Đây là thời điểm chín muồi và đủ thận trọng cho sự ra đời TTCK phái sinh

Tại buổi tọa đàm NDH Talk 4 với chủ đề “Cơ hội và rủi ro khi ra mắt thị trường phái sinh” do báo NDH.VN tổ chức sáng ngày 15/06, ông Dương Ngọc Tuấn - Phó TGĐ Trung tâm lưu ký chứng khoán Việt Nam (VSD) cho rằng sau 17 năm thị trường chứng khoán Việt Nam ra đời, đạt được mức độ ổn định và cũng bắt đầu đi vào chuyên sâ thì thị trường CKPS là mảng cần thiết để hoàn thiện bức tranh tổng thể của TTCK Việt Nam nói chung.

Ông Tuấn cho rằng chúng ta đã tích lũy vừa đủ để triển khai thị trường CKPS, đem lại cơ hội cho nhà đầu tư trong hoạt động giao dịch. TTCKPS có thể đáp ứng rất nhiều nhu cầu khác nhau của các nhà đầu tư tham gia thị trường chứng khoán. Thứ nhất là nhu cầu phòng ngừa rủi ro, nhu cầu thứ hai là kinh doanh đầu cơ dựa vào biến động giá thị trường. Thứ ba, qua nghiên cứu của VSD thì khi tham gia thị trường chứng khoán phái sinh, nhiều định chế tài chính có định mức tín nhiệm tốt hơn, ví dụ như một ngân hàng muốn cấp tín dụng cho một định chế mà họ có công cụ phòng ngừa rủi ro họ sẽ có điều khoản vay tốt hơn. Cuối cùng là thị trường chứng khoán phái sinh ra đời giúp nhà đầu tư chuyên nghiệp như công ty quản lý quỹ đa dạng hóa sản phẩm.

“Đây là thời điểm chín muồi và đủ thận trọng cho sự ra đời của chứng khoán phái sinh”, ông Tuấn nhận định.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Anh Phong - Phó Tổng giám đốc Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) cho rằng chức năng chính của TTCKPS là giúp nhà đầu tư phòng ngừa rủi ro. Khi nhà đầu tư có công cụ để hạn chế được rủi ro, NĐT sẽ yên tâm đổ nhiều tiền hơn về thị trường này, điều này sẽ giúp TTCK Việt Nam có thể thu hút thêm các nguồn lực đầu tư đang còn tiềm ẩn mà họ đang còn chần chừ phải tính toán thêm khi muốn đầu tư vào TTCK VN. TTCKPS sẽ giúp họ yên tâm hơn khi đầu tư vào thị trường.

Thứ hai, giá trị của TTCKPS chịu ảnh hưởng rất lớn của TTCK cơ sở, TTCKPS ra đời thì thị trường cơ sở phát triển hiệu quả hơn.

TTCKPS thể hiện kỳ vọng của các NĐT nhìn nhận về TTCK cơ sở, làm cho giá hàng hóa cơ sở mang tính thị trường hơn. Theo ông Phong, thời điểm này, khi đã hội tụ đủ các yếu tố cần thiết, TTCKPS ra đời sẽ hỗ trợ tích cực cho TTCK VN.

Đối với HNX, việc chuẩn bị đưa ra những thông tin liên quan đến TTCKPS ra ngoài đã hoàn thành, từ các data, website, bảng điện tử…

Bà Nguyễn Vũ Thùy Hương – Giám đốc khối Nguồn vốn kiêm Giám đốc dự án Phái sinh CTCP Chứng khoán Sài Gòn SSI chia sẻ dự án phát triển TTCKPS đã hình thành cách đây 2 năm, SSI đã đồng hành với các cơ quan quản lý tham gia trong quá trình chuẩn bị. Thời gian đó rất khó khăn với đội dự án do đây là sản phẩm mới và còn nhiều bỡ ngỡ. Càng gần lúc thị trường mở cửa Công ty phải chọn lựa các nhà cung cấp hệ thống, đào tạo nguồn nhân lực. Tuy nhiên quãng đường khó khăn đó đã được hoàn thành được khoảng 80%. SSI đang sẵn sàng đón chờ ngày TTCK phái sinh mở cửa. Điều SSI quan tâm nhất lúc này đó là làm thế nào để thu hút được nhà đầu tư tham gia. SSI muốn truyền tải được kiến thức về TTCK phái sinh cho NĐT về sản phẩm, cách thức giao dịch, cơ hội kiếm lời, rủi ro...

Hiện tại, SSI đang dùng chiến lược "lan tỏa" đó là mỗi chi nhánh phòng giao dịch sẽ có vài nhân viên môi giới có kiến thức sâu về TTCK phái sinh, các nhân viên này sẽ truyền tải tới toàn thể nhân viên trong team và từ đó, các kiến thức sẽ được truyền tải rộng rãi tới nhà đầu tư.

“Dưới cương vị là người phụ trách dự án phái sinh, việc quan trọng nhất của chúng tôi là cần làm cho các nhà đầu tư hiểu chứng khoản phái sinh là gì? Nhà đầu tư có thể coi đây là công cụ đầu tư và sản phẩm đầu tư bình thường, NĐT khi muốn giao dịch chỉ cần mở tài khoản và cách thức đặt lệnh giống thị trường cơ sở. Điểm khác biệt là trên thị trường cơ sở tỷ lệ margin ở mức 50-50 nhưng trên thị trường phái sinh tỷ lệ margin lên đến 80-20, 70-30. Thứ hai, trên TTCKPS nhà đầu tư có thể bán tài sản khi chưa sở hữu nó, NĐT mua và bán tài sản ngay trong ngày (T+0), và theo cơ chế mark to market nghĩa là cứ đến cuối ngày NĐT sẽ biết lỗ và lãi bao nhiêu, vì lỗ lãi được hạch toán ngay trong tài khoản. Nếu NĐT lỗ phải nộp bổ sung thêm ký quỹ.

Vấn đề nhà đầu tư cần lường trước đó là rủi ro tỷ lệ ký quỹ rất cao, có thể lỗ ngay lập tức, NĐT cần nhận thức rõ về rủi ro khi tham gia thị trường. Đối với nhà đầu tư nói chung đây vừa là cơ hội vừa là rủi ro”, bà Hương cho biết thêm.

Ngoài ra, SSI cũng đang xây dựng mô hình giao dịch thử. Sau khi hoàn chỉnh hệ thống chuẩn bị cho vận hành chính thức TTCK phái sinh, song song với đó đối tác sẽ xây dựng hệ thống dùng thử này. Các thông tin liên quan đến giao dịch thị trường thật cũng sẽ được sử dụng cho hệ thống thử nghiệm đó điều này giúp nhà đầu tư khi cần tìm hiểu có thể sử dụng các thông tin trên thị trường thật để giao dịch thử mà không phải bỏ tiền thật vào thị trường.

Theo ông Tuấn, VSD cũng đã có sự chuẩn bị để truyền thông đến nhà báo, nhà đầu tư về thanh toán bù trừ, giới hạn vị thế. Theo thẩm quyền, VSD xác định tỷ lệ ký quỹ đối với từng sản phẩm và sẽ công bố trên trang thông tin. Hiện nay chưa ấn định thời điểm khai trương TTCK nên chưa công bố nhưng trước 2 ngày thời điểm khai trương sẽ công bố. Trong hoạt động hằng ngày, VSD cũng sẽ có công bố hoạt động hằng ngày của các thành viên.

“So với thời điểm cách đây 17 năm khi khai trương TTCK thì mọi sự chuẩn bị bây giờ đã rõ nét hơn rất nhiều. Mặc dù cần hoàn chỉnh thêm nhưng VSD rất tự tin là đang làm rất tốt”, ông Tuấn hồ hởi nói.