“Hậu kiểm” phát hiện trên 70% doanh nghiệp sai phạm qua giá

Hoạt động nghiệp vụ tại Chi cục Kiểm tra sau thông quan (Cục Hải quan Quảng Ninh). (Ảnh: Q.H)

Theo Cục Hải quan Quảng Ninh, đến hết 15-8, Chi cục Kiểm tra sau thông quan (KTSTQ) ban hành 37 quyết định KTSTQ, giảm 19,6% so cùng kỳ năm 2015. Trong đó, đơn vị đã kết thúc kiểm tra đối với 27 DN tại trụ sở người khai hải quan giảm 18,2% so cùng kỳ năm 2015, bằng 49,1% so kế hoạch; kiểm tra 3 DN tại trụ sở cơ quan Hải quan. Ngoài ra, các chi cục hải quan cửa khẩu đã ban hành 139 quyết định KTSTQ tại trụ sở cơ quan Hải quan (tăng 247,5% so cùng kỳ năm 2015, bằng 82% so kế hoạch; trong đó kết thúc 125 lượt kiểm tra (tăng 221% so cùng kỳ năm 2015, bằng 742% so kế hoạch). Tổng số thu qua công tác KTSTQ 5,635 tỷ đồng; đạt 28,2% kế hoạch.

Lãnh đạo Chi cục KTSTQ-Cục Hải quan Quảng Ninh cho biết, qua công tác KTSTQ có trên 70% DN bị phát hiện vi phạm khai sai trị giá hải quan (khai thấp hơn giá thị trường), dẫn đến thiếu số tiền thuế phải nộp.

Số liệu chứng minh, qua công tác KTSTQ đối với những tờ khai tính từ thời điểm năm 2011 trở lại đây, lực lượng Hải quan Quảng Ninh đã phát hiện 10 DN có sai phạm về trị giá tính thuế. Số DN này không chỉ làm thủ tục trên địa bàn quản lý của Hải quan Quảng Ninh mà còn làm thủ tục tại các khu vực cảng Hải Phòng, cảng Tiên Sa (Đà Nẵng), cảng Mỹ Tho (Long An), cảng Gò Dầu (Đồng Nai), cảng Nhà Bè (TP. Hồ Chí Minh), của khẩu Hữu Nghị (Lạng Sơn)... Qua kiểm tra, KTSTQ đã tiến hành ấn định, truy thu gần 1,8 tỷ đồng tiền thuế.

Có thể kể đến vụ việc truy thu hơn 930 triệu đồng tiền thuế của Công ty V.E do khai báo sai trị giá tính thuế trong kinh doanh các mặt hàng than, máy móc phụ tùng gồm: 144 tờ khai XK và 8 bộ tờ khai NK đăng ký thủ tục hải quan tại Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài và Chi cục quản lý hàng đầu tư gia công Hải Phòng (tính từ 1-1-2011 đến 31-12-2015). Một trường hợp khác, Công ty L.S làm thủ tục nhập khẩu xe Sơ mi rơ moóc gồm: 47 bộ tờ khai đăng ký thủ tục tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái (từ 1-1-2014 đến 31-12-2015). Công ty L.S bị truy thu thuế, xử phạt, phạt chậm nộp gần 470 triệu đồng.

Mới đây nhất, Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái phát hiện Công ty N.A.T đã khai sai trị giá tính thuế của lô hàng nhập khẩu thuộc tờ khai số 100677108457/A11/20B1 ngày 18-12-2015 đăng ký tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái dẫn đến thiếu số tiền thuế hơn 73 triệu đồng. Hành vi này đã vi phạm quy định tại Điểm c, Khoản 2, Điều 18 Luật Hải quan 2014.

Một cán bộ Hải quan Quảng Ninh phụ trách công tác KTSTQ chia sẻ: Khó khăn lớn nhất cho công tác kiểm soát trị giá tính thuế qua “hậu kiểm” có lẽ ở chính sách thanh toán tiền tệ thiếu chặt chẽ, do không bắt buộc DN phải thanh toán qua tài khoản mà vẫn sử dụng phương thức thanh toán bằng tiền mặt. Ví dụ, trên hồ sơ mà DN cung cấp, DN ký kết với đối tác thanh toán qua tài khoản chỉ bằng một nửa, thậm chí thấp hơn nhiều so với trị giá hàng hóa, còn lại thanh toán nhiều lần bằng tiền mặt, dẫn đến gian lận về trị giá qua khai báo hải quan. Tức là, trị giá hàng hóa khoảng 10 đồng nhưng trên hồ sơ DN khai báo chỉ có 5 đồng. Hơn nữa, qua kiểm tra, lực lương Hải quan phát hiện hồ sơ không đồng bộ. Do vậy, cơ quan Hải quan tiến hành xác định lại trị giá tính thuế đối với lô hàng để làm cơ sở xử lý đối với những trường hợp gian lận qua trị giá tính thuế. Thông qua hồ sơ khai báo hải quan sẽ không đủ cơ sở để “bác” giá mà DN tự khai báo. Chính vì vậy, trong quá trình KTSTQ tại trụ sở DN thông qua sổ sách, hóa đơn, chứng từ lưu trữ… mới có thể có đủ chứng cứ kết luận được việc DN khai sai trị giá hải quan và tính toán được số thuế họ nộp thiếu và ra quyết định truy thu.

Hiện nay công tác quản lý hải quan hiện đại chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm dựa trên nền tảng áp dụng quản lý rủi ro góp phần tạo điều kiện cho hoạt động thương mại, đầu tư. Trong đó, công tác KTSTQ đang ngày càng đưa hoạt động của các DN lớn làm ăn bài bản, minh bạch, cũng như chấp hành tốt pháp luật hải quan. Tuy nhiên, vẫn còn một số DN lợi dụng kẽ hở của cơ chế chính sách sổ sách, lưu trữ chứng từ không đầy đủ… khi bị phát hiện sai phạm không hợp tác khiến các cuộc KTSTQ phải kéo dài, thậm chí không truy thu được thuế.