Giải quyết hậu quả cá chết ở miền Trung: Phải chuyển tiền đền bù đến ngư dân trong tháng 9 này

(Cadn.com.vn) - Ngày 27-8, tại TT-Huế đã diễn ra hội nghị báo cáo tiến độ kê khai, thống kê thiệt hại do sự cố môi trường và bàn giải pháp chủ đạo sản xuất sau công bố của Bộ TN & MT. Trước đó, Bộ đã có Công văn 6851/BNN-TCTS về việc hướng dẫn kê khai xác định thiệt hại do sự cố môi trường biển gửi đến UBND 4 tỉnh bị thiệt hại để các địa phương góp ý thêm.

Ông Hà Sỹ Đồng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị cho rằng, ngoài các đối tượng được bổ sung theo công văn 6851 thì cần bổ sung các đối tượng bị thiệt hại còn thiếu gồm: chủ tàu và người lao động trên tàu cá trực tiếp khai thác hải sản trên biển bằng tàu lắp máy có công suất từ 90 CV trở lên là đối tượng trực tiếp bị thiệt hại. Bổ sung mẫu kê khai cho người lao động mất thu nhập do không có việc làm trong lĩnh vực chế biến thủy sản như: làm nước mắm, ruốc, mắm tôm, mắm cá, hấp cá, sấy cá, nước cá, thu mua buôn bán hải sản nhỏ và người dân sống ven biển làm nghề có tính chất đơn giản: bán hàng, làm dịch vụ cho khách du lịch.

Tương tự, ông Nguyễn Văn Phương- Phó Chủ tịch UBND tỉnh TT-Huế cũng đề nghị Bộ NN & PTNT xem xét bổ sung các đối tượng thực sự bị thiệt hại do sự cố môi trường chưa có trong kê khai hướng dẫn của công văn số 6851/BNN-TCTS. Tổ chức cá nhân, chế biến thủy sản và lao động việc làm trong các cơ sở này có địa điểm kinh doanh hoặc có hộ khẩu thường trú tại các xã, thị trấn ven biển bị ảnh hưởng là những trường hợp không phải kê khai thuế. Hộ nuôi trồng thủy sản ngừng sản xuất trong thời gian từ tháng 5 đến nay do bị ảnh hưởng bởi sự cố môi trường biển cũng cần xem xét để được bồi thường.

Lãnh đạo các tỉnh bị thiệt hại cũng xin Bộ NN & PTNT cho lùi thời gian xây dựng định mức và tổng hợp, báo cáo vì việc xây dựng định mức được chuyển giao cho cục thống kê mới tiếp nhận, việc thực hiện kê khai mất nhiều thời gian và phải niêm yết công khai theo quy chế dân chủ ở cơ sở. Mặt khác, các thông tin kê khai theo hướng dẫn chưa có số liệu của tháng 8, tháng 9 bắt buộc phải kê khai bổ sung. Đề nghị các bộ, ngành T.Ư sớm ban hành định mức đơn giá theo các đối tượng bị thiệt hại áp dụng chung cho 4 tỉnh để các địa phương có cơ sở phê duyệt giá trị thiệt hại cho các đối tượng bị ảnh hưởng. “Thời gian gấp rút theo yêu cầu của Bộ NN & PTNT đến ngày 10-9-2016, các địa phương phải hoàn thành tổng hợp báo cáo thiệt hại báo cáo Bộ. Tuy nhiên đến nay định mức và đơn giá chưa được thẩm định phê duyệt, khó cho việc đảm bảo tiến độ. Vì vậy, TT-Huế xin thêm 5 ngày, sẽ gửi báo cáo tổng thiệt hại ra Bộ”- ông Nguyễn Văn Phương nói.

Còn ông Đặng Ngọc Sơn- Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh cho rằng, việc thẩm định đánh giá thiệt hại của ngư dân, các hội đồng thẩm định nên sát sao với bà con để nắm thiệt hại, xuống tận các làng, xóm để cùng sinh hoạt với người dân. “Hội đồng thẩm định của tỉnh rà soát lại hồ sơ ở các xã, huyện chuyển lên, cả hệ thống chính trị vào cuộc, trưởng ban chỉ đạo phải về tận thôn xóm sinh hoạt với cộng đồng họp với người bị thiệt hại. Chứ xin lỗi chứ các đồng chí ngồi ngoài Hà Nội mà lại thẩm định được 4 tỉnh tôi không nghĩ lại làm chuyện đó được”, ông Sơn thẳng thắn nói.

Thứ trưởng Bộ NN & PTNT Vũ Văn Tám phát biểu kết luận tại hội nghị.

Có 4 phương án khai thác hải sản

Theo Thứ trưởng Bộ NN & PTNT Vũ Văn Tám, căn cứ kết quả điều tra, đánh giá mức độ, vi phạm ô nhiễm môi trường biển do sự cố môi trường gây ra tại ven biển 4 tỉnh miền Trung của Bộ TN & MT công bố ngày 22-8; Bộ NN & PTNT đã có Đề án dự thảo hướng dẫn khai thác hải sản tại 4 tỉnh: Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, TT-Huế. Phương án thứ nhất, cấm ngư dân khai thác hải sản tại vùng biển từ 10 hải lý trở vào bờ kéo dài từ Vũng Áng đến hết hòn Sơn Chà (TT-Huế) và tăng cường công tác giám sát an toàn thực phẩm sản phẩm hải sản khai thác tại các cảng cá, bến cá khi tàu về bờ.

Phương án hai, cho phép ngư dân khai thác bình thường nhưng cấm 3 vùng biển như Bộ TN & MT khuyến cáo: cách bờ 1,5 km thuộc Sơn Dương- Hà Tĩnh với diện tích 300km2; cửa sông Nhật Lệ tỉnh Quảng Bình với diện tích 330km2; hòn Sơn Chà (TT-Huế) với diện tích 160km2 và tăng cường công tác giám sát an toàn thực phẩm sản phẩm hải sản khai thác tại các cảng cá, bến cá khi tàu về bờ.

Phương án ba, cho phép ngư dân khai thác bình thường, tăng cường công tác giám sát an toàn thực phẩm sản phẩm hải sản khai thác tại các cảng cá, bến cá khi tàu về bờ; cấm nghề khai thác cá tầng đáy từ 20 hải lý trở vào tại 4 tỉnh: Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và TT-Huế đối với các nghề: lưới, kéo, rê đáy, lăn, lồng bẫy. Phương án bốn là cho phép ngư dân tham gia hoạt động khai thác hải sản bình thường trên các vùng biển và tăng cường công tác giám sát an toàn thực phẩm hải sản khai thác tại các cảng cá, bến cá khi tàu về.

Theo ông Lê Minh Ngân - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình, việc lựa chọn phương án khai thác hải sản tại các vùng biển 4 tỉnh miền Trung phải mang tính khoa học chứ không thể mang tính chính trị. Ông Ngân nói, sử dụng phương án nào phải dựa trên kết quả nghiên cứu của các bộ, ngành chuyên môn chứ không thể tùy thuộc vào lựa chọn của các địa phương. “Quảng Bình không được phép lựa chọn phương án nào trong số 4 phương án trên, mà phải thực hiện theo Bộ NN & PTNT. Còn phương án thì phải do Bộ NN & PTNT phối hợp với các nhà khoa học đưa ra. Việc công bố phương án phải khoa học, khách quan”- ông Ngân cho biết. Ông Ngân nói, hiện một số đại biểu là đại diện các sở ngành của các địa phương thì cho rằng, hiện vấn đề cá ăn được hay chưa vẫn chưa có câu trả lời nên việc lựa chọn một trong những phương án trên là rất khó.

Trao quà cho các ngư dân vùng biển Phú Vang bị thiệt hại sau sự cố Formosa.

Phải chuyển tiền đền bù cho ngư dân sớm nhất

Tại hội nghị, đại diện Bộ Y tế cho rằng, sẽ công bố trước công luận về kết quả giám sát, kiểm tra hải sản trong thời gian qua. Không chỉ lấy mẫu ở cảng cá mà còn lấy cả ở những đầm phá nơi nuôi trồng thủy sản. Hiện, Bộ Y tế đã có đề án về khám chữa bệnh cho bà con ngư dân. Đại diện Bộ Tài chính cho biết, sẽ phối hợp với Bộ NN & PTNT để thống nhất và bổ sung các đối tượng. Xây dựng định mức bồi thường khác với định mức hỗ trợ nên cần phải có sự phối hợp chặt chẽ với Bộ NN & PTNT và với các địa phương. Phải xác định khối lượng thiệt hại và các đơn giá từ cơ sở. Phải xác định những mục được đền bù từ Formosa. Bộ Lao động: định hướng đi xuất khẩu lao động ở các nước như: Hàn Quốc, Thái Lan đánh bắt gần bờ để giữ lại nghề truyền thống và ngư dân khi có thể quay trở lại quê hương tiếp tục làm nghề khi biển sạch. Đại diện Bộ LĐ-TB & XH đề nghị hỗ trợ, 50% số tiền cho người bị ảnh hưởng và đang duy trì sản xuất và hỗ trợ 100% đối với người thất nghiệp để Chính phủ trình trước giúp người dân sớm nhận tiền.

Sau khi thảo luận, Thứ trưởng Vũ Văn Tám tiếp thu ý kiến về việc bổ sung các đối tượng như đối tượng tàu hơn 90CV phải được hỗ trợ… để báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Thứ trưởng Vũ Văn Tám yêu cầu, việc trình tự và tổ chức kê khai phải không để người dân nào bị ảnh hưởng mà không được bồi thường, hỗ trợ. Phải phát huy dân chủ từ cơ sở công khai minh bạch theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Thống kê xong thì phải công khai để người dân và các tổ chức xã hội giám sát. Thời gian đến ngày 10-9 phải có mức thiệt hại và mức hỗ trợ, bồi thường thiệt hại. Các địa phương xin 5 ngày thì Bộ sẽ báo cáo và chờ xin ý kiến của Chính phủ. Song các bộ, ngành và các địa phương cần nỗ lực để Chính phủ có quyết định hỗ trợ và đền bù cho người dân ngay trong tháng 9 này.

Đối với gần 4.000 tấn hải sản đang tồn kho đông lạnh thì Bộ NN & PTNT yêu cầu, Bộ Y tế, Bộ NN & PTNT và các địa phương phải khẩn cấp lấy mẫu để có hướng xử lý ngay. Nói về khai thác đánh bắt hải sản sau sự cố môi trường biển, Bộ sẽ hướng dẫn và chỉ đạo các địa phương khai thác bình thường ở tất cả các vùng biển. Nhưng Bộ khuyến cáo chưa nên khai thác ở 3 vùng biển như Bộ TN & MT đã khuyến cáo: vùng nước xoáy thuộc Sơn Dương- Hà Tĩnh với diện tích 300km2; cửa sông Nhật Lệ- Quảng Bình với diện tích 330km2; hòn Sơn Chà (TT-Huế) với diện tích 160km2. Đồng thời, khuyến cáo ngư dân không nên khai thác ở tầng đáy vì không chỉ riêng ảnh hưởng đến chất lượng, an toàn thực phẩm mà san hô và các hệ sinh thái khác, nguồn lợi đang phục hồi thì cần bảo vệ để sớm khôi phục.

Hải Lan