Kiểm tra nhiều nhưng phát hiện vi phạm lại ít

Theo số liệu của Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, hiện nay có khoảng 100.000 mặt hàng phải kiểm tra chuyên ngành. Mỗi năm doanh nghiệp phải bỏ ra 28,6 triệu ngày công và 14.300 tỷ đồng chi phí cho kiểm tra chuyên ngành.

Còn theo Tổ trưởng Tổ công tác, hiện tỉ lệ các lô hàng xuất nhập khẩu phải kiểm tra chuyên ngành tại giai đoạn thông quan lên tới 30-35% và Nghị quyết 19 của Chính phủ đã yêu cầu phải kéo giảm xuống còn 15%.

Tổ công tác của Chính phủ làm việc với các bộ ngành về cải cách hoạt động kiểm tra chuyên ngành với hàng hóa xuất nhập khẩu. Ảnh: ĐTCP

Tỉ lệ hàng hóa xuất nhập khẩu phải kiểm tra thú y là 14,3%, kiểm tra chất lượng là 25,3%, kiểm tra an toàn thực phẩm là 19,1%, cần giấy phép xuất nhập khẩu và yêu cầu tương đương là 41,2%... Rà soát lại toàn bộ các thủ tục liên quan tới kiểm tra chuyên ngành.

Bộ trưởng Mai Tiến Dũng cho biết, hiện còn rất nhiều thủ tục chồng chéo, trong số các lô hàng phải kiểm tra chuyên ngành, có tới 58% phải thực hiện 2-3 lần thủ tục kiểm tra, tăng chi phí cho doanh nghiệp. Đặc biệt, Tổ trưởng Tổ công tác nêu rõ, hiện nay nhiều bộ vẫn còn độc quyền trong đánh giá sự phù hợp.

Nhiều hàng hóa nhập khẩu của các nhà sản xuất hàng đầu thế giới nhưng chúng ta vẫn kiểm tra chuyên ngành và kiểm tra theo cách thủ công, cần xem xét lại. Có tình trạng bộ chỉ giao 1 cơ quan trên cả nước thực hiện giám định, khiến chi phí cho doanh nghiệp đội lên rất lớn do “vận chuyển hàng từ Bắc vào Nam, từ Nam ra Bắc chỉ để kiểm tra, giám định”.

Người đứng đầu Văn phòng Chính phủ cũng nêu rõ bất cập, quy trình kiểm tra hàng hóa nhiêu khê như vậy nhưng lại chỉ áp dụng hình thức thủ công là chính, kết nối công nghệ thông tin giữa các cơ quan còn hạn chế, chưa áp dụng quản lý rủi ro. Kiểm tra rất nhiều nhưng tỉ lệ phát hiện vi phạm rất thấp, chỉ 0,1%.

“Một mặt hàng sô cô la cần 13 loại giấy phép, 12 nguyên liệu cần 12 loại giấy phép, cuối cùng phải xác nhận công bố thành phẩm. Mặt hàng sữa chua vừa phải kiểm dịch theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, vừa phải kiểm tra an toàn thực phẩm theo Bộ Y tế. Kén tằm, hạt hướng dương cũng phải 2 bộ; một bộ không làm, cứ chẻ ra như thế thì không ổn. Mà các Bộ không bao giờ đi cùng nhau, đợi ông kia về tôi mới đi. Rất nhiều vấn đề thực tế như thế, chúng ta phải xử lý”, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng dẫn chứng.

Nêu rõ thực trạng kiểm tra chuyên ngành với hàng hóa xuất nhập khẩu quá nhiều nhưng phát hiện vi phạm rất ít, Tổ công tác của Thủ tướng tập trung nghe giải trình từ 3 bộ có nhiều thủ tục nhất, phức tạp nhất là Bộ Công Thương, Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.Tuy nhiên, theo đại diện các bộ này đã và đang có nhiều nỗ lực trong việc triển khai Nghị quyết 19 của Chính phủ, trong đó có nội dung cải cách kiểm tra chuyên ngành...

Song theo Bộ trưởng Mai Tiến Dũng, thực tế không như báo cáo. Quan trọng nhất là kiểm tra nhiều nhưng phát hiện không ra. “Phải rà soát lại những nội dung nào có thể cắt đi được. Nếu cần thì sửa đổi thông tư, nghị định và cao hơn là kiến nghị Quốc hội sửa luật. Đừng nói luật như vậy thì ta cứ làm vậy” – Bộ trưởng cho hay.

Đồng quan điểm, TS Nguyễn Đình Cung - Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) cho rằng, Nghị quyết 19 của Chính phủ đặt mục tiêu cải cách toàn diện hoạt động kiểm tra chuyên ngành, tức là không chỉ thay đổi thủ tục mà còn thay đổi cách thức, công cụ quản lý.

“Doanh nghiệp đã kêu như vậy, Chính phủ, Thủ tướng, Phó Thủ tướng đã chỉ đạo sửa đổi, tôi cho rằng cần bỏ thủ tục này và chuyển sang một phương thức quản lý khác tốt hơn. Còn duy trì một công cụ vừa tốn kém, vừa không có hiệu lực thì có thể làm đảo lộn những giá trị về quản lý. Đừng để đến lúc doanh nghiệp chán nản không muốn phản ánh nữa”- TS Cung lưu ý.

Bộ trưởng Mai Tiến Dũng nhấn mạnh: “Thủ tướng đặt vấn đề cắt giảm chi phí không chính thức và chính thức, năm 2017 là năm giảm chi phí cho doanh nghiệp”. Vì thế, tới đây sẽ rà soát từng bộ, đi vào từng thủ tục, chứ không dừng lại chung chung, yêu cầu giải trình cụ thể, thủ tục nào cần, thủ tục nào không… để kéo giảm tỷ lệ hàng hóa phải kiểm tra chuyên ngành xuống còn 15% thay vì 30-35% như hiện nay./.

H.Thành