Kiến nghị gỡ vướng về địa điểm làm thủ tục hải quan

Nguyên phụ liệu SXXK nhập khẩu qua cảng Sài Gòn khu vực 1. Ảnh: T.H

Khó cho DN

Theo hướng dẫn của Tổng cục Hải quan tại công văn 6501/TCHQ-GSQL, đối với trường hợp DN không có cơ sở sản xuất tại TP.HCM, Hải Phòng… thì thực hiện theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 36 Thông tư 128/2013/TT-BTC. Tức là DN đăng ký nguyên liệu, vật tư nhập khẩu SXXK và làm thủ tục hải quan nhập khẩu nguyên liệu, vật tư theo danh mục đã đăng ký tại một chi cục hải quan thuộc cục hải quan tỉnh, thành phố nơi DN có cơ sở sản xuất.

Theo Cục Hải quan TP.HCM, các DN chịu sự chi phối bởi quy định này thuộc Cục Hải quan TP.HCM rất lớn, bao gồm 2 đối tượng: DN có mã số tại tỉnh, đồng thời có cơ sở sản xuất tại tỉnh, có văn phòng đại diện hoặc chi nhánh tại TP.HCM chiếm tỷ lệ 26 % khoảng 221 DN, kim ngạch khoảng 758 triệu USD (Tổng số DN làm thủ tục hải quan liên quan đến hoạt động sản xuất xuất khẩu tại Cục Hải quan TP.HCM khoảng 850 DN, tổng kim ngạch từ ngày 1-1-2013 đến 19-10-2013 là 2.870 triệu USD).

DN có mã số thuế thuộc TP.HCM, có cở sở sản xuất tại tỉnh, chiếm tỷ lệ 20% khoảng 170 DN, kim ngạch khoảng 574 triệu USD.

Việc thay đổi địa điểm làm thủ tục hải quan làm xáo trộn bộ máy quản lý của DN phải thực hiện việc bố trí lại nhân sự, địa điểm giao dịch; phát sinh thêm chi phí cho doanh nhiệp như: Chi phí quản lý trả thêm cho nhân viên làm thủ tục hải quan chuyển về tỉnh, song vẫn cần phải bố trí một bộ phận tại TP.HCM để thực hiện các giao dịch thương mại và làm thủ tục để chuyển cửa khẩu; chi phí giao nhận chứng từ tại các hãng vận chuyển do các hãng này thường đóng tại TP.HCM song bộ chứng từ phải chuyển về tỉnh để làm thủ tục, … nhiều thủ tục hải quan phát sinh từ việc chuyển cửa khẩu; Làm tăng thêm thời gian làm thủ tục hải quan, nguy cơ phát sinh thêm tiền lưu container; Không đáp ứng được tiến độ sản xuất để xuất khẩu, phát sinh các khoản phạt do chậm giao hàng, làm giảm khả năng cạnh tranh của DN, ảnh hưởng đến đời sống hàng chục ngàn lao động.

Hơn nữa, nhiều DN đã hoạt động xuất nhập khẩu tại Cục Hải quan TP.HCM thời gian dài (>10 năm), việc tổ chức làm thủ tục hải quan đã đi vào nề nếp, việc thanh khoản đang dang dở, việc theo dõi DN chấp hành pháp luật đã được tổ chức qua nhiều năm; do vậy việc thay đổi địa điểm làm thủ tục sẽ gây nhiều bất lợi cho DN, đặc biệt là những DN hoạt động xuất nhập khẩu đồng thời ở 2 lĩnh vực gia công và sản xuất xuất khẩu.

Chẳng hạn, trường hợp Công ty Cổ phần May Tiền Tiến, trụ sở tại thành phố Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang, đã làm thủ tục hải quan tại hải quan gia công hơn 15 năm. Nếu thực hiện theo quy định mới tại Thông tư 128/2013/TT-BTC, DN sẽ làm thủ tục hàng gia công tại Chi cục Hải quan Quản lý hàng Gia công thuộc Cục Hải quan TP.HCM và làm thủ tục hàng sản xuất xuất khẩu tại tỉnh Tiền Giang. Một DN làm thủ tục hải quan thống nhất tại 1 đơn vị Hải quan, nay phải tách làm 2 nơi.

Quản lý hải quan có nhiều bất cập

Hiện nay loại hình SXXK được quản lý thuế theo quy định tại Khoản 1 Điều 20 Thông tư 128/2013/TT-BTC. Để được áp dụng thời hạn nộp thuế 275 ngày, kể từ ngày đăng ký tờ khai hải quan, người nộp thuế phải đáp ứng đủ 5 điều kiện trong đó cơ sở sản xuất chỉ là một điều kiện. Phần lớn DN làm thủ tục tại TP.HCM đều nộp thuế ngay khi nhập khẩu.

Để chấp nhận cho DN hưởng ân hạn thuế, cơ quan Hải quan phải tiến hành kiểm tra cơ sở sản xuất sau 10 ngày kể từ ngày DN đăng ký tờ khai nhập khẩu nguyên liệu, vật tư đầu tiên. Vậy khả năng DN gian lận hoặc rủi ro đối với việc DN làm thủ tục tại Cục Hải quan TP.HCM là rất thấp. Mặt khác, việc DN đăng ký làm thủ tục tại TP.HCM sẽ thuận lợi và ít tốn kém chi phí cho DN khi làm thủ tục hải quan tại các tỉnh. Hàng hóa được kiểm tra và thông quan ngay tại cửa khẩu thay vì phải làm thủ tục chuyển cửa khẩu, kiểm tra tại chi cục hải quan ngoài cửa khẩu hoặc tại cơ sở sản xuất của DN.

Hoạt động chuyển cửa khẩu luôn tiềm ẩn các rủi ro: Gian lận và buôn lậu do việc di chuyển các cont hàng ra khỏi địa điểm kiểm tra tại cửa khẩu, trong khi chỉ thực hiện biện pháp giám sát hải quan bằng việc niêm seal hải quan, các biện pháp quản lý hiện đại như seal định vị chưa được ứng dụng.

Từ thực tế trên Cục Hải quan TP.HCM cho rằng, trong bối cảnh DN hoạt động trong lĩnh vực SXXK gặp rất nhiều khó khăn, việc phát sinh thêm các chi phí và thủ tục cho DN là việc cần hạn chế; việc thay đổi cách thức quản lý cần có thời gian để DN chuẩn bị.

Để tháo gỡ khó khăn cho DN; Cục Hải quan TP.HCM đề xuất: Đối với những DN có chi nhánh hoặc văn phòng đại diện tại TP.HCM, có cơ sở sản xuất tại tỉnh thì cho phép làm thủ tục hải quan tại Cục Hải quan TP.HCM đến hết ngày 31-12-2013, để DN thanh khoản các lô hàng đã nhập và chuẩn bị nhân sự để làm thủ tục hải quan tại tỉnh.

Đối với những DN có trụ sở chính TP.HCMvà có cơ sở sản xuất tại tỉnh thì cho phép DN được lựa chọn địa điểm làm thủ tục hải quan tại TP.HCM hoặc tại cục hải quan tỉnh nơi có cơ sở sản xuất./.

Lê Thu