Hố rác dân xây 200 triệu, xã phải bỏ cả tỷ đồng để xây

Thảo luận về Chương trình xây dựng nông thôn mới, nhiều đại biểu Quốc hội bày tỏ sự lo ngại những hạn chế, tiêu cực gây mất lòng tin của người dân như chạy theo thành tích, cán bộ suy thoái, tham ô, tham nhũng, trục lợi, thiếu minh bạch trong đầu tư ...

Theo đại biểu Nguyễn Ngọc Phương (Quảng Bình), nhiều xã chạy theo thành tích, huy động quá sức dân, khiến 53/63 tỉnh, thành “mang nợ” vì xây nông thôn mới.

“Có những xã, phường, thôn, bản lợi dụng chương trình xây dựng nông thôn mới cho nên cán bộ suy thoái đã tham ô và gây nhiều đơn thư khiếu kiện tố cáo và cũng gây phức tạp mất niềm tin trong xây dựng nông thôn mới”, ông Phương phản ánh.

Đại biểu Nguyễn Sỹ Cương cũng cho rằng, nhìn vào số liệu thống kê cho thấy nhiều tỉnh sa lầy trong nợ đọng xây dựng cơ bản nông thôn mới.

“Tôi phải dùng từ sa lầy vì có những tỉnh gần 1000 tỷ. Chủ yếu tập trung tại các công trình như trụ sở làm việc, nhà văn hóa”, đại biểu Cương nhấn mạnh.

Nguyên nhân vì đâu dẫn đến thực trạng trên, theo ông Cương không thể đặt vẫn đề về các dấu hiệu thiếu minh bạch trong xây dựng nông thôn mới.

“Cụ thể đã có những sai phạm như xé lẻ gói thầu thành gói thầu nhỏ tạo điều kiện thuận lợi cho nhà thầu, sau đó làm hồ sơ giao thầu tiếp, tránh chuyện đấu thầu.

Hoặc khi tổ chức đấu thầu căn cứ vào chứng thư thẩm định của đơn vị tư vấn, nhưng từ chứng thư thẩm định cho đến hồ sơ dự thầu của các nhà thầu giá thiết bị cao hơn rất nhiều so với thực tế”, ông Cương cho hay.

Đại biểu Nguyễn Sỹ Cương kể: Cuối tuần vừa rồi khi về thăm gia đình một người bạn cách trung tâm Thủ đô Hà Nội khoảng 20km, một người dân phản ánh xây hố chứa rác trong các thôn tốn gần 1 tỷ đồng, trong khi đó người dân nói chỉ cần 200 triệu đã tốt rồi.

“Mặc dù đó là phản ánh của người dân, nhưng tôi nghĩ làm sao ngăn chặn được trục lợi và tham nhũng trong xây dựng nông thôn mới”, ông Cương đặt vấn đề.

Đại biểu Ngô Thị Minh (Quảng Ninh) còn phản ánh: không ít các cán bộ và các bộ, ngành mải chạy theo các dự án vì lợi ích nhóm và vô cảm với những khó khăn, vướng mắc của người dân, cơ chế chịu trách nhiệm không rõ ràng.

“Không loại trừ nguyên nhân do người đứng đầu chưa gương mẫu nên không kỷ luật được cán bộ cấp dưới của mình, nhiều dẫn chứng được nêu ra trong các báo cáo”, đại biểu Minh nói và dẫn chứng minh họa từ chính báo cáo kết quả giám sát trong đợt này.

Cụ thể, đại biểu Minh cho biết: Khi nhận định về hạn chế, vướng mắc và nguyên nhân, báo cáo đã chỉ ra là chương trình được Chính phủ ban hành từ tháng 6 năm 2010. Ngay từ đầu năm 2011 hầu hết các địa phương trong cả nước đã triển khai thẩm định phê duyệt quy hoạch xây dựng xã nông thôn mới.

Tuy nhiên đến tháng 10 năm 2011 Bộ Xây dựng, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành văn bản để hướng dẫn cơ sở việc lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch xây dựng xã nông thôn mới và việc ban hành hướng dẫn chậm trễ này đã dẫn đến nhiều địa phương phải rà soát, điều chỉnh lại.

Đại biểu Minh cũng cho hay, báo cáo đã phản ánh một sự buông lỏng quản lý nhà nước, đó là nhiều hợp tác xã nông nghiệp còn lúng túng trong định hướng hoạt động và đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh. Quản lý nhà nước đối với hợp tác xã thiếu thống nhất, cụ thể là 14/63 tỉnh giao cho Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, 18/63 tỉnh giao cho Sở Kế hoạch và Đầu tư và còn 18/63 tỉnh chưa giao cho một cơ quan nào phụ trách.

"Đây không chỉ là sự buông lỏng trong công tác quản lý nhà nước của Chính phủ mà còn là nguyên nhân cơ bản để Luật hợp tác xã chưa đi vào cuộc sống", đại biểu Minh nói và đề nghị cần có biện pháp để giải quyết tình trạng trên.

Tại phiên thảo luận, đa số ý kiến cho rằng Chính phủ cần công khai minh bạch nguồn ngân sách phân bổ, giải quyết dứt điểm nợ đọng, không để nợ phát sinh.

Có ý kiến đề nghị khi xét duyệt công nhận tiêu chí nông thôn mới, nếu một xã nợ từ 3 tỷ đồng mà không có phương án trả nợ thì sẽ không xét.

N. Mạnh