Khó giảm lãi vay dài hạn

Ngoại trừ xu hướng giảm lãi suất cho vay ngắn hạn đối với các nhóm lĩnh vực ưu tiên, hiện các ngân hàng mới chỉ áp dụng hình thức cho vay lãi suất cho ban đầu rất thấp nhưng chỉ cố định trong vòng 3 tháng đầu, sau đó được áp theo mức lãi suất huy động 12 hoặc 13 tháng cộng với biên độ do ngân hàng quy định, thay đổi 6 tháng hoặc 3 tháng một lần.

Lãi suất vay dài hạn cao

Hiện mức lãi suất huy động kỳ hạn 12-13 tháng tại nhiều ngân hàng cổ phần khá cao, trung bình từ 9%-11%/năm. Trong khi đối với các lĩnh vực sản xuất – kinh doanh thông thường là 9,3%-11%/năm. Đơn cử, hiện lãi suất cho vay ưu đãi trung, dài hạn cố định trong năm đầu tiên của ngân hàng HD Bank là 9,69%/năm.

Hiện nay, nhu cầu vốn của các doanh nghiệp nhiều hơn để mở rộng sản xuất kinh doanh đáp ứng nhu cầu tiêu thụ cuối năm. Bên cạnh đó, nhiều DN muốn nâng sức cạnh tranh, cần đầu tư thêm máy móc, công nghệ, mở rộng quy mô thì phải vay trung – dài hạn. Nhưng với mức lãi suất hiện nay khá cao gây khó khăn cho DN.

Ông Nguyễn Văn Thiết – Giám đốc công ty Thủy sản Duy Nhất, cho biết: Công ty đang vay trung – dài hạn tại một ngân hàng quốc doanh với lãi suất 8,5%/năm trong năm đầu, từ năm thứ hai trở đi tăng lên 10,1%/năm. Bởi vậy, DN chỉ dám vay “cầm chừng” vì lo sợ khó chi trả lãi và vốn.

Tổng giám đốc một doanh nghiệp gia công may mặc chia sẻ: dù đang đầu tư thêm một nhà máy trong KCN ở Bắc Ninh, nhưng công ty chỉ dám vay vốn ngắn hạn với mức lãi suất 6,2%/năm.

Khó giảm lãi vay dài hạn

Khi được hỏi tại sao không vay trung – dài hạn để xây dựng nhà máy, vị tổng cho rằng: “Mức lãi suất trung – dài hạn hiện nay quá cao và không ổn định nên rất khó cho DN tính toán hiệu quả để đầu tư lâu dài. Bởi vậy, chúng tôi đang cân nhắc các nguồn, trong đó ưu tiên huy động từ cổ đông, chứ không dám vay ngân hàng vì sợ lãi suất cho vay tăng trở lại như vài năm trước thì DN sẽ rất khó khăn. Chỉ cần trả lãi vay vượt mức 10%/năm là kinh doanh đã không có lãi, nhất là trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt như hiện nay” – vị tổng giám đốc này giải thích.

Một số DN lại tính toán phương án, chia nhỏ khoản vay vào các gói vay ngắn hạn để hưởng ưu đãi và đủ khả năng chi trả. Ông Phạm Văn Khải – Giám đốc một công ty phân phối sữa nhập khẩu, cho biết công ty đang vay hơn 3 tỷ đồng tại ACB, lãi suất trên 10%/năm. Công ty vay vốn liên tục trong hai năm, nhưng ký hợp đồng thường chỉ dưới 6 tháng/lần.

“Khi mới vay, chúng tôi cũng được hưởng mức lãi suất ưu đãi khá thấp, nhưng sau thời gian khuyến mãi thì phải theo giá thị trường”, ông Khải nói.

Sự điều tiết của thị trường

Theo các DN, hiện nay mức lãi suất cho vay cao hơn nhiều so với những nước lân cận. Nhiều ngân hàng nước ngoài cho vay lãi suất USD chỉ 4,5%/năm nên DN các nước có lợi thế cạnh tranh hơn.

Trả lời báo chí, Phó Thống đốc Nguyễn Thị Hồng khẳng định, tại Việt Nam hiện nay, lãi suất cho vay ngắn hạn đang ở mức khá thấp, lãi suất cho vay trung và dài hạn ở mức 9-10%/năm; và không có sự khác biệt lớn so với các nước trong khu vực.

Theo các chuyên gia kinh tế, có ba lý do khiến lãi suất trung – dài hạn khó giảm. Đó là, vấn đề nợ xấu đang cản trở kinh doanh của ngân hàng. Nếu một phần vốn cho vay ra mà không quay trở lại thì ngân hàng phải huy động một nguồn vốn lớn để trả cho khách hàng những món nợ cũ.

Ngoài ra, quá trình tái cơ cấu, các ngân hàng đã phải lấy một phần lớn lợi nhuận để trích lập dự phòng rủi ro, xử lý nợ xấu, khiến năng lực tài chính suy giảm đáng kể. Như vậy, ngân hàng sẽ khó giảm lãi suất cho vay dài hạn.

Lãnh đạo nhiều ngân hàng cũng thừa nhận việc giảm lãi suất chỉ có thể áp dụng với kỳ hạn ngắn và với một số lĩnh vực ưu tiên, bởi chênh lệch lãi suất mà các ngân hàng duy trì rất thấp, chỉ hơn 2%.

Nhận xét về vấn đề này, chuyên gia Cấn Văn Lực cho rằng: “Khách hàng đã quyết định lựa chọn thay đổi kỳ hạn dài hơn để được hưởng mức lãi suất cao hơn tại ngân hàng đang gửi tiền, thay vì tìm kiếm các cơ hội đầu tư, kinh doanh khác. Lãi suất huy động có cơ sở giảm thêm thì các ngân hàng tiếp tục cân đối lại lãi suất cho vay trung dài hạn”.

Thống kê của Ngân hàng Nhà nước cho thấy, tăng trưởng tín dụng trong 9 tháng đầu năm ở mức 11,24%, trong đó tín dụng trung – dài hạn hiện chiếm khoảng 55,9% tổng dư nợ tín dụng.

Tuy nhiên, theo Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia, tín dụng trung – dài hạn đã tăng chậm lại trong 8 tháng đầu năm 2016, chỉ tăng 11,1% (cùng kỳ năm ngoái tăng 18,7%).

Thành Vinh (Thời báo kinh doanh)