Gian nan đường đi tìm mộ liệt sỹ trên đất bạn

Họ không chỉ gian nan “đãi” đất rừng mà còn phải chống chọi với nhiều hoàn cảnh khắc nghiệt của thời tiết lúc mưa, lúc nắng giữa rừng Lào bạt ngàn, lúc đèo dốc, lúc suối sâu. Đó là chưa kể đến tình cảnh khốc liệt luôn đe dọa tính mạng người lính thời bình khi địch rừng, địch ngầm đang rình rập ngày đêm ở những vùng rừng sâu, rừng xa đầy hiểm trở.

Gian nan, vất vả là vậy, vượt lên tất cả sau 32 năm Đoàn quy tập (nay là Đội quy tập) mộ LS thuộc Bộ chỉ huy quân sự Nghệ An đã cất bốc hơn 12.000 bộ hài cốt quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam chiến đấu và hy sinh trên đất bạn Lào nay chỉ còn số ít.

Theo Ban chỉ đạo 1237 của Chính phủ thì hiện tại địa bàn ba tỉnh Xiêng Khoảng, Viêng chăn và Xay Xảm Bun do Đội quy tập Nghệ An tìm kiếm còn 300 trong tổng số 1.000 bộ hài cốt liệt sỹ thuộc các đội quy tập của Quân khu 4 chưa được tìm thấy (chưa kể dân công hỏa tuyến và liệt sỹ thời chống Pháp). Đề án của Chính phủ năm 2013 nêu quyết tâm “từ năm 2013 đến năm 2020 phấn đấu quy tập hết số hài cốt liệt sỹ”.

Xác định tọa độ, vị trí mộ trước khi vào rừng tìm kiếm

Sau đề án là một diễn biến hết sức nan giải là công trình thủy điện Nậm Ngừm 3 của Lào sắp hoạt động. Khi đó, phần lớn số hài cốt liệt sỹ chưa tìm thấy sẽ chìm ngập trong lòng hồ và xem như mất tích. Đây cũng là những thôi thúc người lính quy tập từng giờ từng ngày nghĩ và đi tìm kiếm hài cốt liệt sỹ

Chuyến đi tìm hài cốt liệt sỹ của mũi 1 trong phóng sự ảnh này chỉ là một dẫn chứng về chặng đường “nước rút” vô cùng gian khổ, khốc liệt và mạo hiểm của người lính quy tập Nghệ An. Biết vậy, nhưng chúng tôi vẫn theo chân những người lính quy tập để ghi lại một số hình ảnh không dễ dàng nói được bằng lời. Ví như cảnh người lính mang cả hai ba lô nặng trên 50 kg, đu dây với chân tìm lối mòn giữa rừng, dìu nhau qua suối sâu và xiết; ngồi thở dốc trên cây gỗ mục sau chặng đường luồn rừng, lội suối.

Và khi mặt trời khuất bóng đỉnh rừng, những người lính thay nhau người mắc võng, người đỏ lửa, người đi hái búp chuối rừng thay rau cho bữa cơm tối tại điểm tập kết giữa rừng xa để ngày mai tiếp tục chặng đường với hi vọng hài cốt liệt sỹ đang đón chờ phía trước. Hi vọng thiêng liêng của người lính thời bình đối với cha anh mình đã ngã xuống giữa chốn rừng thiêng này gần 50 năm là sớm đưa họ về với đất Mẹ!.

Dưới đây là chùm phóng sự ảnh do PV Vũ Toàn (VPĐD Bắc miền Trung) ghi lại được trong chuyến đi với Đội quy tập của Bộ Chỉ huy quân sự Nghệ An tại nước bạn Lào.

Phải lặn lội trong rừng hơn 2h nữa mới tới điểm tập kết

Bữa cơm đạm bạc ăn vội giữa rừng

Dìu nhau qua suối xiết

Đu cây qua vách đá như một diễn viễn xiếc

Phút nghỉ xả hơi bên bờ suối

“Dây phơi” trong rừng

Những cánh võng chở che các anh qua đêm trong rừng lạnh

Vũ Toàn