Hà Nội thu phí xe giảm tắc đường: Không thể làm được

Hội thảo ''Đề xuất các giải pháp giảm thiểu ùn tắc giao thông, giảm thiểu tai nạn giao thông trên địa bàn thành phố Hà Nội'' được Sở GTVT Hà Nội tổ chức vào ngày 30/11 với sự tham gia của nhiều chuyên gia hàng đầu về giao thông.

Tại hội thảo, Viện Chiến lược và phát triển Giao thông Vận tải đã đưa ra nhiều giải pháp nhằm giảm thiểu ùn tắc giao thông, trong đó có đề cập tới giải pháp tổ chức thu phí xe ôtô vào khu vực nội đô vào giờ cao điểm, lấy vành đai 2 là vành đai nghiên cứu để tổ chức thu phí khu trung tâm 4 quận nội thành…

Thiếu khả thi

Trao đổi với Đất Việt về giải pháp này, PGS TS. Nguyễn Quang Toản, Nguyên chủ nhiệm khoa Cầu đường, ĐHGTVT Hà Nội cho biết, việc thu phí xe ô tô vào nội đô trong giờ cao điểm đã được nhiều nước trên thế giới áp dụng.

Tuy nhiên, theo ông Toản, giao thông ở nước ngoài họ không bị tắc thì mới thu được phí, còn tại Việt Nam vốn đã bị tắc đường thì không thể thu được. Hơn nữa, các phương tiện cá nhân như xe máy ở Việt Nam rất nhiều, nó mới là nguyên nhân chính gây tắc đường.

Ùn tắc giao thông ở Hà Nội

''Xe ô tô ngoại tỉnh đi vào Hà Nội hầu hết không phải là đi ngang qua nội đô, mà người ta phải vào nội đô. Nếu người ta đi ngang qua nội đô mà bị thu phí thì người ta có thể vòng đường khác người ta đi, ví dụ như đi trên đường vành đai để không qua nội đô.

Thế nhưng bây giờ thực tế là họ phải vào nội đô, vậy thu phí thì người ta đi bằng gì, người ta đi đâu. Điều này đặt ra vấn đề là phải cho người ta một cái giải pháp thay thế.

Tuy nhiên, hiện nay chỉ có một giải pháp khả thi nhất là không đi vào nội đô nữa mà sẽ gửi xe ở bên ngoài rồi đi bộ vào. Thế nhưng ngay cả giải pháp ấy nếu mà có dùng cũng lại nảy sinh ra một vấn đề khác đó là gửi xe ở đâu.

Cũng giống như vừa rồi chúng ta tổ chức một loạt phố đi bộ ấy, thì lại phải giải quyết cái chỗ để xe cho người ta. Đấy là xét trên một diện hẹp, chứ còn bây giờ nếu ví dụ lấy từ vành đai 2 trở vào thì bao nhiêu xe để gửi.

Nếu chỗ gửi xe được giải quyết nhưng lại phải đi bộ 7 - 10 cây số để vào nội đô xem chừng sẽ bất khả thi. Lúc này lại chuyển sang phương tiện giao thông công cộng. Thế nhưng phương tiện giao thông công cộng hiện nay cũng không đáp ứng đủ điều kiện.'' - ông Toản phân tích.

Theo PGS TS. Nguyễn Quang Toản, nhiều thành phố lớn trên thế giới họ áp dụng thu phí xe cá nhân vào giờ cao điểm nhưng người ta áp dụng theo kiểu, không cấm phương tiện đi vào, mà là giảm lượng xe đi qua nội đô. Cũng có thành phố họ không thu phí nhưng vì nó tắc đường quá nên là người dân vẫn phải gửi xe ở bên ngoài để đi vào trong nội đô.

Giải pháp tình thế

Theo dự báo của Viện Chiến lực và phát triển Giao thông Vận tải, đến năm 2025 và 2030, trong vành đai 3 với kịch bản trên diện tích chiếm dụng mặt đường của phương tiện cơ giới cá nhân sẽ vượt năng lực đáp ứng của hệ thống đường đô thị là 7,5 lần và 10,6 lần. Tức là các phương tiện giao thông không thể di chuyển.

Trước vấn đề này, TS. Toản cho rằng, điều này ai cũng có thể dự báo. Chắc chắn là nó sẽ xảy ra, nhưng về giải pháp tức thời thì không có.

''Những giải pháp được đưa ra trong hội thảo không có giải pháp nào là không hợp lý. Thế nhưng muốn thực hiện được những giải pháp này thì hoặc là đòi hỏi cơ sở hạ tầng, hoặc là đòi hỏi phân bố lại dân cư, hoặc là hạn chế các phương tiện.

Hai vấn đề về cơ sở hạ tầng GTVT, và phân bố lại dân cư thì không thể giải quyết trong 5 năm, 10 năm, chứ không nói 1 - 2 năm trước mắt. Dù rằng có tiền đi chăng nữa cũng không thể một lúc hình thành cả một mạng lưới giao thông hợp lý, thậm chí mỗi một tuyến metro, muốn hoạt động được cũng phải mất 10 năm. Thế thì phải có thời gian chứ không phải chỉ có tiền là đủ.

Vấn đề thứ ba là hạn chế phương tiện cá nhân thì có thể làm được, nhưng nó lại trớ trêu một cái đó là nó gây nên những ảnh hưởng rất lớn đến nền kinh tế. Hạn chế phương tiện cá nhân ấy được thực hiện bằng cách là đánh thuế thật cao, bằng cách là cấm đường sẽ ảnh hưởng lớn đến kinh tế và đụng chạm đến quyền lợi của rất nhiều người.

Trên thực tế cũng ít nước thành công trong việc thực hiện hạn chế phương tiện cá nhân. Bởi vì nếu không có phương tiện thay thế thì cái phương tiện cá nhân là giải pháp duy nhất. Thế thì làm sao có thể cấm được.'' - TS. Toản phân tích.

Theo PGS TS. Nguyễn Quang Toản, bản chất của ùn tắc giao thông là do sự phát triển nóng của nền kinh tế. Ông cho rằng, sự phát triển của nền kinh tế thật ra là nguyên nhân rất đáng mừng, chứ không phải nguyên nhân tiêu cực.

''Bây giờ tóm lại là cũng chỉ có những giải pháp tình thế, chứ không thể có giải pháp bài bản. Những giải pháp bài bản chúng ta nói trong hội thảo, lý thuyết nọ lý thuyết kia. Đúng, tất cả đều đúng thế nhưng đến lúc làm thì không thể làm được vì điều kiện không cho phép.

Tôi chợt nhớ tới đại diện của Ngân hàng thế giới có nói rằng: ''Giải pháp gì thì có nhiều giải pháp nhưng Việt Nam nên nghĩ là mình làm được cái gì.'' Những giải pháp đề ra dù là nó rất bất hợp lý nhưng làm được, thì nó cũng vẫn đúng. Còn những giải pháp nghe rất hợp lý nhưng không làm gì được thì nó vẫn chỉ dừng lại ở giải pháp mà thôi.'' - ông Toản nêu quan điểm.

Hải Phong