thế vững chắc của Việt Nam để Việt Nam có thể ứng phó linh hoạt với những thay đổi nhanh chóng và không thể đoán trước trên chính trường thế giới.

Đại hội cũng nhấn mạnh chủ trương “Chủ động tích cực tham gia các cơ chế đa phương về quốc phòng, an ninh, trong đó có việc tham gia các hoạt động hợp tác ở mức cao hơn như hoạt động gìn giữ hòa bình của LHQ, diễn tập về an ninh phi truyền thống và các hoạt động khác”. Sách Xanh nêu rõ: Lĩnh vực này trước đây thường được coi là nhạy cảm, song từ năm 2014 Việt Nam bắt đầu tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình của LHQ, đánh dấu bước chuyển mạnh mẽ về tư duy, khẳng định Việt Nam là thành viên tích cực, có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, sẵn sàng tham gia gánh vác sứ mệnh cao cả của LHQ nhằm duy trì hòa bình và an ninh thế giới.

M.H