Kiểm soát lây nhiễm bệnh Lao hiệu quả từ chiến lược FAST

Lao là bệnh truyền nhiễm chủ yếu qua đường hô hấp. Ảnh IE.

FAST (Chủ động phát hiện ca bệnh – cách ly an toàn – điều trị hiệu quả) là chương trình nhằm tăng cường kiểm soát lây nhiễm lao tại các bệnh viện đa khoa và chuyên khoa Lao và bệnh phổi thuộc Dự án TB CARE II do Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tài trợ. FAST nhằm giảm nguồn lây lao tại cơ sở y tế và cộng đồng, góp phần bảo vệ cán bộ y tế.

Chiến lược FAST đã góp phần phát hiện nhiều ca bệnh lao kháng đa thuốc và lao phổi được chẩn đoán với bằng chứng vi khuẩn học và rút ngắn thời gian từ lấy mẫu tới điều trị các ca bệnh từ trên 10 ngày năm 2013 xuống còn 3-5 ngày.

Từ đầu năm 2016, CTCLQG đã áp dụng tiếp cận thực hành chiến lược FAST trong chẩn đoán lao phổi dương tính tại Khoa Lao hô hấp của BV Phổi Trung ương, với mục tiêu chẩn đoán và bắt đầu điều trị trong vòng 36 giờ.
Tiếp cận thực hành chiến lược FAST là thay đổi tư duy thực hành của cán bộ y tế để triển khai đồng bộ quy trình tập trung tác động vào 4 mốc quan trọng gồm chủ động sàng lọc phân loại bệnh nhân, chỉ định xét nghiệm kịp thời, lấy mẫu bệnh phẩm chất lượng và theo dõi kết quả xét nghiệm, chẩn đoán và điều trị sớm cho bệnh nhân. 87% bệnh nhân được chẩn đoán lao phổi có bằng chứng vi khuẩn trong vòng 36 giờ. Số ngày điều trị trung bình giảm 3,5 ngày trong 6 tháng đầu năm 2016 so với cùng kỳ năm 2015 khi chưa có tác động của FAST.

Trong năm 2017, FAST được chuyển thành hoạt động thường qui tại BV Phổi trung ương, BV Lao và Bệnh phổi tỉnh Nam Định và BV Phạm Ngọc Thạch Quảng Nam; mở rộng triển khai tại BV 71 và 74 trung ương, 10 BV Lao và Bệnh phổi tỉnh và 10 BV đa khoa huyện có tổ chống lao huyện. Năm 2018, mở rộng triển khai ra tất cả các bệnh viện Lao và bệnh phổi tỉnh, tất cả các bệnh viện đa khoa huyện và 10 trung tâm y tế huyện có tổ chống lao huyện. Năm 2019, mở rộng triển khai tại tất cả các đơn vị tuyến tỉnh thuộc CTCLQG và tất cả cá tổ chống lao huyện.

Đánh giá về FAST, GS.TS Nguyễn Viết Nhung – Giám đốc BV Phổi Trung ương cho rằng: FAST phù hợp với vấn đề kiểm soát nhiễm khuẩn trong đó có kiểm soát lây nhiễm Lao tại cơ sở y tế đa khoa và chuyên khoa lao và bệnh phổi, giảm nguồn lây cho cán bộ y tế và cộng đồng. FAST chẩn đoán nhanh để hướng đến sự hài lòng của người bệnh, phù hợp với giao tiếp ứng xử của ngành y tế. FASTgiúp chẩn đoán sớm và điều trị hiệu quả bệnh lao, là biện pháp giảm nguồn lây tốt nhất; FAST góp phần tăng cường hệ thống theo dõi và quản lý bệnh nhân giúp quản lý bệnh viện và bệnh nhân hiệu quả, đồng thời nâng cao năng lực nhập liệu, theo dõi, xử lý và phân tích dữ liệu.

Theo Tố chức Y tế thế giới WHO, năm 2015, Việt Nam xếp thứ 14 trong 20 nước có gánh nặng cao nhất về lao và thứ 11 trong số 20 nước có gánh nặng cao nhất về lao đa kháng thuốc. Tỷ lệ người mắc lao mới ở mức 140/100.000 dân và chỉ có 77% số người mắc lao được phát hiện.

PL