Có hay không những cuộc thầu 'địa phương hóa'?

Ảnh chỉ mang tính minh họa.

Theo thông báo kết quả lựa chọn nhà thầu mới nhất từ Ban QLDA đầu tư xây dựng các công trình giao thông tỉnh Sơn La, 2 gói thầu xây lắp số 22 và 23 thuộc Dự án Đường Mường Khoa - Tạ Khoa, huyện Bắc Yên, tỉnh Sơn La vừa lựa chọn được nhà thầu. Liên danh Doanh nghiệp tư nhân Xây dựng Ánh Trang - Công ty TNHH MTV Thanh Tùng trúng Gói thầu số 22: Xây lắp công trình đoạn Km0 - Km9 với giá trúng thầu 44,128 tỷ đồng, giảm 0,08% so với giá gói thầu. Gói thầu số 23: Xây lắp công trình (đoạn Km9 - Km16+673,12) Công ty TNHH Hải Hùng trúng thầu với giá 31,582 tỷ đồng, giảm 0,43% so với giá gói thầu.

Cùng thời gian này, Gói thầu số 22 thuộc Dự án Đường giao thông từ Quốc lộ 37 - Huy Thượng - Tân Lang, huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La có giá gói thầu 42,98 tỷ đồng lựa chọn được nhà thầu là Liên danh Công ty CP Việt Dũng - Công ty TNHH Hoàng Châu với giá trúng thầu 42,85 tỷ đồng, giảm khoảng 0,3% so với giá gói thầu.

Theo tìm hiểu, cả 5 doanh nghiệp trúng thầu 3 gói thầu nêu trên đều có địa chỉ đăng ký tại Sơn La và thống kê từ đầu năm 2016 đến nay, các doanh nghiệp này gần như chỉ trúng thầu xây lắp tại Sơn La.

Tháng 7 vừa qua, Ban QLDA đầu tư xây dựng các công trình giao thông tỉnh Sơn La cũng lựa chọn một doanh nghiệp khác tại Sơn La thực hiện Gói thầu số 23: Xây lắp công trình thuộc Dự án Đường từ tỉnh lộ 114 (bản Suối Tre), xã Tường Phong - Mường Bang - Mường Do, huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La có giá gói thầu 86,5 tỷ đồng. Đó là Công ty TNHH Xây dựng và Thương mại Tiến Anh – một cái tên quen thuộc tại nhiều gói thầu trên địa bàn Sơn La. Tiến Anh trúng thầu với giá 86,48 tỷ đồng, chỉ giảm khoảng 0,02% so với giá gói thầu.

Tiến Anh trong vòng hơn 1 năm qua ngoài gói thầu trên còn trúng 8 gói thầu khác tại Sơn La. Trong đó, lớn nhất là 2 gói thầu hơn trăm tỷ thuộc Dự án Kè suối Nặm La do Ban QLDA di dân tái định cư Thủy điện Sơn La mời thầu mà dư luận đã từng đặt nghi vấn Tiến Anh được “ngầm” lựa chọn từ trước khi đấu thầu, khi mà chỉ trong thời gian phát hành HSMT nhiều nhà thầu khác đã đoán được kết quả Tiến Anh sẽ trúng thầu.

Ngoài những doanh nghiệp này, đa phần các gói thầu xây lắp có giá trị lớn đã công bố kết quả lựa chọn nhà thầu của Ban QLDA đầu tư xây dựng các công trình giao thông tỉnh Sơn La đều do nhà thầu bản địa trúng thầu, như Doanh nghiệp tư nhân Thanh Tùng, Công ty CP Quỳnh Ngọc, Công ty TNHH Hoàng Long, Công ty TNHH Xây dựng kinh doanh tổng hợp, Doanh nghiệp tư nhân Xây dựng Mỹ Hà,… Và một điểm chung là hầu hết các doanh nghiệp bản địa này gần như chỉ trúng thầu tại chính quê hương mình.

Từ thực tiễn công tác đấu thầu tại nhiều nơi mà phóng viên Báo Đấu thầu tiếp nhận được, vẫn có tình trạng một số đơn vị ưu ái cho nhà thầu bản địa, thậm chí đã được “ngầm chỉ định” từ trước khi đấu thầu. Nhà thầu từ các địa phương khác thường khó tham gia vào các cuộc thầu đã “địa phương hóa” này vì bị cản trở bởi rất nhiều chiêu trò, từ việc bên mời thầu trốn bán HSMT, đến bị chặn không cho mua HSMT, nộp hồ sơ dự thầu (HSDT) đến bị hành hung, đe dọa, cướp hồ sơ giữa thanh thiên bạch nhật,... Báo Đấu thầu đã từng phản ánh gói thầu bị cướp HSDT tại Đắk Lắk, cùng một thời điểm nhà thầu ở địa phương khác bị chặn cướp HSDT ngay cổng trụ sở chủ đầu tư thì nhà thầu bản địa vẫn nộp HSDT trót lọt.

Việc Ban QLDA đầu tư xây dựng các công trình giao thông tỉnh Sơn La trong hơn 1 năm qua lựa chọn được nhiều nhà thầu bản địa cho các gói thầu xây lắp lớn có là ngẫu nhiên? Mặt khác, điều dễ thấy là mức giảm giá, hiệu quả kinh tế qua đấu thầu rộng rãi các gói thầu này rất thấp, gần như không đáng kể.

Việt Thắng