Hủy tờ khai hải quan trong thời điểm “nhạy cảm”

Hoạt động nghiệp vụ tại Chi cục Hải quan các KCN Đà Nẵng. Ảnh: M.Hùng

Cục Hải quan Đà Nẵng cho biết từ một trường hợp cụ thể: ngày 4-2-2009, chi nhánh của Công ty xăng dầu X. ủy quyền đến Chi cục Hải quan CK Cảng Đà Nẵng KVI (nay là Chi cục Hải quan quản lý hàng đầu tư gia công) đăng ký mở tờ khai NK cho lô hàng xăng Mogas 92 RON chở trên tàu T.B.

Căn cứ các quy định và hồ sơ do công ty cấp, chi cục đã tiến hành đăng ký thủ tục cho tờ khai 07/NK/KD/KVI ngày 4-2-2009, mặt hàng NK: Xăng Mogas 92 RON không chì, trọng lượng 3.196,494 tấn, thuế suất NK 40%, thuế TTĐB 10%, thuế GTGT 10%.

Ngay sau khi đăng ký, Công ty đã có công văn xin hủy tờ khai NK 07/NK/KD/KVI, lý do sự cố vỡ bể tại kho và sẽ đưa tàu nhập tại cảng Hải Phòng (kèm theo công văn gửi chủ tàu yêu cầu gửi hàng đi Hải Phòng và thông báo dự kiến rời cảng Đà Nẵng lúc 21g ngày 5-2-2009).

Ngày 5-2-2009, Công ty có công văn xin bơm hàng trước khi mở tờ khai, lý do tàu T.B đã về vịnh Đà Nẵng và đã thuê được bể chứa hàng nhưng công ty đang giải quyết tranh chấp về giá bán hàng hóa. Cũng trong ngày, Công ty đã có công văn gửi chủ tàu về việc không thay đổi cảng đến Hải Phòng như dự kiến.

Căn cứ theo các quy định hiện hành, ngày 5-2-2009, Lãnh đạo Cục Hải quan Đà Nẵng đã phê duyệt không chấp nhận hủy tờ khai (bởi việc hủy tờ khai được thực hiện trong các trường hợp: quá thời hạn 15 ngày mà hàng hóa chưa làm thủ tục hải quan hoặc chưa có hàng đến đối với hàng NK và thay đổi loại hình XNK).

Ngày 6-2-2009, Công ty tiếp tục có công văn về việc xin hủy tờ khai NK 07/NK/KD/KVI với lý do bể chứa bị thủng và đã làm việc với hãng tàu để chuyển lô hàng đi Hải Phòng.

Theo đề nghị và giải trình của Công ty, lãnh đạo Cục Hải quan Đà Nẵng đã phê duyệt đồng ý cho Công ty hủy tờ khai NK 07/NK/KD/KVI.

Tuy nhiên, đến ngày 10-2-2009, Công ty lại có công văn xin đăng ký tờ khai cho lô hàng xăng Mogas 92 RON nêu trên, với lý do, đã khắc phục xong sự cố tại kho để tiếp tục nhận hàng hóa.

Chi cục đã tiến hành đăng ký thủ tục hải quan cho lô hàng NK trên tàu T.B nhập cảng Đà Nẵng ngày 6-2-2009 (bản lược khai chung) theo tờ khai số 08/NK/KD/KVI ngày 10-2-2009, về nội dung khai báo như đối với tờ khai số 07 nêu trên, chỉ thay đổi thuế suất NK là 25% (Thông tư 24/2009/TT-BTC ngày 5-2-2009 hướng dẫn thuế suất NK ưu đãi áp dụng cho các tờ khai đăng ký với cơ quan Hải quan kể từ ngày 10-2-2009).

Trong 2 ngày 12 và 13-2-2009, Công ty đã tiến hành cho bơm 832.290 tấn (25% khối lượng) vào bồn H4 và bơm 2.373.728 tấn (75% khối lượng) vào bồn 4, đồng thời hoàn thành thủ tục hải quan cho tờ khai 08/NK/KD/KVI nêu trên.

Nghi ngờ có gian lận, Cục Hải quan Đà Nẵng đã quyết định KTSTQ trường hợp này.

Tìm hiểu lại vấn đề cho thấy, căn cứ các quy định pháp luật thì việc công ty đến cơ quan Hải quan làm thủ tục đăng ký tờ khai NK 07/NK/KD/KVI ngày 4-2-2009 cho lô hàng xăng Mogas 92 RON chở trên tàu T.B là phù hợp. Tuy nhiên, ngày 5 và 6-2-2009, Công ty liên tiếp xin hủy tờ khai và đã được cơ quan Hải quan chấp thuận hủy. Rồi đến ngày 10-2-2009 khi thuế NK giảm từ 35% xuống còn 25% công ty lại xin đăng ký mở tờ khai hải quan.

Như vậy, tại thời điểm ngày 6-2-2009, Công ty đã có hàng NK, có bồn bể chứa hàng, và có tờ khai số 07 đã đăng ký thủ tục hải quan. Tuy nhiên, công ty đã không tiến hành NK lô hàng và hoàn tất thủ tục hải quan cùng ngày mà lại tiếp tục có công văn xin hủy tờ khai.

Từ những lý do liên tục đưa ra để hủy tờ khai số 07 với hồ sơ thực tế việc NK hàng hóa là không phù hợp. Cụ thể, Công ty đã đưa ra lý do hỏng bồn số 5 nên không đủ kho chứa hàng, trong khi đó Công ty đã thuê được bồn số 4 và Công ty cho rằng đã làm thủ tục chuyển hàng đi cảng Hải Phòng để đồng nghĩa với việc không có hàng NK, nhưng thực tế là hàng vẫn nhập về cảng Đà Nẵng.

Từ cơ sơ trên cho thấy, việc Công ty nêu lý do xin hủy tờ khai NK lô hàng xăng Mogas 92 RON là không trung thực, không đúng với thực tế để nhằm lợi dụng chính sách điều chỉnh thuế suất của Nhà nước tại thời điểm đăng ký tờ khai, dẫn đến thiếu số thuế phải nộp dự kiến là trên 3,2 tỷ đồng.

Tại các buổi làm việc KTSTQ, cơ quan Hải quan đã nêu cụ thể từng vấn đề để đấu tranh với Công ty, phân tích làm rõ các lý do mà công ty đưa ra không đúng thực tế. Cuối cùng, DN ghi nhận sai phạm và tự nguyên nộp đủ 3,2 tỷ đồng số tiền thuế thiếu vào NSNN.

Bài học kinh nghiệm rút ra từ vụ việc này cho thấy, tại thời điểm đăng ký tờ khai, khi DN đưa ra các lý do để xin hủy tờ khai thì cần phải được xác minh cụ thể, tránh những trường hợp những lý do tuy phù hợp nhưng không có thực. Việc xác minh sau thông quan sẽ gặp khó khăn hơn nếu DN cố ý hợp thực hóa các chứng từ có liên quan.

Theo Hải quan Đà Nẵng, công tác phúc tập tại chi cục cần được chú ý, xem xét kỹ đối với các tờ khai hủy để kịp thời phát hiện những dấu hiệu bất thường, đặc biệt là sau khi DN có văn bản xin đăng ký mở lại tờ khai có cùng nội dung như tờ khai đã hủy.

Thu Trang