Đắk Lắk: Nhiều công trình thủy lợi bị đe dọa

Đường vận hành và hành lang bảo vệ tuyến kênh T25
thủy lợi Krông Búk Hạ bị lấn chiếm.

Tính đến thời điểm hiện nay, Đắk Lắk có 770 công trình thủy lợi, nhưng có tới 55% công trình đã hư hỏng, xuống cấp. Năm 2014, HĐND tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 141/2014/NQ-HĐND, ngày 13/12/2014 về “An toàn hồ chứa trên địa bàn”, với tổng kinh phí 2.343 tỷ đồng.

Nhưng đến nay, nghị quyết trên chưa được triển khai, do thiếu kinh phí. Tìm hiểu tại Công ty TNHH MTV QLCT thủy lợi Đắk Lắk – đơn vị quản lý, khai thác phần lớn công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh, ông Hà Văn Hoan, Phó Giám đốc Công ty lo ngại: Hiện Công ty quản lý 306 công trình, hằng năm bảo đảm nước tưới cho hơn 80 nghìn ha cây trồng các loại, trong đó chủ yếu là cà phê và lúa nước. Đến nay, 100% công trình cần phải sửa chữa, tu bổ, nâng cấp.

Theo đánh giá hiện trạng số công trình thủy lợi do Công ty quản lý trong mùa mưa lũ 2016 này, có 66/306 công trình tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn ở mức “đặc biệt nguy hiểm”, đồng thời hầu hết công trình thủy lợi lớn, nhỏ trên địa bàn đã và đang bị xâm lấn, vi phạm hành lang vận hành và bảo vệ công trình.

Một trong những điểm nóng, kéo dài ảnh hưởng đến an toàn hồ đập là công trình hồ chứa nước Phù Mỹ (xã Cư Mốt, huyện Ea H’leo). Theo đánh giá hiện trạng: Hạng mục chính của công trình xuống cấp nghiêm trọng. Cụ thể, kênh dẫn thượng lưu dài 50m gần như bị bồi lấp hoàn toàn, ảnh hưởng đến khả năng thoát lũ.

Toàn bộ tường bên trái của tràn xả lũ đã đổ sập. Các hư hỏng trên nếu không được khắc phục sẽ dẫn tới xói lở, ăn sâu vào thân đập; từ năm 2007 đến nay, đã 2 lần nước tràn qua mặt đập khiến đập có thể vỡ bất cứ lúc nào, đe dọa đến an toàn tính mạng và tài sản người dân phía hạ lưu. Được biết, từ tháng 1-2015 (khi công trình bàn giao từ địa phương về cho Công ty TNHH MTV QLCT thủy lợi Đắk Lắk quản lý) Công ty đã thường xuyên báo cáo, đề xuất phương án sửa chữa, nhưng khi triển khai bị người dân cản trở.

Trao đổi với chúng tôi, ông Phan Tiến Dũng, Phó Chủ tịch UBND huyện Ea H’leo cho biết: Hồ chứa nước Phù Mỹ là công trình nhà nước và nhân dân cùng làm, được xây dựng từ năm 1997, với kinh phí 500 triệu đồng, bảo đảm nước tưới cho khoảng 100 ha. Năm 2008 công trình đã được nâng cấp 1 lần; đến năm 2010, lập hồ sơ nâng cấp lần 2 với kinh phí 1,8 tỷ đồng, nhưng không thực hiện được do một số hộ dân cản trở, đòi bồi thường đất lòng hồ. Tuy nhiên, các hộ dân không đưa ra được giấy tờ chứng minh có đất lòng hồ; trong khi đó, công trình không có hồ sơ, nên chính quyền từ huyện đến tỉnh không có căn cứ pháp lý để giải quyết đền bù(!). Qua tìm hiểu được biết, toàn huyện Ea H’leo có 37 công trình thủy lợi, thì phần lớn công trình đều xảy ra vi phạm hành lang bảo vệ và mất an toàn.

Công trình thủy lợi lớn cấp quốc gia Krông Búk Hạ, có tổng kinh phí đầu tư 2.500 tỷ đồng, cũng đã và đang bị hàng trăm hộ dân lấn chiếm hành lang bảo vệ kênh mương, dẫn tới công trình giảm hiệu năng, gây cản trở quá trình vận hành. Cụ thể, tại đầu tuyến kênh T25, thuộc địa bàn xã Tân Tiến, huyện Krông Pắk, các hộ Y Win và Ma Gông lấn chiếm toàn bộ đường vận hành và hành lang bảo vệ công trình để xây dựng công trình phụ và sản xuất nông nghiệp. Từ 2 hộ lấn chiếm đầu kênh, kéo theo hàng trăm hộ có đất và nhà dọc 2 km tuyến kênh đua nhau lấn chiếm.

Nhiều vị trí bờ kênh bị lấn chiếm để xây tường rào bao quanh, trồng cỏ, làm sân phơi,.., gây cản trở việc quản lý, vận hành công trình. Ông Phạm Hữu Thành, Phó Giám đốc Chi nhánh thủy lợi huyện Krông Pắk (Công ty TNHH MTV QLCT thủy lợi Đắk Lắk) – đơn vị trực tiếp quản lý, vận hành thủy lợi Krông Búk Hạ bức xúc: “Tình trạng người dân lấn chiếm hành lang bảo vệ và đường vận hành công trình xảy ra từ 2014 đến nay, nếu không có sự vào cuộc của chính quyền từ xã đến tỉnh, thì khó có thể giải quyết”.

Qua điều tra cho thấy, nhiều công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh, không những xảy ra lấn chiếm đất hành lang bảo vệ, lấn chiếm mặt nước, xâm hại thân đập, cửa xả; mà có nơi chính quyền còn cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho dân chồng lấn lên đất hành lang bảo vệ công trình, dẫn tới tranh chấp kéo dài.

(Còn nữa)

Tuấn Anh - Bình Định

Từ khóa

công trình thủy lợi đe dọa đắk lắk