Đoạn tuyệt quan hệ Nga-Ukraine: Thà một lần đau…?

Nga chấm dứt hợp tác trung chuyển dầu với Ukraine

Moscow vừa tuyên bố chấm dứt hiệu lực hợp đồng với Kiev về hợp tác khai thác các đường ống dẫn sản phẩm dầu mỏ. Quyết định này đã được công bố trên trang web của chính phủ Nga vào ngày 13/10. Tuyến đường ống này hiện do công ty cổ phần Transnefteprodukt của Nga khai thác.

Nguyên nhân là do vào tháng 2 năm này, "Transneft" đã bán lại đoạn đường ống đi qua lãnh thổ Ukraine cho công ty Đối tác Thương mại Quốc tế AG Thụy Sĩ (International Trading Partners AG). Do đó, sự tham gia của phía Nga trong hợp đồng là không còn giá trị gì.

Đường ống dẫn sản phẩm dầu mỏ từng là chủ đề kiện tụng lâu năm giữa Moscow và Kiev. Nga cung cấp nhiên liệu diesel cho Ukraine qua ống dẫn này nhưng Kiev đã gây quá nhiều rắc rối trong thương mại và trung chuyển dầu khí, đặc biệt là trong 2 năm qua.

Sau khi Nga sáp nhập bán đảo Crimea vào lãnh thổ của mình và cuộc nội chiến ở Ukraine nổ ra ở miền đông nước này, hai nước đã cắt đứt quan hệ ngoại giao, kinh tế và quân sự. Tương lai của các tuyến đường trung chuyển nhiên liệu Nga qua Ukraine sang châu Âu càng trở nên mong manh.

Do đó, Nga đã vạch kế hoạch “thoát Ukraine” không chỉ trong lĩnh vực xuất khẩu dầu mà còn cả khí đốt, nhằm bảo đảm an ninh năng lượng cho mình và tìm kiếm sự ổn định trong xuất khẩu năng lượng.

Các chuyên gia nhận định, hành động chấm dứt hiệu lực hợp đồng với Kiev về hợp tác khai thác các đường ống dẫn sản phẩm dầu mỏ chỉ là bước đi đầu tiên trong kế hoạch này, Moscow còn dự định chấm dứt hoàn toàn quá cảnh khi đốt qua Ukraine vào năm 2019.

Tuy nhiên, ở Nga có nhiều luồng tư tưởng đấu tranh gay gắt về vấn đề “giữ hay không giữ” một đối tác truyền thống là Ukraine, do nước láng giềng này có mối quan hệ lâu đời với Nga, đồng thời có vị trí địa lý quan trọng, là con đường ngắn nhất để Nga bước sang châu Âu.

Sau chính biến tháng 2/2014, Ukraine đã đoạn tuyệt quan hệ với Nga để quay sang EU

Mặc dù các quan chức Nga không bao giờ đề cập tới vấn đề này nhưng nhiều học giả nước này cho rằng, Moscow không nên tiếc nuối mối quan hệ với Kiev, việc 2 nước đoạn tuyệt quan hệ mặc dù là điều rất đáng buồn nhưng nó cũng có nhiều cái lợi cho Nga.

Giới chuyên gia nói gì về việc đoạn tuyệt quan hệ Nga-Ukraine?

Thứ nhất: Nga không thể giữ Ukraine trong vòng tay của mình

Sau khi Liên Xô sụp đổ, quan hệ Nga-Ukraine trải qua nhiều thăng trầm. Do vị trí nằm giữa Nga và châu Âu nên Kiev lúc thì ngả sang phía đông, lúc quay sang phía tây, tùy theo việc nhà lãnh đạo nào lên cầm quyền, khiến mối quan hệ giữa hai bên khi nồng ấm, lúc lại lạnh như băng.

Có thể khẳng định rằng, Mỹ, châu Âu sẽ không bao giờ “buông tha” cho Ukraine ngả vào vòng tay Nga, sẽ không có nhà lãnh đạo thân Nga nào được phép lên cầm quyền, nếu có thì cũng sẽ nhanh chóng bị “rớt đài”. Đây là điều khiến Moscow hết sức đau đầu.

Mỗi khi Nga xây dựng được mối quan hệ thân thiết với chính quyền Ukraine (ví dụ như qua 2 lần ông Yanukovych làm Thủ tướng và Tổng thống) thì ngay sau đó ông này lại bị rớt đài khiến tất cả công lao gây dựng của Nga trở thành “dã tràng xe cát”.

Nga không thể cứ mất rất nhiều thời gian xây xong quan hệ với Ukraine rồi lại để phương Tây phá, vậy phải chăng Nga cũng nên “đoạn tuyệt” với Ukraine? Thà đau một lần còn hơn gặp quá nhiều rắc rối về sau?