Hàng loạt sai phạm trong đầu tư các dự án sản xuất nhiên liệu

Các dự án sản xuất nhiên liệu do PVN góp vốn xảy ra hàng loạt sai phạm. Ảnh: Internet

Theo TTCP, từ tháng 10/2007 đến tháng 3/2009, PVN đã quyết định chủ trương đầu tư, chỉ đạo các đơn vị thành viên góp vốn thành lập 2 công ty cổ phần và 1 công ty liên doanh để thực hiện đầu tư 3 dự án sản xuất nhiên liệu sinh học ethanol ở 3 tỉnh Phú Thọ, Quảng Ngãi và Bình Phước. Công suất mỗi nhà máy là 100 triệu lít/năm, nguồn vốn đầu tư do các cổ đông góp 30%, còn lại vay tín dụng 70%.

Thông báo nêu rõ, trong quá trình đầu tư, PVN, các chủ đầu tư, nhà thầu và các đơn vị liên quan đã để xảy ra nhiều khuyết điểm, vi phạm trong việc đầu tư các dự án nhiên liệu sinh học.

Đáng chú ý là, trong khi lựa chọn địa điểm xây dựng dự án Dung Quất đã không khảo sát công tác đền bù, giải phóng mặt bằng, do đó không giải phóng được mặt bằng khi thực hiện đầu tư dự án. Trong việc chỉ định các nhà thầu thực hiện gói thầu EPC (Hợp đồng thiết kế, cung cấp thiết bị công nghệ và thi công xây dựng công trình) dự án Phú Thọ và dự án Dung Quất, trong đó có nhà thầu PVC (Tổng công ty cổ phần Xây lắp Dầu khí Việt Nam) và PTSC (Tổng công ty cổ phần Dịch vụ Kỹ thuật Dầu khí Việt Nam) đều đảm trách thực hiện các công việc quan trọng của dự án, nhưng năng lực hạn chế, chưa có kinh nghiệm… là vi phạm quy định của Luật Đấu thầu và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, dẫn đến thi công chậm tiến độ, gây hậu quả cho các chủ đầu tư; đặc biệt là nhà thầu PVC đã dừng thi công dự án Phú Thọ gần 5 năm, vi phạm hợp đồng EPC, gây hậu quả nghiêm trọng.

Việc đàm phán hợp đồng, ký kết hợp đồng và điều chỉnh giá trị hợp đồng EPC; điều chỉnh tổng mức đầu tư cũng có nhiều khuyết điểm, vi phạm, như: vi phạm các quy định về quản chi phí đầu tư xây dựng công trình và quy định của hợp đồng EPC, vi phạm các quy định của Luật Doanh nghiệp,..

TTCP cũng phát hiện, trong quá trình thực hiện hợp đồng EPC và một số gói thầu khác của dự án, việc sử dụng vốn đầu tư, việc bảo lãnh thực hiện hợp đồng, bảo lãnh tiền tạm ứng có nhiều vi phạm.

Kết luận thanh tra chỉ rõ: Sau khi thực hiện xong dự án, các nhà máy đi vào hoạt động đều bị thua lỗ lớn và hầu như không vận hành thương mại...

Đặc biệt, đến thời điểm thanh tra (tháng 12/2014) dự án tại Quảng Ngãi và Bình Phước đã đầu tư xong, riêng dự án tại Phú Thọ được thực hiện đầu tư sớm nhất (tháng 9/2009) nhưng chưa hoàn thành do nhà thầu đã dừng thi công từ tháng 11/2011.

Tại Dự án ethanol Phú Thọ có tổng mức đầu tư hơn 1.300 tỉ đồng, sau đó bị đội lên thành gần 2.500 tỉ đồng. Sau khi PVC dừng thi công, dự án “đắp chiếu” nhưng chi phí phát sinh từ tháng 12/2011 đến tháng 12/2014 là 392 tỉ đồng. Đến nay, chủ đầu tư là PVB và nhà thầu PVC vẫn chưa có giải pháp gì, dự án ngày càng bế tắc, khắc phục được là rất khó khăn.

Tại dự án ethanol Dung Quất (Quảng Ngãi), tổng mức đầu tư được phê duyệt là hơn gần 1.900 tỉ đồng nhưng đã bị đội vốn lên hơn 2.100 tỉ đồng. Đơn vị được chỉ định thầu thực hiện dự án là PTSC cũng chưa có kinh nghiệm nên dự án bị chậm tiến độ, tăng chi phí cho chủ đầu tư.

Chi phí khấu hao tài sản cố định và chi phí vốn vay tăng dẫn đến tăng giá thành sản phẩm. Thị trường tiêu thụ xăng E5 tại nước ta còn thấp, do đó việc tiêu thụ hạn chế, nhà máy chỉ hoạt động cầm chừng, thậm chí không vận hành nhưng vẫn phát sinh nhiều chi phí. Năm 2014 nhà máy lỗ khoảng 164 tỉ đồng.

Tương tự, tại dự án ethanol Bình Phước có tổng mức đầu tư gần 1.500 tỉ đồng, bị đội vốn lên hơn 1.700 tỉ đồng. Tính đến tháng 3/2013, nhà máy hoàn thành nhưng chỉ hoạt động được 5 đợt, sản xuất hơn 16 triệu lít xăng ethanol. Giá thành sản phẩm cao, tiêu thụ hạn chế nên từ tháng 4/2013 đến nay nhà máy này hầu như không vận hành thương mại, dự tính mỗi năm dự án bị lỗ khoảng 200 tỉ đồng cho các khoản khấu hao tài sản, lãi vay, bảo dưỡng máy móc thiết bị, chi phí bộ máy…

TTCP đã kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Công thương chủ trì, chỉ đạo PVN kiểm điểm làm rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân liên quan để xử lý theo quy định pháp luật.

Chỉ đạo PVN, chủ đầu tư khẩn trương xây dựng giải pháp cụ thể đối với dự án tại Phú Thọ và báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

TTCP chuyển hồ sơ sang Bộ Công an để điều tra, xử lý theo quy định pháp luật đối với các sai phạm trong quá trình đầu tư xây dựng dự án nhiên liệu sinh học Phú Thọ và Dung Quất có dấu hiệu cố ý làm trái hoặc thiếu tinh thần trách nhiệm trong việc lựa chọn sai địa điểm xây dựng của Nhà máy ethanol Dung Quất, trong chỉ định thầu, trong ký kết và thực hiện các hợp đồng EPC dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.

TH