Hành trình hạt dẻ

Bản làng không có cổng, chỉ có lối đường mòn phủ đầy lá rơi với hai bên dày đặc những cây leo, các loài vầu nứa khác nhau như một khu rừng bị lãng quên, chỉ có tiếng chim chích líu lo và gió đưa cành lá xào xạc, thi thoảng ánh sáng lấp lóa làm “khu rừng” thoáng đãng nhiều sức sống hơn.

“…Bản làng không có cổng, chỉ có lối đường mòn phủ đầy lá rơi…”

“… với hai bên dày đặc những cây leo, các loài vầu nứa khác nhau như một khu rừng bị lãng quên”

Đứa em họ tôi đã mỏi chân mà chưa thấy nhà cửa đâu, còn tôi lại như bị lạc vào khu rừng trong phim thập diện mai phục với bốn bề quanh mình là cả vạn cây vầu cao vút, xanh rờn đan xen đều đặn, chỉ chừa ra lối đi nhỏ hẹp hẹp có thềm đầy lá.

bốn bề quanh mình là cả vạn cây vầu cao vút, xanh rờn đan xen đều đặn

Còn tôi lại như bị lạc vào khu rừng trong phim thập diện mai phục

Rồi cuối cùng nhà của bác họ tôi, một gia đình trồng dẻ lâu đời cả trăm năm nay hiện ra giữa bản nhỏ.

Ở đây hầu như nhà nào cũng có dẻ và thứ dẻ này được coi là ngon nhất Trùng Khánh. Trước mỗi phiên chợ, tiểu thương sẽ tới từng nhà hỏi mua dẻ chuẩn về bán trên chợ huyện, tỉnh, có người mua quả dẻ về trưng bày và trà trộn thêm trên sạp dẻ Trung Quốc của họ.

Cũng có rất nhiều người như chị em tôi, mua dẻ ngon về dùng và biếu người thân. Dù tôi đã dặn trước bá để dành nhưng bá nói không đủ số lượng mà tôi mong muốn, dẻ chín muộn và mất mùa nên đây là mẻ dẻ đầu tiên, các nhà trong bản cũng không có nhiều.

Bá kể chuyện từ khi mới về làm dâu, bá đã ươm và trồng mới những cây dẻ đang cho thu hoạch hiện nay, dẻ ông bà (bố mẹ chồng của bá) trồng, thứ dẻ cổ thụ gần trăm tuổi đã quá già yếu, tuy rất ngọt bùi nhưng lơ thơ quả, nhiều cây cao quá khó hái, y hệt như đồi dẻ trăm tuổi của họ Nông chúng tôi.

Từ bản này và từ nhà bá, nhiều nơi trong huyện đã về lấy cây giống đem trồng nhưng hầu như ra khỏi đất này dẻ đều không giữ được vị ngọt bùi, bóng bẩy của dẻ vùng thuần nông rừng núi bạt ngàn cây xứ lạnh, nước sông nước suối trong veo đầy cá.

Chúng tôi theo bá đi xuyên qua bản, qua đám cây cối dày đặc ra ngoài cánh đồng thoáng đãng, xuyên qua những ruộng ngô chưa thu hoạch và thấy mình bước vào một khu rừng nhỏ bừng sáng, xanh rờn, thơm tho, toàn dẻ- những cây thuộc họ sồi xứ lạnh xù xì.

Ảnh người nông dân thu hoạch hạt dẻ

Vườn dẻ này đã 23 tuổi nhưng mới chỉ cho ra quả từ 4 năm trước, và quả chỉ chính thức có hạt mẩy được 3 năm nay. Nó cách không xa đồi dẻ cổ thụ là mấy.

Đứa em họ tôi vô cùng khoái chí, chạy loăng quăng một cách mất kiểm soát. Ôi, tôi rất thông cảm cho nó, vì chính tôi còn ngỡ mình chẳng khác nào đang ở châu Âu kia mà.

Vào rừng tự tay hái (bằng sào nứa) hoặc nhặt hạt dẻ (nên đeo găng tay dày ạ) là trải nghiệm gắn với các câu chuyện phương Tây nhưng chúng tôi đang làm điều đó ngay tại quê mình, ở Việt Nam các bạn ạ.

Tức cảnh sinh tình, cảm giác yêu đời yêu người tràn trề làm tôi dễ tính hơn ngày thường vạn vạn lần, tôi sẽ để đứa em nhỏ hét hò chạy nhảy tùy thích nếu như không phải là bên dưới nền cỏ xanh có rất nhiều quả dẻ tự chín rồi rụng đầy gai nhọn, bị gai đó chạm vào chân tay đau điếng không thể tả.

Quả nào chín thì tự có đường nứt ở vỏ ngoài, để lộ màu nâu đen của một phần hạt bên trong.

Chúng tôi phải dùng đá để đập và tách những hạt dẻ còn tươi rói với màu nâu sáng bóng, và rồi nâng chúng trong lòng bàn tay như là đang cất giữ những bí mật, những điều ước và món châu báu nhỏ.

Nông Trại Sơn Cước là dự án xã hội không vì mục tiêu lợi nhuận của nhóm bạn trẻ người Tày quê Trùng Khánh- Cao Bằng mong muốn hỗ trợ người tiêu dùng kết nối với nông dân; thuê nông dân nhỏ nuôi trồng tự nhiên và nhân đạo các giống địa phương thuần chủng quy mô nhỏ tại vùng đất lành mạnh; cùng nông dân kiểm soát nguồn thực phẩm một xuất xứ (Single-Origin) tươi sạch, tốt cho sức khỏe và đậm đà hương vị với giá gốc từ nông hộ; tiến tới tham gia phát triển nông nghiệp bền vững, hỗ trợ nông dân nhỏ và các cộng đồng dễ tổn thương.

Fanpage: Nông Trại Sơn Cước

Website: www.nongtraisoncuoc.com

Bài và ảnh: Nông Trại Sơn Cước