"GAP cơ bản” - Giải pháp khả thi trong sản xuất nông sản an toàn

Từ đầu những năm 2000, sau khi Việt Nam đạt được sản lượng cây trồng quốc gia ổn định, yêu cầu về an toàn thực thẩm của người dân ngày càng cao. Có thể nói đây là một sự thay đổi từ “Số lượng” sang “Chất lượng”.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT ông Cao Đức Phát và Trưởng Đại diện Văn phòng JICA Việt Nam, ông Mori Mutsuya thăm và làm việc với lãnh đạo tỉnh Hưng Yên và nông dân mô hình dự án tại HTX Yên Phú, huyện Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên, ngày 29-10-2013. Ảnh: D.A.

Chính phủ Việt Nam cũng đã chú trọng tới sự thay đổi này và đã ban hành tiêu chuẩn Viet GAP (Thực hành Nông nghiệp Tốt) hướng tới việc phổ biến sản xuất cây trồng an toàn trên toàn quốc. Viet GAP có hơn 65 tiêu chí để sản xuất cây trồng an toàn và là quy định bắt buộc những nông dân sản xuất trên quy mô lớn phải áp dụng trong quá trình sản xuất. Người sản xuất phải xin giấy chứng nhận do một số đơn vị cấp phép chứng nhận Viet GAP cấp và phải trả phí chứng nhận. Một số công ty kinh doanh và sản xuất nông sản đã có được giấy chứng nhận Viet GAP và cũng đã sản xuất được rau quả an toàn chất lượng cao. Tuy nhiên, đây là những doanh nghiệp tư nhân hướng tới thị trường nước ngoài và một số ít người tiêu dùng trong nước yêu cầu sản phẩm chất lượng cao. Những tiêu chuẩn GAP khác cũng đã được giới thiệu và áp dụng bởi các công ty tư nhân cũng như các nhà tài trợ khác ở Việt Nam nhưng hầu hết đều hướng tới thị trường xuất khẩu có yêu cầu khắt khe.

Mặt khác, 90% nông dân Việt Nam sản xuất nhỏ lẻ, manh mún và có thu nhập thấp. Hầu hết những sản phẩm nông sản của họ được tiêu thụ bởi thị trường nội địa. Trên thực tế, những nông dân này rất khó có thể áp dụng Viet GAP hoặc những tiêu chuẩn GAP khác có yêu cầu cao hơn.

Do đó, “GAP cơ bản” đã được Bộ NN&PTNN xây dựng cùng với sự hỗ trợ của JICA như là một bước khởi đầu giúp phần lớn nông dân Việt Nam có thể áp dụng Thực hành nông nghiệp tốt trong sản xuất cây trồng an toàn và hướng tới thị trường tiêu thụ trong nước. “GAP cơ bản” đã được đơn giản hóa bằng việc lựa chọn những tiêu chí cơ bản nhất của tiêu chuẩn Viet GAP hiện hành và không yêu cầu người sản xuất phải đăng ký, xin cấp giấy chứng nhận.

“GAP cơ bản” đã được triển khai tại 6 tỉnh phía Bắc như Hưng Yên, Hà Nam, Quảng Ninh… với mục tiêu nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ kỹ thuật, cán bộ khuyến nông của Cục Trồng trọt và những người nông dân nói chung trong việc sản xuất nông nghiệp để đảm bảo an toàn thực phẩm.

Áp dụng "GAP Cơ bản", nông dân hiểu rõ lợi ích của thực hành nông nghiệp tốt. Nông dân đã biết cách lựa chọn hóa chất, vật tư nông nghiệp an toàn, đúng chất lượng, biết sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật và thu hoạch sản phẩm một cách an toàn, thu được hiệu quả kinh tế cao và cải thiện phương thức sản xuất theo hướng bền vững.

Nâng cao nhận thức về an toàn thực phẩm và mở rộng áp dụng “GAP cơ bản” trong sản xuất cây trồng được coi là nhiệm vụ cấp bách nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng, đảm bảo an ninh xã hội và tạo cơ hội đưa Việt Nam trở thành quốc gia cung cấp nông sản tin cậy, đảm bảo an toàn thực phẩm với chất lượng cao.

CHUNG VIỆT