Điều gì khiến sự ra đi của Đại sứ Vitaly Churkin được chú ý đến như vậy?

Ông Vitaly Churkin (bên trái), đại sứ Nga tại LHQ đột ngột qua đời tại New York hôm 20/2

Hôm 20/2 , Bộ Ngoại giao Nga thông báo: Đại sứ Nga tại Liên Hợp Quốc Vitaly Churkin qua đời đột ngột tại New York, chỉ một ngày trước sinh nhật lần thứ 65 của ông. Sự ra đi của ông thực sự là mất mát to lớn và để lại nhiều tiếc nuối đối với ngành ngoại giao Nga nói riêng và chính trường thế giới nói chung.

Ông đã để lại trái tim mình tại trụ sở Liên Hiệp Quốc trong khi đang làm nhiệm vụ, kết thúc một cuộc đời tuyệt đẹp và vinh quang.

Sân khấu chính trường

Danh tiếng của đại diện thường trực Nga được biết đến sâu rộng trên mạng Internet. Đâu đâu cũng có thể gặp cụm từ "ông Vitaly Churkin phát biểu": trên hàng triệu trang mạng, blog, hay các tạp chí sống động…Ngoại giao hiển nhiên là một nghệ thuật được yêu thích. Nhưng trong trường hợp này nghệ thuật được công nhận bởi những người như Churkin được coi là sự kiện và hiện tượng.

Có thể lấy ví dụ khi đồng nghiệp tại Hội đồng Bảo an LHQ Nikki Haley phát biểu gì đó về bán đảo Crimea (cách đây không lâu), thì Churkin đáp lại: "Liên quan đến vấn đề này thì quý vị cũng đừng quên mất rằng trong Hiến pháp Hoa Kỳ có một cụm từ đi vào lịch sử, đó là: "Chúng tôi là một dân tộc". Và dân tộc Crimea đã thể hiện khá rõ nguyện vọng của họ thông qua cuộc trưng cầu đó".

Hoặc khi đại diện Mỹ vặn hỏi: Lý do nào khiến Nga cho rằng Kiev khiêu khích tại Donbass? Ông trả lời: "Một hành động có hệ thống kéo dài hàng tháng trời, pháo kích rất nhiều thành phố chẳng lẽ không phải là khiêu khích? Thật đáng tiếc là quý vị không nhận ra điều đó".

Nhưng đó chỉ là các tình huống đơn giản vẫn xảy ra thường xuyên mà thôi. Và sự kiện ngày 27/10 năm ngoái tại Hội đồng Bảo an mới thực sự là cuộc chiến gay go. Ông Churkin nói rằng Liên Hiệp Quốc đã không làm tròn sứ mệnh tại cuộc khủng hoảng nhân đạo ở Aleppo (Syria).

Ông nhận được câu trả lời thường lệ đó là Nga luôn là bên có lỗi, còn Phó Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc phụ trách các vấn đề nhân đạo Stephen O'Brien lại mô tả "sự đau khổ của những người dân Aleppo" bằng cách trích dẫn bài thơ của nhà thơ Scotland Robert Burns.

Churkin đáp lại: "Nếu chúng ta cần nghe giảng đạo chúng ta phải đến nhà thờ, nếu muốn nghe thơ thì đến nhà hát. Ở đây chúng ta mong đợi một ý kiến khách quan về những gì đang diễn ra từ phía lãnh đạo điều hành Liên Hiệp Quốc. Ngài rõ ràng là không nhận biết được điều này. Nếu thế hãy báo tin là chẳng có vụ đánh bom nào vào hôm thứ tám cả. Nếu không tồn tại thông tin đó, thì những gì ngài đề cập đến trong bài phát biểu của mình không trung thực. Hãy đi thực tế một lần còn không thì hãy dừng ngay việc tường thuật cuốn tiểu thuyết mà ngài có thể sẽ viết đi!".

Hãy nhìn lại kinh nghiệm từ cuộc chiến lai tạp chống lại Nga. Kể từ năm 2006, Vitaly Churkin đã dành nhiều năm làm việc tại Liên Hiệp Quốc. Sự lai tạo của cuộc chiến này ở chỗ là người ta muốn đè bẹp nước Nga không chỉ về thể chất mà còn về tinh thần.

Điều thực sự là khi ai đó nói dối trắng trợn trước mặt bạn, và bạn không thể đáp lại, còn nếu có thì cũng gặp phải sự độc quyền trong hệ thống thông tin toàn cầu. Đó là lý do nước Nga đánh giá rất cao những người có khả năng đáp trả những lời dối trá mọt cách nhanh chóng.

Ông Vitaly Churkin, đại sứ Nga tại LHQ đột ngột qua đời tại New York hôm 20/2

Quý ông lịch thiệp

Có một câu chuyện nổi tiếng là về Qatar được truyền miệng. Có một cuộc tranh luận giữa đại sứ Nga tại Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc Vitaly Churkin và Bộ trưởng Bộ Ngoại giao của Qatar. Đáp lại tuyên bố đầy đe dọa ("Tôi cảnh báo Nga nếu nước này không chịu rút lại quyền phủ quyết và tiếp tục không tuân theo các quyết định của Liên Hiệp Quốc thì sẽ mất đi tất cả các nước Ả Rập"), Đại sứ Churkin đầy mềm mỏng: "Nếu còn lặp lại luận điệu kiểu như thế nữa thì Qatar của ngài sẽ chẳng tồn tại đến ngày mai đâu".

Qatar tưởng rằng sẽ mua chuộc được Nga về chính sách của Trung Đông. Trong cuộc tham vấn giữa các bên về vấn đề Syria tại New York, Thủ tướng Qatar Hamad bin Jassim đã đề nghị Vitaly Churkin gặp khẩn cấp. Ông Hamad cho rằng Syria và Tổng thống Assad là một dấu hiệu đủ mạnh cho thấy Nga sẽ không áp đặt phủ quyết đối với nghị quyết của Hội đồng Bảo an, và ông khẳng định sẽ không có nghị quyết kêu gọi can thiệp quân sự.

Sau đó, Thủ tướng cũng cảnh cáo rằng trong trường hợp áp dụng phân hóa quyền lực (đối với Syria) thì quốc gia Ả rập sẵn sàng xem xét lại chính sách vũ khí, bao gồm cả các cam kết mua vũ khí trị giá 10 tỷ USD với Nga. Con số này sau đó đã tăng lên 33 tỷ đồng.

Churkin trả lời: "Tôi cho rằng về cơ bản Ngài đã sai lầm khi đánh giá quan điểm của Nga và những gì ngài nghe thấy được là Nga sẽ trao đổi để gây thất thiệt cho mối quan hệ với Syria và bỏ qua tầm quan trọng chiến lược cũng sai. Điều đó nằm ngoài phạm vi tính toán chính trị của chúng tôi".

Một ngày nào đó, tất cả những câu chuyện giai thoại sẽ được viết trong sách. Những trích dẫn "từ Churkin" sẽ sống mãi. Thế hệ ngoại giao kế nhiệm sẽ gặp nhiều khó khăn để theo kịp Churkin, bởi những gì ông làm không phải ai cũng có thể ngang bằng.

Ngẫu nhiên, ông lại là người tiên phong. Lần đầu tiên trong lịch sử Ngoại giao có người đã trình diễn một cách nghệ thuật chứ không phải đáp trả đối phương một cách nhanh chóng và khéo léo. Churkin đã có thực tế là thư ký báo chí và lãnh đạo cơ quan Thông tin ở Shevardnadze, và sau đó là Kozyrev.

Thời gian đó không phải là hoàng kim của ngành ngoại giao cũng như Bộ ngoại giao Nga, nhưng bằng cách nào đó Churkin đã có những kinh nghiệm thực tế như ngày nay về việc giao lưu trực tiếp với các nhà báo nước ngoài bằng ngôn ngữ tiếng Anh. Những điều này thực sự mang lại lợi ích cho nước Nga.

Đức Dũng (Lược dịch)