Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN và các đối tác

Tại các Hội nghị, các bộ trưởng ASEAN và 10 đối tác đã điểm lại quan hệ trong năm, thông qua nhiều định hướng lớn cho hợp tác trong giai đoạn tiếp theo, chú trọng một số lĩnh vực như kinh tế, thương mại, đầu tư, kết nối, thu hẹp khoảng cách phát triển, chống biến đổi khí hậu, quản lý thiên tai, giao lưu nhân dân, giáo dục... Các bộ trưởng cũng trao đổi về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm.

Các đối tác chúc mừng ASEAN nhân kỷ niệm 50 năm thành lập; hoan nghênh những kết quả ASEAN đạt được sau gần hai năm xây dựng Cộng đồng và cam kết tiếp tục hỗ trợ ASEAN đẩy mạnh liên kết kinh tế và kết nối khu vực, thu hẹp khoảng cách phát triển, thúc đẩy thương mại tự do và công bằng thông qua các Hiệp định mậu dịch tự do hiện có và khuôn khổ rộng lớn hơn như Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP). Các đối tác đánh giá cao vai trò quan trọng của ASEAN trong duy trì hòa bình, ổn định và thịnh vượng ở khu vực và khẳng định ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực đang định hình.

Về tình hình khu vực và quốc tế, các bộ trưởng trao đổi về các thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống, trong đó có tình hình bán đảo Triều Tiên, Biển Đông, vấn đề khủng bố, an ninh mạng; đồng thời nhấn mạnh cần phối hợp chặt chẽ và tăng cường hợp tác để cùng xử lý các vấn đề quan tâm chung. Các bộ trưởng khẳng định việc duy trì hòa bình, ổn định, an ninh an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông là lợi ích chung; nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982; thúc đẩy tiếp tục thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC); hoan nghênh việc ASEAN và Trung Quốc nhất trí thông qua Khung Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) và mong muốn hai bên sớm tiến hành đàm phán thực chất để xây dựng một COC hiệu quả.

* Tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN - Trung Quốc, các bộ trưởng đánh giá cao kết quả tích cực trên nhiều lĩnh vực hợp tác; tiếp tục nhấn mạnh ưu tiên hợp tác thực chất trên các lĩnh vực thương mại, kết nối, thu hẹp khoảng cách phát triển, tăng cường hội nhập khu vực, phát triển hạ tầng cơ sở và tăng cường năng lực sản xuất; triển khai hiệu quả Kế hoạch Hành động ASEAN - Trung Quốc giai đoạn 2016-2020, Hiệp định thương mại tự do ASEAN - Trung Quốc và đẩy nhanh tiến trình đàm phán RCEP; đồng thời nghiên cứu thúc đẩy khả năng kết hợp giữa Kế hoạch Tổng thể về kết nối ASEAN (MPAC) năm 2025 và Sáng kiến Vành đai và Con đường, tranh thủ các nguồn lực hỗ trợ, nhất là từ Quỹ Hợp tác ASEAN-Trung Quốc, Ngân hàng Đầu tư cơ sở hạ tầng châu Á (AIIB)…

Tại Hội nghị, các bộ trưởng ASEAN và Trung Quốc đã chính thức thông qua Khung Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC), tạo cơ sở đi vào đàm phán thực chất nội dung COC trong giai đoạn tới. Các nước đồng thời tiếp tục nhấn mạnh tầm quan trọng của duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải và hàng không ở Biển Đông; giải quyết hòa bình các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982; thực hiện đầy đủ và hiệu quả DOC, kiềm chế và tránh các hành động đơn phương, làm gia tăng căng thẳng trong khu vực.

* Trên cương vị Việt Nam điều phối quan hệ ASEAN - Ấn Độ, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh cùng Quốc vụ khanh Ấn Độ V.K.Xinh đồng chủ trì Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN - Ấn Độ. Hai bên cam kết tiếp tục triển khai hiệu quả Kế hoạch Hành động ASEAN - Ấn Độ, nhất là về kinh tế, thương mại, đầu tư, nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ, tăng cường hợp tác kết nối đường bộ, hàng không, hàng hải, kết nối số và kết nối con người, ứng phó các thách thức an ninh. Các Bộ trưởng hoan nghênh các hoạt động kỷ niệm 25 năm quan hệ đối thoại ASEAN-Ấn Độ, đánh giá cao vai trò điều phối của Việt Nam và cam kết cùng đóng góp tích cực tổ chức thành công Hội nghị cấp cao kỷ niệm ASEAN - Ấn Độ tháng 1-2018 tại Niu Đê-li.

* Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN - Mỹ khẳng định lại các nguyên tắc quan trọng định hướng quan hệ hai bên nêu trong Tuyên bố Xun-ni-len (tháng 2-2016). Hai bên đặt trọng tâm vào các lĩnh vực kinh tế - thương mại, thúc đẩy sáng tạo và kinh tế số, giáo dục, tăng cường kết nối, đẩy mạnh hợp tác biển và ứng phó các thách thức như khủng bố, an ninh mạng… Các nước ASEAN hoan nghênh Mỹ duy trì cam kết với khu vực.

* Các bộ trưởng ASEAN và Liên hiệp châu Âu (EU) ghi nhận kết quả triển khai Kế hoạch Hành động ASEAN - EU giai đoạn 2013-2017; thông qua Tuyên bố kỷ niệm 40 năm quan hệ ASEAN - EU, Kế hoạch hành động mới cho giai đoạn 2018-2022, Tuyên bố ASEAN-EU về Hiệp định Pa-ri...

* Tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN - Nhật Bản, ASEAN đánh giá cao những hỗ trợ của Nhật Bản cho tiến trình xây dựng Cộng đồng, trong đó có cam kết hỗ trợ thu hẹp khoảng cách phát triển, hiện thực hóa "tăng trưởng có chất lượng" ở tiểu vùng Mê Công. Các bộ trưởng thông qua Kế hoạch triển khai sửa đổi thực hiện Tuyên bố Tầm nhìn ASEAN - Nhật Bản; cam kết triển khai hiệu quả Lộ trình Đối tác kinh tế toàn diện ASEAN - Nhật Bản 2016 -2025.

* Các bộ trưởng ASEAN và Hàn Quốc ghi nhận những kết quả đạt được trong việc thực hiện Kế hoạch Hành động 2016-2020, hoan nghênh các hoạt động sôi nổi trong năm Hợp tác Du lịch ASEAN - Hàn Quốc 2017 và đánh giá cao những hỗ trợ của Hàn Quốc đối với việc nâng cao năng lực của ASEAN trong ứng phó các thách thức ...

* Tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN - Nga, các bộ trưởng ghi nhận những tiến triển tích cực trong việc triển khai kết quả Hội nghị cấp cao kỷ niệm ASEAN-Nga tại Sô-tri tháng 5-2016 cũng như Kế hoạch Hành động ASEAN-Nga giai đoạn 2016-2020 và nhất trí thông qua Tuyên bố của các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN - Nga về chống khủng bố quốc tế...

* Các bộ trưởng ASEAN và Ca-na-đa hoan nghênh kết quả triển khai Kế hoạch Hành động ASEAN - Ca-na-đa giai đoạn 2016-2020; nhất trí tiếp tục thúc đẩy hợp tác hai bên về thương mại và đầu tư, kết nối, giáo dục, quản lý thiên tai, biến đổi khí hậu, nghiên cứu khả thi Hiệp định thương mại tự do ASEAN-Ca-na-đa. Các nước đánh giá cao sáng kiến của Ca-na-đa về Chương trình học bổng cho sinh viên các nước ASEAN nhân kỷ niệm 40 năm thiết lập quan hệ ASEAN - Ca-na-đa và 50 năm thành lập ASEAN.

* Tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN - Niu Di-lân, hai bên nhất trí tiếp tục thực hiện hai chiến lược trọng tâm là Chiến lược Con người và Chiến lược Thịnh vượng, triển khai hiệu quả Hiệp định thương mại tự do ASEAN-Ô-xtrây-li-a - Niu Di-lân (AANZFTA), và tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực giáo dục, phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ, nông nghiệp, năng lượng tái tạo. ASEAN đánh giá cao các chương trình hỗ trợ về giáo dục và đào tạo của Niu Di-lân...

* ASEAN và Ô-xtrây-li-a nhất trí tiếp tục tăng cường hợp tác xử lý các thách thức như khủng bố, chủ nghĩa cực đoan bạo lực, buôn bán người; ghi nhận những kết quả trong triển khai AANZFTA, Chương trình hỗ trợ hợp tác kinh tế và Chương trình phát triển ASEAN - Ô-xtrây-li-a. Hai bên nhất trí tích cực chuẩn bị cho Hội nghị cấp cao đặc biệt ASEAN - Ô-xtrây-li-a dự kiến vào tháng 3-2018.

* Đoàn đại biểu Việt Nam do Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh dẫn đầu đã tham gia tích cực và đóng góp ý kiến trên các vấn đề được trao đổi tại các Hội nghị. Trưởng đoàn Việt Nam đánh giá cao sự ủng hộ của các đối tác dành cho ASEAN trong tiến trình xây dựng Cộng đồng và duy trì vai trò trung tâm của ASEAN ở khu vực. Phó Thủ tướng nêu các đề xuất cụ thể nhằm thúc đẩy và làm sâu sắc hơn hợp tác, trên cơ sở phát huy thế mạnh của từng đối tác, tập trung vào các lĩnh vực ưu tiên của ASEAN như liên kết, kết nối, thu hẹp khoảng cách phát triển, nâng cao năng lực ứng phó với các thách thức đang nổi lên.

Về tình hình khu vực và thế giới, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh chia sẻ đánh giá về thuận lợi và thách thức của khu vực; nhấn mạnh vai trò trung tâm của ASEAN, hợp tác giữa các nước ASEAN và hợp tác ASEAN với các đối tác vì hòa bình, ổn định và phát triển ở khu vực. Phó Thủ tướng chia sẻ lo ngại về những diễn biến phức tạp gần đây và hiện nay tại Biển Đông, gồm các hành động đơn phương như bồi đắp, cải tạo đất và quân sự hóa, làm xói mòn lòng tin và ảnh hưởng hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải và hàng không ở Biển Đông; đề nghị các nước tiếp tục ủng hộ ASEAN và đóng góp xây dựng cho việc duy trì hòa bình, ổn định ở khu vực; thúc đẩy các bên tuân thủ các nguyên tắc cơ bản như giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế, Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982; kiềm chế, thực hiện đầy đủ và hiệu quả DOC, sớm đi vào đàm phán thực chất và hoàn tất COC trên cơ sở Khung COC đã được thông qua.

* Cùng ngày, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao Sáng kiến Hạ nguồn Mê Công (LMI) lần thứ 10 đã diễn ra tại Ma-ni-la, với sự tham dự của Bộ trưởng Ngoại giao các nước: Cam-pu-chia, Lào, Mi-an-ma, Thái-lan, Việt Nam, Mỹ và Tổng Thư ký ASEAN. Hội nghị tập trung thảo luận về định hướng hợp tác trong thời gian tới và phương thức nâng cao hiệu quả hoạt động của cơ chế LMI. Tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh hoan nghênh những thành tựu quan trọng của cơ chế hợp tác LMI và khẳng định Việt Nam tiếp tục cùng các nước Mê Công và Mỹ thúc đẩy hợp tác vì sự phát triển bền vững tại khu vực. Kết thúc Hội nghị, các bộ trưởng thông qua Tuyên bố chung và nhất trí tổ chức Hội nghị Bộ trưởng LMI lần thứ 11 tại Xin-ga-po năm 2018.

* Bên lề các Hội nghị, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh có cuộc gặp Bộ trưởng Ngoại giao Ca-na-đa C.Phri-len. Hai bên nhất trí tiếp tục thúc đẩy các lĩnh vực hợp tác đi vào chiều sâu và nâng tầm khuôn khổ hợp tác giữa hai nước.

* Cùng ngày, bên lề Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 50 tại Phi-li-pin, diễn ra Hội nghị Bộ trưởng Hợp tác Mê Công - Nhật Bản với sự tham dự của Bộ trưởng Ngoại giao các nước: Cam-pu-chia, Lào, Mi-an-ma, Thái-lan, Việt Nam và Nhật Bản. Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh dẫn đầu Đoàn Việt Nam tham dự Hội nghị.

Hội nghị tập trung trao đổi về tình hình thực hiện Chiến lược Tô-ki-ô 2015 và Kế hoạch Hành động thực hiện Chiến lược 2016-2018 và định hướng hợp tác trong thời gian tới, cũng như công tác chuẩn bị cho Hội nghị cấp cao Mê Công - Nhật Bản lần thứ chín vào tháng 11-2017.