Giám đốc Viện K: 35% ung thư liên quan đến thực phẩm

Chất độc tích tụ nhiều năm mới phát bệnh

Ngày 20/4, tại buổi báo cáo kết quả giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về an toàn thực phẩm giai đoạn 2011-2016 của đoàn giám sát của Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến khẳng định: "Nói một năm chết 70.000 người và phát hiện thêm 200.000 ca ung thư, nguyên nhân thực phẩm bẩn là không chính xác.

Bộ Y tế đã mời chuyên gia trong và ngoài nước hội thảo và đã thông báo là hiện nay nguyên nhân gây ung thư hàng đầu là bệnh nhiễm trùng cấp tính và mãn tính. Ví dụ viêm gan B, viên gan C gây viêm gan mãn tính, ung thư gan".

Trước thông tin về nghiên cứu trên, chiều ngày 24/4, chia sẻ thông tin PGS.TS Trần Văn Thuấn - Giám đốc bệnh viện K cho biết: "Ung thư là một bệnh lý gây ra bởi nhiều nguyên nhân kết hợp, trong đó hút thuốc lá và chế độ dinh dưỡng chiếm tới 65% nguyên nhân gây ung thư.

Với các bệnh nhiễm trùng cấp tính thì sau khi tiếp xúc với tác nhân gây bệnh, người bệnh có thể biểu hiện bệnh và thậm chí có thể tử vong rất nhanh thì với bệnh ung thư, quá trình này thường kéo dài và tích tụ qua nhiều năm mới phát triển thành bệnh lý ung thư.

PGS.TS Trần Văn Thuấn, Giám đốc BV K Trung ương thăm khám bệnh nhân

Do vậy, nói thực phẩm bẩn là nguyên nhân gây ra ung thư là không có căn cứ. Muốn tìm hiểu vấn đề này Việt Nam cần tiến hành những nghiên cứu theo dõi dọc trong nhiều năm mới có được các bằng chứng khoa học để khẳng định".

Bên cạnh đó, theo ông Thuấn, những chất tăng trọng, thuốc trừ sâu, kháng sinh, chất phụ gia, phẩm màu độc hại có trong gia súc, gia cầm, thủy sản, thực phẩm...gây ảnh hưởng không tốt cho sức khỏe người sử dụng.

Tùy vào từng người và mức độ các chất này có thể gây ngộ độc cấp tính cho người sử dụng, biểu hiện bởi các triệu chứng như buồn nôn, nôn, đầy bụng, khó tiêu, tiêu chảy...Ngộ độc thực phẩm thường cấp tính và gây ra những căn bệnh chết người như ngộ độc cấp, nhiễm trùng nhiễm độc, sán não.

"Theo ghi nhận ung thư Việt Nam, hàng năm có khoảng 126.000 trường hợp mới mắc ung thư ở cả 2 giới nam và nữ, 94.000 trường hợp tử vong do ung thư.

Số trường hợp mắc mới ung thư năm 2000 mới chỉ là 68.810 trường hợp và ước tính năm 2020 sẽ có tối thiểu 189.344 ca ung thư mới mắc. Tỷ lệ mắc ung thư ở cả 2 giới là 140/100.000 dân. Trong số 172 quốc gia có báo cáo số liệu ung thư thì Việt Nam đứng thứ 78 về tỷ lệ mắc ung thư.

5 loại ung thư thường gặp nhất ở phụ nữ bao gồm ung thư vú, ung thư đại trực tràng, ung thư phổi, ung thư cổ tử cung, ung thư dạ dày. 5 loại ung thư thường gặp nhất ở nam giới bao gồm ung thư phổi, ung thư dạ dày, ung thư đầu trực tràng và ung thư thực quản", ông Thuấn nhấn mạnh.

Tăng tuổi thọ cũng là một nguyên nhân

Ở góc độ khác, theo vị Giám đốc bệnh viện K, nói về nguyên nhân gây ra bệnh ung thư, thì đây là bệnh lý gây ra do nhiều nguyên nhân kết hợp, trong đó chỉ có dưới 10% bệnh ung thư phát sinh do các rối loạn từ bên trong cơ thể, gồm các rối loạn nội tiết, tổn thương có tính di truyền, nguyên nhân này không thay đổi được.

Nhưng cũng có đến 80% bệnh ung thư phát sinh có liên quan đến yếu tố môi trường sống bao gồm: lối sống thiếu khoa học, các thói quen, tật xấu như hút thuốc, uống rượu, chế độ dinh dưỡng không an toàn, hợp lý, quan hệ tình dục không an toàn...

Thêm vào đó là một số yếu tố liên quan đến nghề nghiệp và ô nhiễm môi trường, gọi chung là các yếu tố ngoại sinh, có thể thay đổi được.

Nói cụ thể hơn, ông Thuấn chỉ rõ: "Thứ nhất, hút thuốc lá là nguyên nhân của 30% trong tổng số các loại ung thư ở người, bao gồm ung thư phổi, thanh quản, thực quản, khoang miệng, bàng quang, tụy, dạ dày. Trong khói thuốc không chỉ có chất nicotine ảnh hưởng đến hệ tim mạch mà còn có trên 40 loại hóa chất khác nhau gây ung thư.

Thứ hai, chế độ ăn nhiều mỡ động vật, ít chất xơ làm tăng nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng và ung thư vú. Đặc biệt các chất bảo quản thực phẩm, các chất nhuộm màu thực phẩm có nguồn gốc hóa học, các chất trung gian chuyển hóa và sinh ra từ thực phẩm bị nấm mốc lên men là nguyên nhân gây ra nhiều loại ung thư đường tiêu hóa như ung thư dạ dày, ung thư gan, ung thư đại tràng...Ước tính yếu tố này gây ra đến 35% trong tổng số các loại ung thư.

Các loại thịt hun khói, cá muối, các loại mắm, dưa muối, cà muối, nhất là dưa khú có nhiều muối nitrat, nitrit, nitrosamine là các chất gây ung thư thực quản và dạ dày.

Ngoài ra còn hàng loạt các nguyên nhân khác như ô nhiễm môi trường, thuốc trừ sâu diệt cỏ dùng phổ biến trong nông nghiệp là yếu tố nguy cơ gây ung thư vú, ác hóa chất sử dụng trong công nghiệp gây ra 2-8% trong tổng số các loại gây ung thư.

Như vậy, ung thư không phải do một nguyên nhân gây ra mà có thể do rất nhiều nguyên nhân tùy theo mỗi loại ung thư, trong số đó, hút thuốc và chế độ dinh dưỡng không hợp lý, mất an toàn là hai nguyên nhân quan trọng nhất, gây nhiều loại ung thư nhất.

Với các nguyên nhân này thì cũng cần có một khoảng thời gian tiếp xúc nhất định, lâu dài thì mới phát triển thành bệnh ung thư".

Mặt khác, theo ông Thuấn, tuổi thọ trung bình của người Việt Nam đang tăng lên, tuổi thọ ở cả 2 giới đạt được trung bình 74,3 tuổi. Tuổi càng cao phơi nhiễm với nguy cơ nhiễm bệnh càng cao, đây cũng chính là lý do vì sao ung thư ngày càng tăng lên ở Việt Nam.

Châu An