Cửa ngõ giao thương vùng Tây Bắc

Cửa khẩu Lào Cai ngày cuối năm thật nhộn nhịp, sôi động. Từng đoàn xe tải trọng lớn mang biển số Việt Nam và Trung Quốc nối đuôi nhau qua cầu Hồ Kiều, chất đầy hàng hóa công nghiệp, nông, thủy sản, trái cây và cả hoa cho ngày Tết. Chừng vài năm nữa thôi, khi tuyến đường bộ cao tốc Nội Bài - Lào Cai hoàn thành sẽ rút ngắn thời gian chạy xe xuống còn một nửa, khoảng bốn giờ cho quãng đường gần 400 cây số, chắc hẳn rằng cửa khẩu này thật sự là cửa ngõ giao thương lớn ở phía bắc đất nước. Tôi bước vào khu vực khai báo Hải quan điện tử, không khí làm việc khẩn trương, các doanh nghiệp đang hối hả làm thủ tục thông quan xuất, nhập khẩu chuyến hàng cuối năm, mỗi doanh nghiệp chỉ cần 10 phút là hoàn thành thủ tục. Cục trưởng Hải quan Lào Cai Nguyễn Đình Phiên cho biết, thực hiện thông quan điện tử, vừa bớt được nhân lực dành cho khâu hậu kiểm, vừa rút ngắn thời gian, vừa tạo điều kiện cho doanh nghiệp có thể làm thủ tục thông quan ở mọi nơi, mọi lúc. Tại cửa khẩu quốc tế Lào Cai, đang áp dụng 13 phần mềm quản lý hải quan, cài đặt chương trình khai báo hải quan từ xa cùng với hệ thống thông tin bảo đảm thông suốt. Các lô hàng xuất khẩu đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định phân luồng kiểm tra (luồng xanh) thời gian thông quan chỉ mất 5-10 phút; tương tự các lô hàng nhập khẩu cũng chỉ mất 10-15 phút. Năm 2010 này, Cục Hải quan Lào Cai về đích sớm hai tháng, góp phần quan trọng để Lào Cai liên tục nhiều năm xếp hạng cao về chỉ số năng lực cạnh tranh (PCI) và thu ngân sách đạt gần hai nghìn tỷ đồng, dẫn đầu các tỉnh miền núi phía bắc. Đi trên cầu Hồ Kiều nối qua hai bờ sông Nậm Thi trong xanh, nhìn xuôi dòng sông Mẹ (sông Hồng), thành phố Lào Cai như con tàu đang rẽ sóng ra khơi. Trưởng ban Quản lý Khu kinh tế cửa khẩu Đoàn Đình Khôi cho hay, cửa khẩu Lào Cai - Hà Khẩu là cặp cửa khẩu duy nhất giữa Việt Nam và Trung Quốc hội đủ các loại hình vận tải: đường sắt, đường bộ, đường thủy và tương lai gần là cả đường hàng không. Đây chính là cửa ngõ trên bộ phía Tây Bắc, giúp các địa phương trong cả nước thông thương với thị trường rộng lớn miền tây Trung Quốc đầy tiềm năng phát triển, có nhiều điểm tương đồng với Việt Nam. Đây là lối mở ngắn nhất, thuận tiện nhất cho tỉnh Vân Nam nói riêng và vùng tây nam Trung Quốc nói chung (gồm 12 tỉnh, thành phố với diện tích hơn 5 triệu km2 và dân số hơn 300 triệu người) thông ra các cảng biển tới nước thứ ba và ngược lại. từ năm 2006, Chính phủ hai nước Việt Nam và Trung Quốc đã đề ra chiến lược 'hai hành lang, một vành đai', tạo tiền đề xây dựng 'con đường tơ lụa' mới trong thời hội nhập. Nắm bắt thời cơ, Lào Cai đã xây dựng 'Đề án phát triển kinh tế cửa khẩu', trọng tâm là phát triển hoàn chỉnh, đồng bộ hạ tầng; áp dụng cơ chế quản lý vận hành khoa học, tiên tiến; chính sách thu hút đầu tư và cung cấp các dịch vụ công hiệu quả. Về hạ tầng, tập trung xây dựng bốn cụm kinh tế trọng điểm, bao gồm Trung tâm quản lý cửa khẩu, một khu thương mại và hai cụm công nghiệp chế xuất phụ trợ. Lào Cai di chuyển toàn bộ khu hành chính hiện tại về phía sau (cách biên giới 7 km), dành không gian cho phát triển kinh tế cửa khẩu. Xây dựng khu nhà liên hợp với các trang thiết bị bảo đảm thực hiện tốt chức năng, thủ tục xuất nhập cảnh, xuất nhập khẩu, kiểm dịch, miễn thuế...; Trung tâm thương mại quốc tế đa chức năng cao 17 tầng với 22.000 m2. Hoàn chỉnh đường giao thông Nguyễn Huệ nối cửa khẩu với ga đường sắt Lào Cai, khu kiểm hóa hải quan, tạo nên cửa khẩu đấu nối với Trung Quốc đồng bộ và hiện đại. Xây dựng cảng cạn nội địa ICD Phố Mới, kết nối với tuyến đường sắt Lào Cai- Hà Nội, bảo đảm khả năng thông quan hàng hóa đạt công suất từ 130.000 - 300.000 TEU/năm, đáp ứng nhu cầu vận chuyển hàng hóa hành lang kinh tế Côn Minh - Hà Nội - Hải Phòng. Xây dựng hai cụm công nghiệp Bắc Duyên Hải, diện tích 304 ha và Đông Phố Mới, diện tích 146 ha; hình thành khu công nghiệp tập trung, phát triển công nghiệp sạch, gia công, tái chế hàng xuất khẩu, kho trung chuyển hàng hóa. Hai tỉnh Lào Cai và Vân Nam đã thống nhất triển khai đề án hợp tác kinh tế Lào Cai - Hồng Hà, lấy khu thương mại bảo thuế Kim Thành (Việt Nam) - Bắc Sơn (Trung Quốc) làm hạt nhân. Khu thương mại bảo thuế này được kết nối bởi cây cầu đường bộ bắc qua sông Hồng, rộng 21,5 mét, vừa được khánh thành. Khu thương mại Kim Thành hiện nay đã lấp đầy diện tích hơn 150 ha, với 360 dự án công nghiệp chế xuất sạch và thương mại, dịch vụ... Trong lễ khai mạc Hội chợ thương mại luân phiên lần thứ 10 vừa được tổ chức tại khu thương mại Bắc Sơn, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai Nguyễn Văn Vịnh báo tin vui, quá trình thực hiện các cơ chế, chính sách của Chính phủ hai nước về kinh tế cửa khẩu, quản lý biên giới, xây dựng cơ sở hạ tầng đã góp phần đẩy mạnh tăng trưởng kim ngạch xuất nhập khẩu qua cửa khẩu Lào Cai (bình quân tăng 25%/năm): Hoạt động xuất nhập cảnh và du lịch sôi động, hằng năm có khoảng 1,2 triệu lượt người, 30 nghìn lượt xe ô-tô, 1,2 nghìn đôi tàu xuất nhập khẩu qua cửa khẩu Lào Cai. Theo dự kiến hai năm nữa (đến năm 2013), tuyến đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai sẽ hoàn thành, tiếp đó tuyến đường sắt Hà Nội - Lào Cai được cải tạo, nâng năng lực vận chuyển hàng hóa lên gấp hai lần hiện nay, sẽ tạo sức bật mới cho Lào Cai cất cánh.