Giảm nguy cơ lây nhiễm từ mô hình xét nghiệm HIV tại cộng đồng

Cục phòng chống HIV/AISD (VAAC), Dự án Thúc đẩy Tăng trưởng Thị trường vừa tổ chức Hội thảo sơ kết “Tổng kết một năm thí điểm tư vấn xét nghiệm HIV tại cộng đồng và phổ biến Hướng dẫn của Tổ chức Y tế Thế giới veef Tự xét nghiệm HIV”.

Các tài liệu về xét nghiệ HIV tại cộng đồng

Theo đó, từ tháng 10/2015, Dự án Thúc đẩy Tăng trưởng Thị trường (Healthy Markets) đã phối hợp với Trung tâm phòng chống HIV/AIDS các tỉnh để tập huấn cho 235 nhân viên xét nghiệm không chuyên – là những người không được đào tạo chuyên ngành y tế - cung cấp dịch vụ tư vấn xét nghiệm HIV có chất lượng bằng việc sử dụng một sản phẩm xét nghiệm chuẩn đoánh nhanh HIV.

Các nhân viên xét nghiệm không chuyên đã xét nghiệm cho hơn 29.000 khách hàng có nguy cơ cao ở khu vực thành thị là TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội, khu vực nông thôn miền núi là Điện Biên và Nghệ An. Khi khách hàng có kết quả xét nghiệm “có phản ứng”, nhân viên xét nghiệm sẽ tư vấn và hỗ trợ họ tiếp cận với cơ sở y tế để làm xét nghiệm khẳng định và tiếp cận điều trị sớm nếu họ có kết quả khẳng định HIV dương tính. Mô hình thí điểm đã tiếp cận được với một tỉ lệ lớn những người chưa từng được xét nghiệm HIV (70%), hoặc những người không thường xuyên xét nghiệm HIV. Tổng số hơn 1.400 ca nhiễm HIV mới đã được phát hiện (7% HIV dương tính ở khu vực thành thị, và 3% ở khu vực nông thôn), và 93% đã được đưa vào chương trình điều trị.

Toàn cảnh hội thảo

T.S Nguyên Hoàng Long – Giám đốc Cục phòng, chống HIV/AIDS cho biết: “WHO đã đưa ra hướng dẫn và khuyến cao các quốc gia về việc cung cấp dịch vụ tự xét nghiệm như là một cách tiếp cận bổ sung cho các chiến lược về xét nghiệm HIV hiện nay, và việc thông báo với bạn tình, để tăng cường khả năng tiếp cận xét nghiệm HIV cho các nhóm có nguy cơ cao. Các kết quả ban đầu cho thấy xét nghiệm HIV tại cộng đồng ở Việt Nam đã rất thành công trong việc tiếp cận các nhóm đích có nguy cơ lây nhiễm cao nhưng chưa được xét nghiệm không thường xuyên”.

Ngành Y tế địa phương cũng ghi nhận những tác động tích cực mà xét nghiệm cộng đồng đem lại cho hệ thống y tế. Ông Trần Văn Anh Phương – cán bộ điều phối về tư vấn xét nghiệm HIV tại Sở Y tế TP.Hồ Chí Minh cho rằng, xét nghiệm HIV do các tổ chức tại cộng đồng thự hiện giúp giảm bớt gánh nặng cho cán bộ ngành y tế trong hoạt động xét nghiệm và chuyển gửi điều trị. Nhờ đó, các cơ hội xét nghiệm HIV được mở rộng hơn cho các đối tượng vốn vẫn còn những rào cản khi tiếp cận dịch vụ truyền thông.

Theo các chuyên gia về y tế mặc dù, Việt Nam đã giảm được số người nhiễm HIV mới trong những năm gần đây, nhưng vẫn còn lo ngại về tỉ lệ xét nghiệm HIV hàng năm thấp trong nhóm đích có nguy cơ cao. Các nhóm này bao gồm những người nghiệm chích ma túy, phụ nữ bán dâm, nam quan hệ tình dục với nam và nhóm chuyển giới nữ. Những rào cản đối với việc sử dụng dịch vụ xét nghiệm tại các cơ sở y tế hiện nay có thể kể đến còn là thời gian không thuận tiện, chi phí đi lại, thời gian chờ đợi lâu, lo ngại về tính bảo mật, kỳ thị và phân biệt đối xử…

Trang Thu