Đa nhiệm Lê Tâm

Họa sĩ Lê Tâm ở Trường Sa.

Phóng viên (PV): Thưa họa sĩ Lê Tâm, Giải “Thiết kế những trang báo đẹp Việt Nam” là một trong những giải thưởng uy tín trong lĩnh vực đồ họa báo chí Việt Nam đã ghi nhận những sáng tạo của anh. Nhưng lâu nay, với tư cách là người tạo nên “phong cách đồ họa” cho những trang báo ANTG nói riêng và các ấn phẩm của Báo CAND nói chung, anh đã tạo những cảm hứng đồ họa cho làng đồ họa trình bày báo. Anh có thể giúp độc giả hiểu sự rõ sự thành công phải đạt điều gì?

Họa sĩ Lê Tâm: Với người tạo phong cách thị giác thì sự thành công là bán được hàng. Có vẻ thị trường quá nhỉ? Nhưng đúng là như vậy. Nếu cái đẹp không làm độc giả thích và chọn thì vai trò của tôi vô nghĩa. Hãy tạm gác cái đẹp chung chung lại. Cái đẹp của đồ họa ấn phẩm là người mua phải thích. Vậy thì tôi đang làm công việc giúp cho sự giao tiếp của tờ báo và người đọc trở nên dễ dàng. Bán được là thắng, là thành công. Độc giả phải nhìn thấy tờ báo của tôi đầu tiên khi đứng trên sạp báo "muôn hồng nghìn tía". Tôi vinh dự được nằm giữa chuỗi công việc "bán hàng" này.

Nằm trong hệ thống của một tổ hợp báo chí bán chạy nhất Việt Nam. Tôi hạnh phúc có được sự thống nhất từ thủ trưởng đến các cộng sự kỹ thuật như họa sĩ Ngọc Mai, Trần Anh Tuấn, Quỳnh Thục, Phạm Hữu Tuấn, Nguyễn Đình Hoàng Lâm đã làm việc ăn khớp. Đây là những cộng sự rất chuyên nghiệp có tính kỷ luật và điều quan trọng là họ rất say nghề. Thực sự thì cốt lõi là tôi may mắn được thủ trưởng tin cậy và sử dụng. Những người phụ trách đều ủng hộ những ý tưởng của tôi. Có gì chưa tốt thì cũng nhắc ngay. Mình quá đà nhấn ga thì đã có người "phanh hộ".

Giấy chứng nhận giải C cuộc thi “Thiết kế những trang báo đẹp Việt Nam 2013”.

PV: Đã đành luôn có công sức tập thể trong mỗi thành công nhưng thực sự thì không thể phủ nhận công lao của người giữ nhịp. Còn nhớ thời kỳ anh làm style cho tờ ANTG Cuối tháng, phong cách đen trắng này đã tạo cảm hứng cho làng báo. Anh có gặp phải những "trục trặc" nào thuở ban sơ ấy để có một phong cách riêng đặc biệt cho ấn phẩm này cho tới bây giờ không?

Họa sĩ Lê Tâm: Tôi bắt tay vào việc theo yêu cầu của thủ trưởng Hữu Ước như sau: Một tờ báo khổ A3, đen trắng, Các bài viết sâu về quốc tế và trong nước mang tính chính luận, nhân văn… Đó chính là tờ ANTG Cuối tháng. Với một họa sĩ chuyên nghiệp thì rất hào hứng với đơn đặt hàng này bởi vì cách đặt hàng rất rành mạch.

Số báo đầu tiên ra đời vẫn có những trục trặc nhưng thực sự gây ấn tượng. Khi đó thị trường toàn báo màu mà lại gặp một tờ đen trắng thì người ta thấy lạ lắm. Đen trắng là hắc bạch phân minh nên đem lại cảm giác tin cậy cao. Té ra đen trắng làm cho độc giả thích thú mà in ấn lại tiết kiệm. Tất nhiên việc bán chạy của nó là sức hấp dẫn của các bài viết xuất sắc, đồ họa dù sao cũng là gia vị đưa đẩy thôi.

Khi ấy nhóm ANTG Cuối tháng dường như có sự ưu ái riêng kiểu nghệ sĩ. Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều vừa nhả khói vừa say sưa phác ý tưởng cùng nhà thơ Hồng Thanh Quang. Tôi và phóng viên Việt Đông thỉnh thoảng chen ngang rất hào hứng. Dường như bộ phận ANTG Cuối tháng được chiều chuộng như một ốc đảo kiểu nghệ sĩ.

Thế nhưng cũng có lúc thiết quân luật. Tôi đã có một lần sai hẹn với thủ trưởng Hữu Ước 30 phút. Thế là phải ngồi chịu trận nghe thủ trưởng sạc 1 giờ đồng hồ về thế nào là nguyên tắc làm việc. Sau đó thủ trưởng lại rót rượu bảo mày uống với tao. Tao nói thế thôi. Thế là vui vẻ trở lại.

PV: Cùng một lúc, anh chăm sóc phong cách cho cả một tổ hợp báo ngày, báo tuần như CAND, ANCT Cuối tháng - Giữa tháng, VNCA, CSTC với hơn 40 số/tháng. Anh có ba đầu sáu tay chăng?

Họa sĩ Lê Tâm, Đạt Tăng và sân khấu chương trình nghệ thuật “CAND vì nước quên thân vì dân phục vụ”.

Họa sĩ Lê Tâm: Nếu làm đơn chiếc thủ công, xét về mặt thời gian cơ học và sức khỏe thì tôi không thể làm được. Nhưng vai trò của tôi là người tạo mới và kiểm soát phong cách chứ không phải trang nào cũng đụng vào. Thế mới làm nổi và hiệu quả. Cụ thể là ngăn không cho các ấn phẩm bị lẫn lộn phong cách của nhau. Tờ CAND phải chính thống, tờ VNCA phải phong nhã, tờ CSTC phải cuồn cuộn hơi thở đời sống, tờ ANTG Cuối tháng - Giữa tháng phải hòa trộn giữa chính luận thậm chí binh lửa với chất nhân văn. Điều này quan trọng với hiệu quả phát hành. Với những trang nhấn mạnh thì tôi phải tự làm, kể cả các kỹ xảo phức tạp.

Đơn cử, để có những trang nhất mạnh mẽ và ấn tượng về nhiều chủ đề từ trong nước tới quốc tế, buộc phải hiểu nhiệt độ kinh tế, chính trị, phải hiểu rõ nguồn cơn các xung đột trên thế giới, tôi phải đọc bài kỹ hoặc trao đổi ý tưởng với tác giả và tự tìm không dưới hàng trăm ảnh cho một trang. Với yêu cầu này, tôi phải là người hiểu kỹ vấn đề và đọc lượng tài liệu không hề nhỏ.