Dị ứng thức ăn dễ gây sốc phản vệ và tử vong

Theo PGS.TS Nguyễn Gia Bình, trước đây, một năm chỉ gặp một vài trường hợp sốc phản vệ nhưng hiện tại, tình trạng dị ứng, sốc phản vệ xảy ra nhiều hơn, diễn biến nguy hiểm hơn... do bệnh nhân sử dụng nhiều thiết bị y tế, sử dụng nhiều thuốc, chị em làm đẹp, nhu cầu cũng can thiệp nhiều hơn. Chẳng hạn như việc sử dụng thuốc gây mê, nhiều khi bệnh nhân dị ứng với thuốc gây mê sẽ gây phản vệ, thậm chí nhân viên y tế chưa kịp can thiệp gì bệnh nhân đã tử vong.

Ngoài những trường hợp sốc phản vệ do thuốc, còn có những trường hợp phản vệ do dị ứng thức ăn. Chẳng hạn như có người chỉ ăn một hạt lạc cũng bị sốc phản vệ và tử vong. Gần đây, Bệnh viện (BV) Bạch Mai còn gặp một trường hợp bệnh nhân nữ hơn 20 tuổi bị dị ứng với dọc mùng. Được biết, bênh nhân này thích ăn bún dọc mùng. Khi ăn dọc mùng lần 1, bệnh nhân thấy ngứa mồm và đến lần hai thấy khó thở, co thắt như bị hen nặng. Bà chủ quán bún phải nhờ xe ôm đưa đến bệnh nhân này đến BV. Tuy nhiên, chưa đến BV thì bệnh nhân đã thiếu ôxy não, ngừng tim nên dù sau khi các bác sĩ cấp cứu tim đập trở lại nhưng não hỏng mất.

Đa số trường hợp phản vệ ngay lần đầu tiên, gặp nhiều trong đồ ăn, thức uống. Đặc biệt, hiện nay, việc sử dụng mỹ phẩm, thuốc ngày càng nhiều thì khả năng dị ứng ngày càng cao. Khi xảy ra sốc phản vệ chỉ cho phép xử lý cấp cứu trong vòng 10 giây đồng hồ, nếu chậm bệnh nhân tử vong. “Biểu hiện sốc phản vệ cho đến bây giờ không có dấu hiệu báo trước. Các tình huống sốc phản vệ không chỉ xảy ra ở BV mà ở ngoài cộng đồng cũng rất nhiều nhưng chúng ta chưa truyền thông mạnh. Ngay cả trong BV, có khi các bác sĩ chỉ cần tiêm chút thuốc mê thôi bệnh nhân cũng tử vong. Nhưng nếu y bác sĩ biết đó là phản vệ mà kịp thời cấp cứu thì 80-90% có thể thoát được. Đây là cái chết xảy ra không mong muốn, có thể xảy ra ở cả những người khỏe mạnh. Điều đó khiến gia đình bệnh nhân và dư luận xã hội vô cùng bức xúc”, PGS.TS Nguyễn Gia Bình nói.

PGS.TS Nguyễn Gia Bình cho biết, hiện nay phác đồ cấp cứu phản vệ sử dụng Adrenalin tỏ ra hiệu quả, an toàn, dễ áp dụng ở mọi nơi. Đánh giá hiệu quả của phác đồ cấp cứu phản vệ mới do khoa Hồi sức tích cực (BV Bạch Mai) xây dựng trong thời gian từ tháng 6/2014 đến tháng 6/2016 áp dụng qua 161 ca lâm sàng được chẩn đoán phản vệ tại 4 BV loại I, 3 BV loại 2 và 1 BV loại 3, trong đó 154 bệnh nhân điều trị phản vệ theo phác đồ mới cấp cứu phản vệ có dùng Adrenalin và 7 bệnh nhân không theo phác đồ. Kết quả, 100% bệnh nhân điều trị theo phác đồ không bệnh nhân nào tử vong, trong khi 7 trường hợp không áp dụng phác đồ thì 2 trường hợp phản vệ nhẹ còn sống, 5 trường hợp nặng đều tử vong.

Cũng theo PGS.TS Bình, với phác đồ cấp cứu phản vệ trước đây chỉ sử dụng trong BV vì cho rằng, bác sĩ, điều dưỡng mới cần dùng. Thế nhưng, hiện với phác đồ sử dụng thuốc cấp cứu sốc phản vệ hàng đầu là Adrenalin có thể trang bị ngay trên máy bay, cứu hỏa, cấp cứu 115… hay trang bị cho những người làm việc độc lập cán bộ kiểm lâm, bộ đội biên phòng… Thậm chí, nếu gia đình có người có tiền sử bị dị ứng cũng nên để một ống Adrenalin hàm lượng thấp dùng để tiêm bắp. Với những người có tiền sử dị ứng nên mang theo ống thuốc này trong hành lý cá nhân.

Hiện phác đồ mới này đang trình Bộ Y tế sớm phê duyệt để triển khai rộng rãi.

Gia Phong