Huyện Vĩnh Lộc (Thanh Hóa): Công trình hàng trăm tỷ dở dang, dân 'rốn lũ' mất ăn mất ngủ

Ông Phạm Xuân Hương - Phó Chủ tịch UBND xã Vĩnh Hưng chỉ chỗ cửa cống dẫn vào nội đồng xã Vĩnh Hưng phải nhét giẻ để ngăn nước chảy qua. Ảnh: N.Hưng

Dự án chậm tiến độ

Con đê sông Bưởi khi hoàn thành, không chỉ có vai trò ngăn lũ, chậm lũ mà còn là công trình điều tiết thủy lợi, nước sản xuất trong nông nghiệp cho người dân thuộc 4 xã trên. Riêng xã Vĩnh Hưng, lâu nay được xem là vùng “rốn lũ”, có tới 9 thôn nằm ở vùng ngoài đê. Hằng năm, vào mùa lũ, chỉ cần một cơn mưa kéo dài chừng 1 giờ đồng hồ là mặt nước sông Bưởi đã dâng lên mấp mé mép sân, mép nhà người dân. Nhờ con đê hình thành, 6/9 thôn vùng ngoài đê của xã Vĩnh Hưng đã được quy hoạch đưa vào bên trong đê, không còn nỗi lo mùa lũ.

Có mặt tại đoạn đê trọng điểm chạy qua xã Vĩnh Hưng, chúng tôi đã được tận mắt chứng kiến sự dở dang của dự án và những lo âu có căn cứ của những người dân đang sinh sống trong vùng nội đê Tả sông Bưởi. Theo thiết kế, trên mặt và mái đê phải được cứng hóa bằng bê tông từ lâu thì đến thời điểm hiện tại, con đê mới chỉ được nhà thầu đổ bây, lu lèn đại khái cho người có thể đi lại. Do không được gia cố hoàn chỉnh, mặt đê đã xuất hiện nhiều ổ gà, ổ trâu nham nhở. Nhiều đoạn mái đê do chưa được kiên cố hóa đã bị nước mưa làm cho xói lở. Các con đường dân sinh dẫn vào nội đồng cũng chưa kịp thi công hoàn tất đã khiến hoạt động sản xuất nông nghiệp của người dân trong xã vĩnh Hưng trong ít năm trở lại đây gặp muôn vàn khó khăn… Nghiêm trọng hơn là ở hạng mục 3 cống tưới tiêu và ngăn lũ vào nội đồng, không biết vì lý do gì mà cửa tại các cống 1, 2 không thể đóng kín, khi nước lũ về đã khiến một diện tích lớn đất gieo trồng lúa và hoa màu của bà con tại Vĩnh Hưng bị ngập và mất mùa. Để khắc phục tình trạng này, người ta đã nhét giẻ vào kẻ hở, tuy nhiên biện pháp này vẫn không ngăn được nước chảy mạnh vào đồng.

Trong công văn của UBND xã Vĩnh Hưng gửi UBND huyện Vĩnh Lộc và Ban Quản lý công trình dự án đê sông Bưởi nêu rõ: “Hoàn lưu sau bão số 3, năm 2015, các cống hở, nước tràn vào nội đê lớn làm ngập 73,2ha lúa mùa đã vào thời kỳ thu hoạch, làm ngập chết 15,2ha ớt, 3ha bí và một số diện tích rau màu khác. Điều này đã gây bức xúc trong nhân dân và có đê mà không ngăn được lũ... Trước nhiều lần kiến nghị của địa phương cũng như chỉ đạo của Chủ tịch UBND huyện, nhà thầu đã tiến hành sửa chữa khắc phục nhưng vẫn không hiệu quả (cống đóng nhưng nước vẫn vào ra bình thường)”.

Chậm do thiếu vốn

Ông Lê Đình Thành - một người dân tại xã Vĩnh Hưng cho biết: “Đây đang là thời điểm lúa Hè - Thu chuẩn bị vào kỳ thu hoạch, trong khi mùa mưa bão cũng đã bắt đầu. Nếu không kịp thời khắc phục, nguy cơ ngập lụt và mất mùa là điều có thể nhìn thấy”.

Ông Phạm Xuân Hương - Phó Chủ tịch UBND xã Vĩnh Hưng trực tiếp dẫn chúng tôi ra “con đê dang dở”, chỉ tay vào khu vực cống tiêu số 1, số 2 vừa mới thi công đã rò rỉ, xuống cấp. Tại cống số 1, dù cửa cống đang đóng, thế nhưng đã có nhiều điểm rò rỉ. Lúc chưa được gia cố, ông Hương cho biết, có điểm rò rỉ tới 10cm. Nhiều diện tích lúa phía trong đê do hệ thống cống ngăn lũ rò rỉ mà dẫn tới ngập úng mất mùa. Tình trạng trên, không chỉ ở cống tưới tiêu số 1 mà cống số 2 cũng cùng chung số phận.

“Con đê sông Bưởi qua xã có chiều dài hơn 3km, có 2 hệ thống cống tiêu với nhiệm vụ tiêu nước cho trên 300 ha lúa và hơn 900 hộ dân thuộc 7 thôn của xã Vĩnh Hưng. Tuy nhiên, khi đi vào sử dụng, đáy cống được thiết kế đặt quá thấp so với mặt bằng của đồng ruộng, mỗi lần mở cửa cống, lắng đọng tồn lưu một lượng bùn đất dày dưới đáy, dẫn tới khi đóng cống, không thể đóng kín, cống bị rò rỉ. Trước sự việc trên, UBND xã đã có kiến nghị lên huyện, huyện cũng đã mời nhà thầu vào khắc phục. Nhưng không hiểu vì lý do nào, sau khi thi công được vài hạng mục cơ bản, 3 năm trở lại đây dự án đã ngừng triển khai. Điều mà chúng tôi mong muốn nhất hiện nay là Nhà nước cho dự án tái khởi động. Chỉ khi nào con đê được hoàn thành thì người dân mới có thể yên tâm mưu sinh”, ông Hương cho biết.

Theo ông Lê Văn Thao – Phó Chủ tịch UBND huyện Vĩnh Lộc, dự án đê ngăn lũ cho 4 xã Vĩnh Hưng, Vĩnh Hòa, Vĩnh Long, Vĩnh Phúc, tổng chiều dài là 19,2km, riêng đoạn trọng điểm xung yếu qua xã Vĩnh Hưng là 6,2km. Dự án với tổng mức đầu tư là 249 tỉ đồng, nguồn vốn từ ngân sách Trung ương, Chủ đầu tư là UBND huyện Vĩnh Lộc, nhà thầu thi công là Công ty Đầu tư xây dựng thương mại Thành Nam (ở Ninh Bình). Thời gian hoàn thành trong vòng hơn 3 năm (từ tháng 12/2010 - 6/2013). Đến thời điểm hiện tại, Ban Quản lý dự án của huyện đã nghiệm thu các hạng mục với tổng giá trị 163 tỉ đồng nhưng do thiếu vốn, huyện mới chỉ thanh toán được cho nhà thầu là Công ty đầu tư thương mại Thành Nam 120 tỉ đồng.

Ông Thao nói: “Nhà thầu cũng đã nhiều lần có văn bản xin thanh toán nốt số tiền còn dư nợ và đề nghị chúng tôi tiếp tục cấp vốn để khởi động lại dự án, nhưng do dự án đã bị ngừng cấp vốn nên huyện cũng chưa thể thanh toán cũng như tái khởi động. Chúng tôi cũng muốn đẩy nhanh tiến độ của dự án lắm, nhưng với chính sách đầu tư như hiện nay, địa phương cũng đành phải chờ vậy”.

Ngọc Hưng