Đất chưa chính chủ vẫn làm khu đô thị

Hiện trạng khu đất hơn 198ha ven sông Sài Gòn được đổi tên thành Vạn Phúc Riverside. Ảnh: GT

Không có quyết định thu hồi đất?

Theo hồ sơ của các cơ quan chức năng TP Hồ Chí Minh về quá trình thực hiện D.A Vạn Phúc Riverside, chính sách thu hồi, đền bù, tái định cư đối với người dân có nhà đất bị thu hồi phải áp dụng quy định của Luật Đất đai 1993, Luật Đất đai 2003, cùng các nghị định hướng dẫn của Chính phủ. Hay nói khác, phải có quyết định thu hồi đất tổng thể của UBND TP Hồ Chí Minh đối với hơn 198ha đất tại phường Hiệp Bình Phước, quận Thủ Đức để giao cho chủ đầu tư thực hiện D.A. Sau đó, căn cứ quyết định thu hồi đất tổng thể, UBND quận Thủ Đức phải ban hành các quyết định thu hồi nhà đất đối với các hộ dân phù hợp hiện trạng sử dụng đất, phù hợp điều kiện kinh tế - xã hội tại địa bàn triển khai D.A, đúng lịch sử biến động nhà đất của phường Hiệp Bình Phước.

Qua nhiều đời chủ đầu tư cũng như quyết định giải quyết khiếu nại lần 1 của UBND quận Thủ Đức, giải quyết lần 2 của UBND TP Hồ Chí Minh, hàng chục hộ dân nằm trong diện phải thu hồi nhà đất đều không thể hiện việc thu hồi đất đúng pháp luật. Thay vào đó, theo lập luận của nhiều cơ quan chức năng địa phương thì Quyết định số 184 ngày 17/3/2004 của UBND quận Thủ Đức về điều chỉnh, di chuyển các hộ dân cư, cơ quan, đơn vị, vật kiến trúc khác và bồi thường hỗ trợ thiệt hại tại D.A đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật chính khu đô thị Hiệp Bình Phước là văn bản thể hiện ý chí thu hồi nhà đất cho chủ đầu tư ban đầu là Cty Xây dựng và Phát triển kinh tế quận 6.

Lối tư duy và lập luận kiểu một văn bản cho nhiều mục đích này đã được nhiều cán bộ giải thích cho người dân trong quá trình giải quyết khiếu nại liên quan đến chính sách thu hồi, đền bù khi D.A được chuyển sang cho Cty Cổ phần Đầu tư địa ốc Vạn Phúc với mô hình đầu tư sân golf kết hợp nhà ở, sau đó là bỏ hạng mục sân golf, chỉ xây dựng thành phố ven sông Sài Gòn, có giá bán trung bình tại thời điểm tháng 10/2016 được công bố trên trang thông tin của chủ đầu tư là 2,3 tỷ đồng/nền, 4,4 tỷ đồng/nhà phố.

Phải xử lý nghiêm sai phạm

Luật sư Phạm Tấn Thuấn, Văn phòng Luật sư Quốc Tuấn, cho rằng: Quá trình thực hiện quy định pháp luật về đền bù, thu hồi, tái định cư tại nhiều D.A hạ tầng đô thị kết hợp nhà ở tại TP Hồ Chí Minh đã phát sinh sai phạm trong việc thu hồi đất dưới hình thức văn bản điều chỉnh, di chuyển các hộ dân cư, cơ quan, đơn vị, vật kiến trúc khác và bồi thường hỗ trợ thiệt hại. Thực hiện chức năng quản lý Nhà nước, thời gian qua, Thanh tra Chính phủ cùng nhiều bộ, ngành đã có kết luận về sai phạm kiểu không ban hành quyết định thu hồi nhà đất mà chỉ ban hành quyết định điều chỉnh, di chuyển nhà ở tại D.A khu đô thị mới Thủ Thiêm, quận 2. Nếu đối chiếu về quy trình, thủ tục thì quá trình thực hiện D.A Vạn Phúc Riverside cũng không có quyết định thu hồi nhà đất đúng thẩm quyền. Đây cũng là sai phạm đã được người dân phát hiện trong quá trình khiếu nại về chính sách đền bù tại D.A khu nhà ở kết hợp văn phòng tại số 1bis 1kep đường Nguyễn Đình Chiểu, quận 1. Những khách hàng mua nhà đất của các D.A này dễ đối diện với các tranh chấp pháp lý về quyền sử dụng đất vì người dân bị thu hồi đất vẫn tiếp khiếu lên các bộ, ngành để đòi hỏi phương án giải quyết đúng lý hợp tình.

Có một thực tế là, hầu hết sai phạm nghiêm trọng này vẫn chưa được UBND TP Hồ Chí Minh khắc phục đúng quy định. Thay vào đó là hàng loạt văn bản, chính sách bổ sung để kéo dài thời gian giải quyết khiếu nại của người dân bị thu hồi nhà đất.

Ngược lại, một số sở, ngành lại vội vã kiến nghị UBND TP Hồ Chí Minh nhanh chóng thông qua hàng loạt thủ tục giao đất, điều chỉnh quy hoạch, chấp thuận cho chủ đầu tư được chuyển nhượng quyền sử dụng nhà đất theo kiểu sự đã rồi. Khi người dân bị thu hồi đất tiếp khiếu thì cũng chính các sở, ngành này lại tham mưu cho UBND TP Hồ Chí Minh ký quyết định không công nhận nội dung khiếu nại của công dân với lý do hết thời hiệu hoặc nếu giải quyết thì sẽ phát sinh việc tiếp khiếu dắt dây, dễ ảnh hưởng đến chính sách đền bù của các D.A khác tại địa phương.

Trao đổi với báo chí, nhiều hộ dân bị thu hồi đất cho D.A Vạn Phúc Riverside không đồng tình với việc không minh bạch về chính sách đền bù, thu hồi đất đã được UBND TP Hồ Chí Minh ban hành. Đó là, ngày 20/1/2004, UBND TP Hồ Chí Minh đã có Quyết định số 256 với tiêu chí hai trong một là: Thu hồi hơn 177ha đất, rồi giao hơn 198ha đất (bao gồm cả 20ha đất do Nhà nước quản lý), cho Cty Xây dựng và Phát triển kinh tế quận 6 để bồi thường, giải phóng mặt bằng, đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật chính khu đô thị Hiệp Bình Phước. Hay nói khác, đến thời điểm này quyền lợi hợp pháp về nhà đất của hàng trăm hộ dân thuộc địa bàn phường Hiệp Bình Phước chưa được giải quyết dứt điểm theo tinh thần nếu sai thì sửa để bảo đảm hài hòa lợi ích giữa người dân, chủ đầu tư và cơ quan quản lý Nhà nước trong quá trình thu hồi đất.

Giáng Thăng