Có cần thiết xây nhiều trung tâm thương mại?

Nơi đông đúc

Cuối tháng 11/2016, một TTTM lớn vừa được đưa vào sử dụng ngay ngã tư Phạm Ngọc Thạch, Chùa Bộc (Hà Nội). Mỗi buổi sáng cứ giờ đi làm hay giờ tan tầm, người dân đi qua luôn phải chịu cảnh tắc đường. Khả năng cảnh này sẽ tái diễn “nặng” hơn khi chỉ cách đó một con phố, ngay tại ngã tư Trường Chinh, Tôn Thất Tùng, Lê Trọng Tấn, một tổ hợp TTTM, văn phòng, nhà ở có tên gọi The Artemis đang chuẩn bị đi vào hoạt động.

Grand Plaza đã phải đóng cửa vì làm ăn không hiệu quả.

Có cần thiết phải phát triển TTTM nữa hay không? Các TTTM ở Hà Nội đều nằm ở những vị trí vàng gây lãng phí lớn cho thành phố?

Chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong

Mới đây nhất, Hà Nội vừa phê duyệt cho xây hàng loạt các TTTM tại những khu đất vàng như: dự án Tổ hợp công trình hỗn hợp thương mại dịch vụ tại phố Minh Khai (Hai Bà Trưng); Tổ hợp Trung tâm dịch vụ, thương mại và nhà ở tại 148 Giảng Võ (Ba Đình). Thậm chí, tiếp tục bổ sung 5 dự án TTTM vào Quy hoạch mạng lưới bán buôn, bán lẻ trên địa bàn thành phố Hà Nội đến năm 2020.

Thực tế nhiều năm qua, sự phát triển ồ ạt của TTTM ở Hà Nội với nhiều mô hình như: Cải tạo chợ truyền thống, doanh nghiệp nước ngoài vào đầu tư... đã diễn ra ồ ạt. Ngoài số ít đông khách, còn đa phần rơi vào cảnh đìu hiu.

Đơn cử, tại nhiều TTTM lớn ở Hà Nội như: Tràng Tiền Plaza (Hoàn Kiếm), Hàng Da (Hoàn Kiếm), Lotte (Ba Đình)... những nơi kinh doanh hàng hiệu, chợ trung tâm rất thưa thớt, vắng vẻ. Đã có hàng loạt các TTTM vừa phải đóng cửa như: Grand Plaza (Cầu Giấy), Parkson Lanmark (Nam Từ Liêm). Gần đây nhất, TTTM Parkson Thái Hà (Đống Đa, Hà Nội) vừa tuyên bố sẽ đóng cửa vào tháng 12 tới.

Theo chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong, Hà Nội đang thiếu cây xanh, trường học, bệnh viện chứ không thiếu TTTM hay siêu thị. “Làm gì cũng phải có quy hoạch, chúng ta phải rà soát xem hiện Hà Nội có bao nhiêu TTTM đang ế ẩm. Có cần thiết phải phát triển TTTM nữa hay không? Các TTTM ở Hà Nội đều nằm ở những vị trí vàng gây lãng phí lớn cho thành phố?”, ông Phong nói.

Chốn đìu hiu

Hà Nội vừa quy hoạch và kêu gọi đầu tư thêm hàng loạt TTTM tại xã Kim Nỗ (huyện Đông Anh) với diện tích 3 - 5 ha; TTTM tại xã Đa Tốn (huyện Gia Lâm) diện tích khoảng 3-5 ha; TTTM tại phường Đại Mỗ (quận Nam Từ Liêm) diện tích khoảng 6ha. TTTM tại khu đất xã Ngọc hồi, xã Liên Ninh (huyện Thanh Trì) diện tích khoảng 8-10ha; TTTM tại khu đất phường Yên Nghĩa (quận Hà Đông) diện tích khoảng 2,6ha…

Trước quan ngại có sợ ế hay không, khi một loạt TTTM đã phải “cửa đóng, then cài”. Trao đổi với PV, một lãnh đạo Sở Công Thương Hà Nội cho rằng, không nên quá quan ngại.

“Đây là lần đầu tiên Hà Nội kêu gọi tư nhân tham gia xây dựng các công trình giao thông, cơ sở vật chất bằng hình thức PPP (hợp tác công tư). Việc huy động tư nhân tham gia các dự án xây dựng cơ bản của Hà Nội nhằm giảm tải áp lực về ngân sách nhà nước, huy động được vốn tư nhân và kinh nghiệm quản lý các dự án”, vị này nói.

Lãnh đạo Sở Công Thương nhận xét: “Kinh tế đang dần ổn định, thu nhập người dân tăng cao. Thị trường bán lẻ vẫn là kênh hấp dẫn cho nhiều nhà đầu tư nước ngoài. Vì vậy, việc xây TTTM là cần thiết”, vị này nói.

Ông Vũ Vinh Phú, Chủ tịch Hội siêu thị thành phố Hà Nội nhận xét: Các TTTM hoạt động không hiệu quả là do bình quân thu nhập theo đầu người chưa cao (khoảng 2.000 USD/năm) nên nhu cầu mua sắm cao cấp chiếm tỷ lệ thấp chỉ 5-10%.

Chính dự báo sai này đã dẫn đến tình trạng nhiều TTTM làm ăn không hiệu quả phải ngừng hoạt động.“Người Việt Nam vẫn có thói quen đi các chợ truyền thống mua hàng hóa rẻ hơn. TTTM bán những sản phẩm vượt quá sức mua có khả năng thanh toán sẽ khó tồn tại lâu dài”, ông Phú nói.

Theo Tiền Phong