Di dân tái định cư Thủy điện Sơn La là việc lâu dài

Vẫn còn những vướng mắc

Đánh giá của Ban chỉ đạo Nhà nước cho thấy Chủ đầu tư, Tổng thầu, các nhà thầu và các đơn vị tư vấn đã tích cực, phối hợp tốt để hoàn thành lắp đặt tổ máy số 5 và lắp đặt tổ máy số 6 Nhà máy thủy điện Sơn La đáp ứng mục tiêu tiến độ phát điện vào cuối tháng 4/2012 và tháng 8/2012; hoàn thành ngăn sông Đà đợt I công trình thủy điện Lai Châu vào ngày 24/4. Đồng thời hoàn thành xây lắp và đóng điện đường dây 500kV Sơn La-Hiệp Hòa đáp ứng yêu cầu truyền tải công suất Nhà máy thủy điện Sơn La khi tổ máy số 5 đưa vào vận hành.

Các tỉnh Sơn La, Điện Biên và Lai Châu cũng đang tích cực hỗ trợ sản xuất và đời sống cho các hộ dân tại nơi tái định cư. Đặc biệt tỉnh Lai Châu đã hoàn thành giải phóng lòng hồ thủy điện Lai Châu dưới cao trình 225,6m đáp ứng yêu cầu chống lũ năm 2012. Các Bộ, ngành đã thường xuyên kiểm tra, chỉ đạo kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc phát sinh, tạo điều kiện thuận lợi để đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án.

Tuy nhiên, theo đánh giá của Ban chỉ đạo Nhà nước, các tỉnh đến nay vẫn chưa hoàn thiện hồ sơ quy hoạch chi tiết một số khu, điểm tái định cư theo quy định; tiến độ thi công, nghiệm thu bàn giao đưa vào sử dụng, quyết toán các dự án thành phần đã hoàn thành và các c ông tác thu hồi đất, giao đất sản xuất và xây dựng phương án chuyển đổi ngành nghề cho các hộ tái định cư phi nông nghiệp của Dự án thủy điện Sơn La vẫn bị chậm. Bên cạnh đó, công tác triển khai xây dựng cơ sở hạ tầng tại các khu, điểm tái định cư Dự án thủy điện Lai Châu cũng chậm. Đặc biệt vẫn chưa giải ngân được nguồn vốn vay Ngân hàng Phát triển Việt Nam cho bồi thường di dân tái định cư và mua sắm thiết bị cơ khí thủy công trong nước đối với Dự án thủy điện Lai Châu.

Tập trung hai mục tiêu quan trọng

Để hoàn thành hai mục tiêu quan trọng là phát điện tổ máy số 6 Thủy điện Sơn La vào tháng 8/2012 và thực hiện chống lũ 2012 Thủy điện Lai Châu an toàn, Chủ tịch, kiêm Tổng Giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) Phạm Lê Thanh cho biết, tại công trình thủy điện Sơn La, từ nay đến cuối năm sẽ khẩn trương hoàn thành xử lý màng chống thấm vai trái đập phần trên cao trình 180m, tập trung lắp đặt tổ máy còn lại, hoàn thành kiến trúc tổng thể công trình vào cuối năm, bảo đảm vận hành công tác hồ chứa theo đúng yêu cầu Chính phủ quy định. Đối với Thủy điện Lai Châu, Tập đoàn sẽ thực hiện chống lũ năm 2012 an toàn, phê duyệt định mức đơn giá công trình trong quý II và tổng dự toán trong quý III/2012, cung cấp thiết bị cơ điện, quan trắc, bản vẽ thi công và dự toán phù hợp với tiến độ thi công công trình.

Tại phiên họp đại diện Tổng thầu là Tập đoàn Sông Đà cam kết 6 tháng cuối năm bố trí đủ cán bộ, công nhân lành nghề, vật tư, thiết bị để lắp đặt tổ máy 6 Thủy điện Sơn La và hoàn thành khối lượng sau ngăn sông đợt 1 Thủy điện Lai Châu nhằm đảm bảo chống lũ năm 2012 an toàn.

Từ nay đến cuối năm 2012, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có nhiệm vụ chủ trì, phối hợp với các tỉnh Sơn La, Điện Biên và Lai Châu đánh giá thực trạng các khu, điểm tái định cư Dự án thủy điện Sơn La và đề xuất mô hình sản xuất bảo đảm phát triển kinh tế xã hội hiệu quả, bền vững tại các khu, điểm tái định cư trên địa bàn các tỉnh, đặc biệt tại các khu tái định cư đô thị tại thị xã Mường Lay, tỉnh Điện Biên và thị trấn Phiêng Lanh, tỉnh Sơn La; hướng dẫn các hộ tái định cư nhanh chóng ổn định đời sống và tổ chức lại sản xuất tại nơi ở mới.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Bùi Phạm Khánh nhất trí với đề nghị của Ban chỉ đạo Nhà nước chỉ đạo Hội đồng nghiệm thu Nhà nước các công trình xây dựng nghiệm thu chống lũ năm 2012 Dự án xây dựng công trình thủy điện Lai Châu; nghiệm thu tích nước chính thức và nghiệm thu hoàn thành toàn bộ công trình thủy điện Sơn La trong năm 2012. Bên cạnh đó, kiểm tra, giám sát việc quy hoạch, xây dựng các khu, điểm tái định cư đô thị thuộc các Dự án di dân tái định cư thủy điện Sơn La và Lai Châu.

Cùng đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan sớm hoàn thành Quy trình vận hành liên hồ chứa thủy điện Sơn La-Hòa Bình-Thác Bà-Tuyên Quang để cấp nước cho khu vực đồng bằng sông Hồng trong các tháng mùa khô, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt trong quý 4/2012.

Đặt mục tiêu chống lũ an toàn

Phát biểu kết luận tại phiên họp, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải biểu dương những cố gắng của các thành viên trong Ban chỉ đạo, các Bộ ngành, chủ đầu tư, các nhà thầu thi công trên hai công trường đã hoàn thành tốt những tiến độ đã đạt được trong thời gian qua. Đặc biệt các địa phương đã hoàn thành việc xây dựng cơ sở hạ tầng các địa điểm tái định cư với khối lượng di dân tái định cư rất lớn mà không để xảy ra khiếu kiện. “Việc giao đất sản xuất cho các hộ dân tái định cư cũng khá hơn trước, đây là điều kiện quan trọng bảo đảm cho người dân tái định cư đến nơi ở mới tốt hơn nơi ở cũ,” Phó Thủ tướng nói.

Tuy nhiên, Phó Thủ tướng cũng nhấn mạnh đến những tồn tại trong quá trình triển khai các dự án như công tác quyết toán các điểm tái định cư còn chậm, việc giải ngân vốn của các ngân hàng cũng chậm, đặc biệt phải chú trọng đẩy nhanh việc quyết toán công trình thủy điện Sơn La đến tháng 6/2013.

Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải khẳng định, chủ đầu tư và nhà thầu phải đặt mục tiêu chống lũ thành công đối với cả hai công trình, đẩy nhanh tiến độ di dân tái định cư và quyết toán các dự án thành phần. Đồng thời xác định di dân tái định cư là việc làm lâu dài, không phải ngày một ngày hai. Về vấn đề này, Phó Thủ tướng yêu cầu các tỉnh phải chủ động rà soát quy hoạch các tỉnh đã phê duyệt để điều chỉnh cho phù hợp và xác định thứ tự ưu tiên các dự án.

Phó Thủ tướng chỉ đạo Bộ Công Thương tổ chức thẩm định và phê duyệt Bộ định mức - đơn giá công trình trong quý 2/2012 và Tổng dự toán Dự án xây dựng công trình thủy điện Lai Châu trong quý 3/2012. Đồng thời phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hướng dẫn các địa phương xây dựng và thực hiện mô hình sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp kết hợp với nông, lâm nghiệp gắn với di dân, tái định cư Dự án thủy điện Sơn La và Dự án thủy điện Lai Châu cũng như đề xuất giải pháp phát triển các ngành nghề phụ, phù hợp với đặc điểm của từng địa phương nhằm phát triển bền vững các khu điểm tái định cư.

Đối với Bộ Tài chính ngoài việc bố trí đủ vốn theo kế hoạch năm 2012 cho Dự án di dân tái định cư thủy điện Sơn La còn có nhiệm vụ bảo lãnh vốn vay nước ngoài để mua sắm thiết bị cơ điện cho Dự án thủy điện Lai Châu; tổ chức các đoàn kiểm tra việc thực hiện vốn di dân tái định cư. Về vốn cho di dân tái định cư Thủy điện Sơn La phải được ưu tiên tối đa. Đặc biệt Ngân hàng Nhà nước phải chỉ đạo các ngân hàng thương mại đáp ứng đủ vốn cho hai công trình như đã cam kết.

Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải cũng yêu cầu Ủy ban Nhân dân các tỉnh Sơn La, Lai Châu và Điện Biên cần tập trung đầu tư các dự án di dân tái định cư cơ sở, chủ động đánh giá thực trạng các địa điểm tái định cư để xây dựng những mô hình sản xuất phù hợp.

Đối với Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội có nhiệm vụ bảo đảm việc giải phóng mặt bằng các đường dây 220kV nhằm giải phóng công suất các tổ máy của Nhà máy Thủy điện Sơn La./.

Mai Phương-Chính Tới (TTXVN)