Khám phá một số virut bí ẩn

Virut thách thức định nghĩa của chúng ta về sự sống. Không chết mà cũng không sống, chúng chỉ đơn giản là có chức năng hay không. Virut không có bộ máy để tự nhân lên. Tuy nhiên, bạn thậm chí có thể lý luận rằng chúng tiến hóa hơn chúng ta. Với mỗi phát hiện về virut, chúng ta lại nhận thấy còn rất nhiều điều để khám phá.

Virut vô sinh

Nhiễm virut bí ẩn có thể là nguyên nhân của một nửa số trường hợp vô sinh không rõ nguyên nhân. Trong một phần tư số trường hợp vô sinh - khoảng 1/70 phụ nữ ở độ tuổi dưới 44, các bác sĩ không thể tìm thấy nguyên nhân. Một nhóm nghiên cứu Italia đã phát hiện ra rằng, một virut thuộc họ Herpes là thủ phạm. Nó gây phản ứng miễn dịch khiến tử cung không thuận lợi cho phôi. Việc điều trị tùy biến chống virut có thể giúp ích.

Nhóm đã nghiên cứu 30 bà mẹ và 30 phụ nữ bị vô sinh không rõ nguyên nhân. 13 trong số phụ nữ vô sinh bị nhiễm HHV-6A. Không ai trong số những phụ nữ đã có con nhiễm. Virut Herpes này được phát hiện cách đây 30 năm nhưng vẫn còn là một bí ẩn. Nhiễm HHV-6A giải phóng hormon estradiol, gây rụng trứng và chuẩn bị tử cung cho việc thụ thai.

Virut sống dai

Các nhà khoa học gần đây đã giải mã bí quyết để một virut có thể tồn tại trong axit đun sôi.

Virut SIRV2 gây nhiễm cho vi khuẩn Sulfolobus islandicus, sống trong các suối nước nóng có tính axit, nơi nhiệt độ lên đến 80 0 C. Sử dụng kính hiển vi điện tử Titan Krios để kiểm tra các mẫu bệnh phẩm một cách chi tiết chưa từng thấy, các nhà khoa học đã khám phá ra cơ chế cơ bản của sức đề kháng với nhiệt, khô hạn và bức xạ cực tím.

SIRV2 biến vật liệu di truyền thành trạng thái cấu trúc bảo vệ được gọi là trạng thái A để tồn tại trong điều kiện khắc nghiệt. Cơ chế này rất giống với bào tử do vi khuẩn hình thành để sống sót môi trường như vậy. Bào tử là nguyên nhân khiến nhiều căn bệnh cực kì khó điều trị, như bệnh than. Các nhà khoa học dự định sử dụng cơ chế sống sót này để thiết kế “bao gói”ADN cho liệu pháp gene.

Virut nhiều thành phần

Virut nhiều thành phần

Các virut thông thường có tất cả các gene trong một hạt virut. “Quả bóng” virut sẽ gắn vào một tế bào, mở ra, và bơm vật liệu di truyền của nó vào trong. Các tế bào chủ bắt đầu nhân bản virut. Khi đã tạo ra đủ các bản sao, chúng sẽ tiêu diệt tế bào, phá vỡ vỏ tế bào để giải phóng và nhiễm vào các tế bào khác.

Virut Guaico Culex lại khác. Để bị nhiễm virut này, một tế bào cần tiếp xúc với bốn loại gói khác nhau. Loại thứ năm có vẻ là một tùy chọn.

Được đặt theo tên một vùng của Trinidad nơi bắt nguồn virut, Guaico Culex được phát hiện trong một nghiên cứu toàn diện của Quân y Mỹ để phân lập các virut do muỗi truyền trên toàn cầu. Trong khi các nhà nghiên cứu không tin virut Guaico Culex có thể nhiễm vào động vật có vú, mới đây họ đã phát hiện ra một virut có họ hàng gần gũi trên khỉ đỏ colobus Uganda.

Retrovirus nội sinh của người

Khoảng 8% bộ gene con người đến từ những virut cổ xưa. Retrovirus sinh sản bằng cách chèn vật liệu di truyền của chúng vào vật chủ và chiếm quyền điều khiển bộ máy nhân bản. Thỉnh thoảng, những virut nhiễm vào tế bào tinh trùng và trứng. Nếu những tế bào sống sót, chúng tiếp tục tạo ra một sinh vật có chứa ADN của virut trong mỗi tế bào. Chúng được gọi là những retrovirus nội sinh, hay HEVRs. Đại đa số được xem là những “hóa thạch” không có chức năng. Tuy nhiên, một phần nhỏ vẫn còn nguyên vẹn và tạo ra những “hạt” virut gây nhiễm.

Mặc dù đã hàng triệu năm tuổi, nhóm virut HERV-K có vẻ có khả năng sao chép. Các nhà nghiên cứu vừa mới phát hiện ra một biến thể không chứa những đột biến “giáng cấp” chức năng của nó. Người ta tin rằng đây HERV-K vẫn “sống” trong con người cho mãi đến gần đây. Các nhà khoa học không chắc chắn liệu virut “ngủ” này có thể tái xuất hay không. Có suy đoán rằng HERV-K có thể đã được lựa chọn vì ưu điểm sống mà nó mang lại.

Virut Bourbon

Một nông dân ở Kansas gần đây đã chết vì nhiễm một loại virut bí ẩn do ve truyền. Triệu chứng của nạn nhân bắt đầu với buồn nôn, suy nhược và tiêu chảy. Sau đó phổi và thận bị suy. Các bác sĩ đã điều trị cho bệnh nhân bằng kháng sinh, là cách điều trị chuẩn cho bệnh do ve truyền. Song việc điều trị không có kết quả. Sau 10 ngày nằm viện, bệnh nhân qua đời.

Với chỉ một trường hợp được xác nhận, các bác sĩ hoàn toàn không có manh mối gì về căn bệnh bí ẩn này. Đây có thể là một bệnh chết người, hay chỉ là một trường hợp hiếm gặp trong đó một bệnh nhẹ trở thành nguy hiểm. Cách bảo vệ tốt nhất là tránh tiếp xúc với ve bằng cách mặc quần dài, sử dụng thuốc xua côn trùng và thường xuyên kiểm tra để phát hiện ve.

Virut khổng lồ Siberi

Một nhóm nghiên cứu người Pháp mới đây đã khai quật được một virut khổng lồ 30.000 năm tuổi từ băng giá vĩnh cửu Siberi và nó vẫn gây nhiễm. Virut này được phát hiện trong mẫu đất ở độ sâu 30m dưới mặt đất. Nó to hơn các virut khổng lồ khác và đủ lớn để nhìn thấy qua kính hiển vi bình thường.

Sử dụng amíp - vật chủ đích làm mồi nhử, nhóm nghiên cứu đã “câu” được virut. Amip bắt đầu chết và các nhà nghiên cứu phát hiện thấy chúng chứa đầy những gã khổng lồ thời tiền sử này. Không giống như hầu hết các virut tấn công vào nhân tế bào, virut sibericum thiết lập nhà máy nhân bản trong bào tương của vật chủ. Mặc dù sibericum chỉ nhắm vào amip, một virut khổng lồ có tên là Marseillesvirus gần đây đã gây nhiễm bệnh cho một bé trai 11 tuổi ở Pháp. Có thể còn có những virut nguy hiểm khác lẩn khuất sâu dưới lòng đất. Hơn bất kỳ yếu tố nào khác, các hoạt động của con người như khoan và khai thác mỏ có thể sẽ đánh thức những con quái vật say ngủ.

BS. Cẩm Tú

(theo listverse.com)