Hôm nay, xử đại án Hà Văn Thắm và bộ sậu

Sáng nay (27-2), TAND TP Hà Nội mở phiên tòa sơ thẩm xét xử đại án xảy ra tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đại Dương - OceanBank. Ngoài bị cáo Hà Văn Thắm - cựu chủ tịch HĐQT OceanBank cùng 47 đồng phạm khác, tòa còn triệu tập gần 600 người đến tòa với các vai trò khác nhau. Có hơn 60 luật sư tham gia bào chữa cho các bị cáo và bảo vệ quyền và lợi ích cho các đương sự. Dự kiến phiên xét xử kéo dài gần một tháng, từ ngày 27-2 đến 21-3.

Gây thiệt hại gần 2.000 tỉ đồng

Các bị cáo bị truy tố về các tội vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động các tổ chức tín dụng, lợi dụng chức vụ, quyền hạn khi thi hành công vụ và cố ý làm trái... Riêng Hà Văn Thắm bị truy tố cả ba tội danh trên, phải đối mặt với mức án cao nhất là 30 năm tù.

Đáng chú ý trong số này có Nguyễn Xuân Sơn, Nguyễn Minh Thu (hai nguyên tổng giám đốc OceanBank); Nguyễn Văn Hoàn, Lê Thị Thu Thủy (nguyên phó tổng giám đốc) và nguyên một số lãnh đạo từ hội sở đến các chi nhánh, phòng giao dịch trong hệ thống OceanBank và lãnh đạo của Công ty Cổ phần BSC Việt Nam.

Cáo trạng buộc tội Hà Văn Thắm và đồng phạm đã có nhiều vi phạm pháp luật trong hoạt động cho vay, huy động tiền gửi, chi lãi suất vượt trần; chi lãi suất ngoài hợp đồng cho khách hàng, gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng đối với OceanBank và các cổ đông, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chính sách tiền tệ của Nhà nước. Các bị cáo đã gây thiệt hại cho OceanBank gần 2.000 tỉ đồng.

Bị cáo Hà Văn Thắm, cựu chủ tịch HĐQT OceanBank, khi chưa bị khởi tố. Ảnh: TƯ LIỆU

Vi phạm quy định về cho vay

Theo cáo trạng, giữa tháng 12-2012, Hà Văn Thắm, Phạm Công Danh (chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Tập đoàn Thiên Thanh) và bà Hứa Thị Phấn (cổ đông lớn của Ngân hàng Đại Tín) đã bàn bạc và thống nhất việc Thắm sẽ cho Danh vay 500 tỉ đồng từ OceanBank và thế chấp bằng tài sản của bà Phấn.

Hai bên thống nhất sử dụng pháp nhân để vay tiền là Công ty TNHH MTV Thương mại và Dịch vụ Trung Dung (Công ty Trung Dung). Hà Văn Thắm cùng Nguyễn Văn Hoàn (cựu phó tổng giám đốc phụ trách tín dụng, ủy viên Hội đồng tín dụng của OceanBank) đã đồng ý cho Công ty Trung Dung vay (mà bản chất là cho Phạm Công Danh vay 500 tỉ đồng) nhưng tài sản đảm bảo không đủ điều kiện. Tổng giá trị tài sản đảm bảo cho khoản vay 500 tỉ đồng của Công ty Trung Dung tại thời điểm giải ngân là gần 70,8 tỉ đồng và tại thời điểm hiện nay là hơn 156 tỉ đồng.

Cáo trạng xác định trừ giá trị tài sản đảm bảo đã được định giá thì khoản vay của Công ty Trung Dung còn thiệt hại hơn 343 tỉ đồng tiền gốc, chưa tính hơn 201 tỉ đồng tiền lãi...

Lợi dụng chức quyền khi thi hành công vụ

Cuối năm 2008, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) ký thỏa thuận với OceanBank để trở thành cổ đông và đối tác chiến lược. PVN cử Nguyễn Xuân Sơn làm thành viên HĐQT và tổng giám đốc OceanBank. Sơn đã bàn bạc và thống nhất với Thắm đề ra chủ trương thu thêm lãi suất vay tín dụng và chênh lệch tỉ giá dưới hình thức thu phí của khách hàng thông qua Công ty BSC, trái quy định của Ngân hàng Nhà nước. Mục đích là để trả lãi suất ngoài hợp đồng trên số tiền gửi của PVN tại ngân hàng.

Tại CQĐT, Thắm thừa nhận OceanBank là ngân hàng mới được chuyển đổi từ nông thôn lên thành thị, có quy mô nhỏ, khó cạnh tranh huy động vốn nên Thắm chấp nhận đề nghị của Sơn để hút tiền gửi của nhóm khách hàng dầu khí. Nguồn tiền mà Thắm dùng để chi lãi ngoài cho Sơn lấy từ nguồn thu phí dịch vụ của Công ty BSC là công ty của Thắm.

Hành vi này của Thắm và đồng phạm đã khiến OceanBank bị thiệt hại gần 69 tỉ đồng.

Và cố ý làm trái

Cuối năm 2010, ông Sơn chuyển sang làm phó tổng giám đốc PVN. Sơn giới thiệu bà Nguyễn Thị Minh Thu (khi đó làm phó tổng giám đốc OceanBank) thay thế mình. Ông Thắm đồng ý và ra chủ trương về việc chi lãi suất huy động vốn ngoài hợp đồng cho khách hàng.

Chủ trương này không được ban hành thành văn bản mà chỉ được chỉ đạo miệng tại các cuộc họp. Quá trình thực hiện chủ trương, lãnh đạo phụ trách các khối nghiệp vụ cũng chỉ thông báo qua điện thoại, thư điện tử, chat trực tuyến cho chi nhánh...

Cáo trạng quy kết hành vi của các cán bộ quản lý của OceanBank đã gây thiệt hại 1.576 tỉ đồng cho OceanBank. Đồng thời, hành vi này còn ảnh hưởng đến việc ra các chủ trương điều hành thị trường tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước, ảnh hưởng đến việc thực hiện chính sách tiền tệ của Chính phủ.

Ngoài ra, CQĐT cũng xác định một số cá nhân, tổ chức kinh tế có dấu hiệu tội phạm và tách ra để điều tra tiếp ở giai đoạn sau.

Không xử hình sự 227 người

Trong vụ án này có 227 người có hành vi tiếp nhận chủ trương chi lãi suất ngoài cho khách hàng gửi tiền từ giám đốc chi nhánh/phòng giao dịch, sau đó trực tiếp hoặc chỉ đạo nhân viên thực hiện. Những cá nhân này là cấp dưới thực hiện chỉ đạo trực tiếp từ giám đốc chi nhánh/phòng giao dịch, không phải nhận chỉ đạo từ Hà Văn Thắm, Nguyễn Minh Thu hoặc lãnh đạo hội sở Ngân hàng Đại Dương.

Cơ quan CSĐT Bộ Công an và VKSND Tối cao thống nhất không xem xét trách nhiệm hình sự mà yêu cầu xử lý nghiêm về hành chính và liên đới bồi thường một phần thiệt hại. “Nếu khởi tố, xử lý hình sự hết toàn bộ 227 người này sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ thống của Ngân hàng Đại Dương trong giai đoạn tái cơ cấu” - cáo trạng nhận định.

_____________________________________

Dấu hiệu móc ngoặc của những “ông lớn”

Từ năm 2011 đến 2014, có 51.468 cá nhân và 392 tổ chức kinh tế gửi tiền tại OceanBank và nhận các khoản tiền chi ngoài lãi suất hợp đồng tiền gửi, sổ tiết kiệm do ngân hàng chi trả. Trong đó, Tổng Công ty Dầu Việt Nam (PVOil), Công ty Lọc hóa dầu Bình Sơn (BSR) và Liên doanh Dầu khí Vietsovpetro (VSP)... là những khách hàng lớn của OceanBank.

CQĐT xác định có dấu hiệu móc ngoặc giữa nhóm khách hàng này với lãnh đạo, nhân viên OceanBank để nhận các khoản tiền lãi ngoài sổ sách kết toán nhằm hưởng lợi bất chính.