Hồ Tây được cảnh báo ô nhiễm kim loại nặng cách đây 4 năm

Hơn 50 cống xả thải trực tiếp vào hồ Tây

Đề án nghiên cứu được thực hiện từ năm 2012 trong vòng 13 tháng do Ban quản lý Hồ Tây phối hợp với Viện sinh thái và Tài nguyên sinh vật (Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam) thực hiện.

Kết quả báo cáo thực hiện đề án (ngày 1/6/2012) của UBND quận Tây Hồ cho thấy, chất lượng bùn đáy tại các khu vực xung quanh cống thải bị nhiễm bẩn dầu mỡ và kim loại nặng (chì, đồng, thủy ngân) vượt quá giới hạn cho phép gây ảnh hưởng rất lớn đến hệ sinh thái hồ.

Tại thời điểm nghiên cứu, Hồ Tây có 8 cống thải chính và trên 40 cống nhỏ nằm rải rác quanh hồ.

Các cống này xả thải trực tiếp nước thải sinh hoạt, dịch vụ, công nghiệp và nước thải chưa qua xử lý vào lòng hồ, mỗi ngày khoảng 10.000m3.

Trong mùa khô, nước thải ở các khu vực ven bờ từ trường PTTH Chu Văn An đến hết đường Thanh Niên, đoạn cống gần nhà hàng Sen, công viên nước là nguồn gây ô nhiễm chính cho hồ Tây. Chất lượng nước ở các khu vực này được cho là kém và ô nhiễm hơn so với các khu vực khác.

Theo kết quả nghiên cứu, môi trường nước và trầm tích Hồ Tây cơ bản là vực nước bị phú dưỡng, có những biểu hiện của ô nhiễm hữu cơ gần các cống thải vào hồ.

Các loại động vật thân mềm trong hồ có hàm lượng asen, chì cao hơn giới hạn do Bộ Y tế và EU quy định cho trai, ốc dùng làm thực phẩm.

Cá chết ở hồ Tây ngày 3/10. Ảnh: Lê Anh Dũng

Báo cáo kiến nghị UBND TP Hà Nội cho ứng dụng các kết quả đề án trong việc giảm thiểu ô nhiễm môi trường hồ Tây và vùng phụ cận; kiến nghị sớm hoàn thành, đưa công trình xử lý nước thải Hồ Tây vào sử dụng; ưu tiên hỗ trợ kinh phí để UBND quận Tây Hồ thực hiện các dự án bảo vệ môi trường…

Tuy nhiên, những đề xuất này đến nay vẫn chưa được thực hiện, trong đó có các giải pháp chặn, xử lý các cống xả thải trực tiếp vào hồ hay việc nạo vét bùn ở khu vực phía nam hồ.

Nhà máy “xin” nước thải về xử lý

Được giao trách nhiệm xử lý nước thải khu vực hồ Tây, tuy nhiên, mới đây nhà máy xử lý nước thải Hồ Tây phải làm văn bản đề nghị các đơn vị sản xuất kinh doanh xung quanh khu vực hồ đấu nối vào hệ thống thu gom nước thải để đơn vị có nước thải xử lý.

Trước khi xảy ra sự việc cá chết hàng loạt ở hồ Tây, chủ đầu tư nhà máy xử lý nước thải hồ Tây (công ty Phú Điền) đã có công văn đề nghị công ty TNHH Thương mại và dịch vụ Sen thực hiện thỏa thuận đấu nối nước thải của nhà hàng Sen vào vào hệ thống thu gom nước thải nhà máy xử lý nước thải Hồ Tây theo đúng quy định.

Tiếp đó, khi xảy ra hiện tượng cá chết bất thường, công ty Phú Điền đã cùng Công an quận Tây Hồ đến làm việc với một số đơn vị kinh doanh quanh Hồ Tây về việc đấu nối xả thải.

Trong buổi làm việc với công ty CP Dịch vụ giải trí Hà Nội ngày 3/10, đại diện Phú Điền khẳng định: “Chưa có đơn vị nào trên địa bàn quận Tây Hồ thực hiện thỏa thuận đấu nối xử lý nước thải với công ty Phú Điền, kể cả công ty CP Dịch vụ giải trí Hà Nội”.

Trong khi đó, theo quy định thì các đơn vị kinh doanh quanh hồ phải thực hiện thỏa thuận đấu nối với đơn vị xử lý nước thải.

Nước thải từ các đơn vị kinh doanh, sản xuất quanh hồ sau khi đấu nối sẽ được xử lý tại nhà máy xử lý nước thải Hồ Tây rồi đổ ra mương Xuân La, không xả vào Hồ Tây.

Nhà máy xử lý nước thải Hồ Tây và hệ thống thu gom nước thải với công suất 15.000 m3/ngày đêm có tổng mức đầu tư hơn 600 tỉ đồng do liên doanh công ty CP Đầu tư xây dựng và thương mại Phú Điền cùng công ty CP Đầu tư và phát triển Môi trường SFC Việt Nam làm chủ đầu tư theo hình thức BT. Dự án này được thực hiện từ năm 2010.

Tuy nhiên, sau khi nhà máy được hoàn thành thì giai đoạn 2 của dự án là hệ thống thu gom chưa được hoàn thiện.

Năm 2015, UBND TP Hà Nội tiếp tục cho phép xây dựng hệ thống thu gom nước thải để đảm bảo công suất cho nhà máy xử lý nước thải Hồ Tây. Phú Điền là chủ đầu tư theo hình thức BT với tổng mức đầu tư 312 tỷ đồng.

Hồ Tây đã bị ô nhiễm kim loại nặng như thế nào?

Từ năm 2007, công trình nghiên của của các nhà khoa học thuộc ĐH Công nghệ Sydney (Australia) đã chỉ ra khu vực ô nhiễm kim loại nặng nhất ở Hồ Tây là khu vực phía nam hồ.

Cụ thể, nồng độ kim loại trong hầu hết 24 mẫu trầm tích ở Hồ Tây vượt quy chuẩn đối với crom, đồng, mangan, chì và kẽm. Đối với thủy sản trong hồ, nồng độ kẽm tìm thấy ở mẫu ốc, hến; đồng ở tôm và chì ở cá tôm trong hồ đều vượt quá tiêu chuẩn sức khỏe theo bộ Tiêu chuẩn thực phẩm Australia – New Zealand.

Ở thời điểm nghiên cứu, Hồ Tây được ghi nhận vẫn chịu đựng nước thải từ nhà máy bia, xưởng phim, công ty da giày… Các hoạt động du lịch dịch vụ (nhà hàng, du thuyền) cũng có thể là nguyên nhân gây ô nhiễm.

Kiên Trung