Dương Trung Thân – Người kế thừa nghề thuốc Nam gia truyền dân tộc Dao Ba Vì

Sinh ra trong một gia đình truyền thống làm nghề bốc thuốc Nam gia truyền dân tộc Dao Ba Vì, ông Dương Trung Thân đã kế thừa và phát huy nghề thuốc mà đời trước để lại, cùng với sự tự học hỏi bản thân, ông đã hành nghề bốc thuốc chữa khỏi bệnh cho rất nhiều người như bệnh gan, sỏi thận, tăng men gan, trĩ nội, trĩ ngoại, viêm đại tràng, viêm mũi họng,… Ông được nhiều người truyền tụng và tìm đến với những bài thuốc nam chữa bệnh hiệu quả.

Để tìm hiểu về những bài thuốc Nam gia truyền dân tộc Dao Ba Vì, chúng tôi tìm đến ông Dương Trung Thân tại Thôn Hợp Sơn, Xã Ba Vì, Huyện Ba Vì, Hà Nội để lắng nghe những điều bí ẩn về nghề thuốc Nam gia truyền và để biết được ông đã chữa bệnh hiệu quả như thế nào mà nhiều người vẫn truyền tụng nhau đến thế. Tiếp đón chúng tôi vào buổi chiều cuối tuần nắng nóng tháng 7, ông Thân tỏ ra rất hiếu khách dành thời gian tiếp đón chúng tôi và chia sẻ nhiều về cái nghề bốc thuốc.

Nghề bốc thuốc Nam dân tộc Dao Ba Vì “truyền thừa”

Nói đến ông Thân, nhiều người vẫn nhắc tới hình ảnh của một vị cán bộ từng gắn bó 15 năm trong hoạt động công tác xây dựng đảng tại thôn Hợp Sơn, xã Ba Vì. Người Bí thư chi bộ ấy đã từng đóng góp rất nhiều thành tích trong công tác xây dựng thôn xã, góp phần lãnh đạo người dân trong vùng đi lên xóa đói giảm nghèo, cải thiện đời sống. Ông là một cán bộ giỏi điều hành tốt ban ngành đoàn thể, giúp đỡ bà con nông dân làm ăn kinh tế ngày càng khấm khá hơn. Chính nhờ cái tâm của một người cán bộ đạo đức mà những người dân trong vùng đều quý mến. Và đến bây giờ, sau quãng thời gian dài cật lực của người cán bộ giỏi, ông vẫn không thôi giúp đỡ người, tích cực làm từ thiện, bốc thuốc chữa bệnh cứu người.

Ông Dương Trung Thân đến với nghề bốc thuốc là một cái cơ duyên từ đời bà nội, cụ Bủ để lại. Để biết làm nghề, ngay từ lúc nhỏ ông đã theo bà đi hái cây thuốc trong vùng rừng núi Ba Vì. Lớn lên, với những kiến thức kinh nghiệm học hỏi, tích lũy từ bà nội, ông Thân đã bốc thuốc chữa bệnh cho những người dân trong bản, trong xã và các địa phương lân cận. Từ đó, ông đã dày công theo học để trở thành người có tay nghề cao. Đến bây giờ, người đàn ông có tiếng ở bản người Dao ấy am hiểu tường tiện về từng loại cây, vị thuốc và công dụng của nó.

Ông Dương Trung Thân – người kế truyền những bài thuốc Nam dân tộc Dao Ba Vì “truyền thừa”

Theo ông Thân chia sẻ: “Nghề làm thuốc được người Dao truyền miệng, không ghi chép vào sách vở. Một số bài thuốc phổ biến thì có cách chế biến và liều lượng giống nhau, nhưng cũng có bài thuốc lại khác nhau do cách phối vị thuốc của mỗi gia đình theo bí quyết riêng. Bởi vậy, thuốc Nam của dân tộc Dao gọi là cổ truyền cũng được mà gia truyền cũng đúng. Nghề thuốc của người Dao ở Ba Vì là sự kế thừa kinh nghiệm của những thế hệ đi trước, lớp trước “truyền thừa” cho lớp sau, lớp sau “kế thừa” tri thức đã có từ lớp trước. Không những “truyền thừa” về kỹ thuật, người Dao Ba Vì còn truyền thừa về y lý của nghề. Theo đó, khi dùng thuốc chữa bệnh, những người thầy thuốc đều có bốn bước xử lý theo nguyên tắc là trị bệnh, khỏi bệnh, chống tái phát và tiệt nọc bệnh”.

Ông Thân từ lâu không chỉ người trong vùng, địa phương lân cận mà cả những người từ những vùng xa xôi biết đến với những bài thuốc gia truyền hiệu quả chữa bách bệnh như bệnh gan, sỏi thận – thận, tăng men gan, trĩ nội – trĩ ngoại, viêm đại tràng, viêm mũi họng, viêm họng hạt, viêm loét dạ dày, đau mắt đỏ, đau mắt hột, hắc lào, ghẻ lở, ngứa ngoài da,… Trong những bài thuốc của ông có những vị thuốc riêng biệt, vừa kế thừa từ đời cha ông, vừa phát huy do ông tự tìm tòi, nghiên cứu. Nhiều người bệnh chữa trị khỏi dứt điểm sau những thang thuốc mà ông bốc cho họ. Người ta vẫn kháo nhau rằng “Ông Thân có thuốc tiên chữa bệnh, cho người nào uống gì là người ấy khỏi liền!”

Đối với những người Dao như ông, làm nghề thuốc không đơn thuần chỉ là việc sử dụng dược liệu để bốc thuốc mà kiêm luôn cả công việc tìm kiếm cây thuốc, chế biến dược liệu và xem bệnh bốc thuốc.

“Thường thường, những vị thuốc quý hiếm vẫn ẩn mình trên núi cao đại ngàn. Vì thế có lần làm thuốc, tôi phải khổ công lặn lội trong rừng sâu núi thẳm mới tìm kiếm được chúng. Có thể nói rằng, mức độ thành công của những người bốc thuốc chữa bệnh như tôi còn phụ thuộc rất nhiều vào khả năng tìm kiếm nguồn dược liệu. Người nào có khả năng tìm kiếm được nguồn dược liệu tốt, người đó sẽ có điều kiện chữa bệnh tốt hơn”, ông Thân chia sẻ thêm.

Ông Thân không chỉ đơn thuần sử dụng dược liệu để bốc thuốc mà kiêm luôn cả công việc tìm kiếm cây thuốc, chế biến dược liệu và xem bệnh bốc thuốc.

Nói về quy trình đóng gói và bảo quản thuốc, ông Thân chia sẻ thêm rằng sau khi thu hái dược liệu được thì mang về và băm hay chặt thành những kích cỡ khác nhau, phù hợp với mỗi loại dược liệu. Sau đó, dược liệu đã sơ chế này được rửa sạch để phơi hay sấy khô. Mỗi loại dược liệu có cách phơi sấy khô rất khác nhau, sao cho việc phơi sấy vẫn đảm bảo trọn vẹn công dụng của mỗi một loại dược liệu. Đây là công đoạn đòi hỏi người làm thuốc phải xử lý dược liệu một cách rất công phu, tỉ mỉ. Sau công đoạn này, thuốc được lưu giữ như đóng gói, cất trong những dụng cụ bảo quản để sau đó dùng bốc thuốc hay chế biến thành những dạng khác. Những công việc như thế là công đoạn làm thuốc hay sơ chế thuốc.

Mỗi một thang thuốc chữa bệnh là những vị thuốc khác nhau được bốc nghiêm ngặt, chuẩn xác theo đúng loại thuốc và liều lượng. Ví như một số vị thuốc quan trọng chữa viêm gan là mộc thông, kim xương, thạch phúc, dạ cẩm, gắm đen, mua mai,… thì phải được bốc đúng và cẩn thận. Đó không chỉ là trách nhiệm mà còn là cái tâm của người bốc thuốc chữa bệnh.

Hiện nay, thuốc nam Dao Ba Vì có ba cách sử dụng thuốc để chữa bệnh. Cách thông dụng nhất đối với thuốc đông y là sắc thuốc để uống. Cách thứ hai là sử dụng thuốc theo hình thức tắm thuốc. Cách dùng này phụ thuộc vào thể trạng của một số người; hoặc liên quan đến một số bệnh đặc thù, nổi tiếng là loại thuốc tắm đẻ truyền thống. Cách thứ ba là dùng dưới dạng cao thuốc hay cao lá. Theo đó, cách này phối hợp rất nhiều loại dược liệu khác nhau, đun nấu chúng liên tục trong nhiều tuần liền để cô lại thành cao. Sau khi thuốc nấu thành cao, người dùng có thể ngâm rượu để uống, nuốt từng miếng nhỏ, hấp với nước cơm để uống,…

Chữa bệnh bốc thuốc và kế thừa – phát triển truyền thống nghề thuốc của người Dao Ba Vì

Những bài thuốc Nam gia truyền dân tộc Dao Ba Vì của ông Thân rất hiệu quả với nhiều loại bệnh và đã chữa khỏi được cho rất nhiều bệnh nhân. Một trong những bệnh nhân bị bệnh nặng và được chữa khỏi hoàn toàn là ông Nguyễn Trung Sức ( Hoài Đức – Hà Nội) đã bị bệnh suy thận suốt 1 năm nay. Tình trạng sức khỏe của ông ngày càng yếu đi và những tưởng sẽ chẳng bao giờ có thể lấy lại được sức khỏe bình thường khi mà đã chạy chữa nhiều nơi nhưng không khỏi. Sau khi nghe danh ông Thân và bài thuốc chữa bệnh thận gia truyền dân tộc Dao Ba Vì, gia đình đã tìm đến xin cứu chữa. Sau khi thăm khám tình trạng bệnh, nguyên nhân gây bệnh và cơ địa của người bệnh, ông Thân đã bốc thuốc cho bệnh nhân và khoảng 3 tháng sau đó là khỏi. Sau khi khỏi bệnh, bệnh nhân cũng được ông Thân cắt thêm thuốc uống trong vòng 1 tháng để củng cố và đề phòng tái phát.

Tùy theo từng thể trạng mỗi người mà các bài thuốc được bốc đúng thuốc, đúng liều lượng cho mỗi bệnh nhân. Ông Nguyễn Ngọc Hào tại Lâm Thao – Phú Thọ bị bệnh xơ gan khá nặng, ảnh hưởng rất lớn đến đời sống sinh hoạt hàng ngày, đã được ông Thân điều trị dứt điểm bệnh xơ gan trong 3 tháng và đến nay ông rất khỏe mạnh. Hay trường hợp ông Dương Đình Ngọc tại Quốc Oai – Hà Nội cũng được chữa khỏi bệnh xơ gan trong 5 tháng.

Còn rất nhiều trường hợp bệnh nhân mắc nhiều căn bệnh khác nhau đều được ông Thân bốc thuốc điều trị khỏi hoàn toàn và trong thời gian ngắn. Với bệnh trĩ nội, trĩ ngoại mới bị 10 -15 ngày chỉ cần 3 – 5 ấm thuốc là khỏi. Bệnh trĩ lâu năm thì cần chữa trong vòng 1 tháng. Ông Thân cho biết: “Một bệnh nhân khỏi bệnh sẽ là đầu mối giới thiệu địa chỉ chữa bệnh của tôi tới nhiều người khác. Do đó, tôi rất biết ơn và vui mừng với những trường hợp khỏi bệnh khi uống thuốc do chính tay tôi bốc và bào chế. Tôi cảm nhận được niềm hạnh phúc của họ khi không còn ốm đau, bệnh tật nữa”.

Theo thể trạng mỗi người mà các bài thuốc được bốc đúng thuốc, đúng liều lượng cho mỗi bệnh nhân.

Nói đến ông Thân, ai cũng biết đến con người tâm đức hay làm từ thiện, chữa bệnh miễn phí, giúp đỡ người nghèo, những người có hoàn cảnh khó khăn từ vùng xa tìm đến bốc thuốc. Ông tâm sự: “Những người công nhân, nông dân, người nghèo họ phải làm việc nhiều, thời gian nghỉ ngơi, chế độ ăn uống hạn chế bởi vậy họ mặc rất nhiều bệnh, để lâu càng khó chữa. Với kinh nghiệm của mình, tôi chỉ mong đóng góp được chút gì nhỏ bé cho người nghèo nhẹ bớt gánh nặng trong cuộc mưu sinh”.

Có ngày, ông Thân phải tiếp đón hàng chục bệnh nhân đến khám và bốc thuốc chữa bệnh. Không chỉ người lớn, trẻ nhỏ mắc bệnh cũng tìm đến ông thăm khám, ông không từ chối bất cứ một trường hợp nào, giàu sang hay nghèo đói. Ông nói thêm: “Những đứa trẻ này, tôi không từ chối trường hợp nào cả. Bởi tôi xem chúng như chính con cháu mình nên dùng tình yêu thương đó để điều trị cho bọn trẻ”.

Ngoài việc thăm khám, chữa bệnh miễn phí cho những người nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn, ông Thân cũng thường xuyên làm công tác từ thiện, xã hội như tài trợ cho quỹ từ thiện, tặng quà cho gia đình có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, đến thăm khám, bốc thuốc chữa bệnh miễn phí cho những trường hợp khó khăn trong vùng hoặc những vùng lân cận mà ông biết. Sau bao nhiêu năm khám chữa bệnh miễn phí cho người nghèo, thế nhưng con người ấy vẫn luôn tận tụy, ân cần chữa bệnh không một lời than vãn hay kể khổ. Chính cái tâm đức của người đàn ông ấy mà ngày càng nhiều người biết đến, tiếng tăm lan xa và họ tin tưởng, tìm đến ông khám chữa bệnh. Đó là điều ý nghĩa của ông sống cho đời.

Kế thừa và phát huy những giá trị truyền thống, lương tâm của người làm nghề thuốc, ông Thân vẫn đang không ngừng nỗ lực học hỏi và phát triển cái nghề được truyền từ đời ông cha để lại. Ông không ngừng nghiên cứu, tìm tòi để cho ra được những vị thuốc công dụng cao hơn và phát triển tay nghề hơn nữa. Cũng đi theo truyền thống của người Dao, ông sẽ truyền nghề cho con cháu của mình, người thực sự có tâm đức với nghề. Thế hệ này, tiếp nối thế hệ kia, nghề làm thuốc truyền thống của dân tộc Dao vì thế mà được bảo tồn và phát triển.

Mọi thông tin xin vui lòng liên hệ:

Ông Dương Trung Thân

Số điện thoại: 01694.503.795

Địa chỉ: Thôn Hợp Sơn, Xã Ba Vì, Huyện Ba Vì, Hà Nội

Nguồn PL&XH: http://phapluatxahoi.vn/doi-song/duong-trung-than-nguoi-ke-thua-nghe-thuoc-nam-gia-truyen-dan-toc-dao-ba-vi-114850