Chuồng cọp

Những người trẻ thế hệ 9x chắc chắn là không biết. Nó là “sản phẩm sáng tạo tuyệt vời” của cư dân sống trong các nhà ở tập thể 5 - 6 tầng của thời bao cấp. Khi ấy đời sống khó khăn lắm. Nhà ở được phân phối cho các gia đình CBCNV trong biên chế Nhà nước, diện tích ở nhiều hay ít, rộng hay hẹp là phân theo bậc lương và chức vụ. Nhưng căn hộ rộng nhất cũng không quá 36m2 (thường là căn hộ đầu hồi). Nhà không nở ra, nhưng người thì nhiều thêm, cho dù khi ấy, chuyện sinh đẻ theo kế hoạch được kiểm soát ngặt nghèo lắm. Có căn hộ chỉ 24m2 mà có mấy thế hệ, ông bà, bố mẹ, con cháu. Bức bí chỗ ở, thế là có ai đó ở tầng 2 khu tập thể Nguyễn Công Trứ kiếm đâu ra vài đoạn thép chữ I, chữ U một phần đặt trên sàn của cái lô gia, ban công nhà mình, phần kia nhô hẳn ra ngoài trời 1m hay hơn nữa tùy theo khả năng chịu lực của cái dầm. Rồi từ mấy cái dầm chịu lực đó mà hàn, mà buộc lên thành cái khung vách bằng thép, hay bằng lưới B40… rồi lấy cót ép, gỗ ván bịt bên trong, cũng chừa ô vuông làm cửa sổ cho thoáng mát. Thế là có thêm được 3 - 4m2 diện tích. Dần dần, cái sự sáng tạo này như vết dầu loang, lan nhanh ở các khu nhà tập thể, trở thành những cái chuồng cọp đủ loại đeo bám vào các chung cư cũ kỹ, nhất là các nhà lắp ghép đã và đang xuống cấp trông rất kỳ dị và nhếch nhác thảm hại.

Cứ tưởng cái chuồng cọp ấy chỉ có ở những nơi bức bí về chỗ ở trong một thời kỳ khốn khó đã qua, vậy mà sau hơn 30 năm đổi mới, ai ngờ nó lại xuất hiện dày đặc cả ở các khu chung cư cao tầng thời hiện đại như Trung Hòa Nhân Chính, Linh Đàm… Rồi trên các phố cổ cũng xuất hiện rất nhiều chuồng cọp. Hội chứng chuồng cọp còn lây lan sang cả lĩnh vực quảng cáo. Rất nhiều cửa hàng, cửa hiệu, quán bar, karaoke biển quảng cáo che kín mặt tiền, đèn điện nhấp nháy, sáng choang trông rất bắt mắt, hấp dẫn, hoành tráng, bất chấp hiểm họa về cháy nổ, hỏa hoạn rình rập.

Chúng ta đã có Luật Xây dựng, Luật Nhà ở và rất nhiều nghị định thông tư văn bản quản lý của Chính phủ, của ngành Xây dựng, của chính quyền đô thị về quản lý trật tự xây dựng, rồi có cả một đội ngũ thanh tra xây dựng rất đông đảo và luôn xuất hiện để kiểm tra việc xây dựng có phép hay không phép và sai phép… nhưng không hiểu sao, chuồng cọp vẫn cứ ngày một xuất hiện nhiều hơn, như lẽ thường tình của cuộc sống?! Đã có nhiều câu chuyện thương tâm xảy ra khi hỏa hoạn ở nơi này nơi kia, chỉ vì những cái chuồng cọp bịt kín làm cho lực lượng PCCC không thể nào tiếp cận kịp thời để cứu người, cứu tài sản.

Câu chuyện cái chuồng cọp đã kéo dài quá lâu, có đến vài chục năm, đã đến lúc nó cần được dẹp bỏ, trả lại cho ngôi nhà, cho công trình diện mạo kiến trúc ban đầu mà các KTS đã sáng tạo ra, trả lại mỹ quan đô thị cho đường phố, khu chung cư để đô thị của chúng ta trật tự hơn, ngăn nắp hơn. Và đó cũng làm giảm bớt những thiệt hại nếu hiểm họa cháy nổ xảy ra, góp phần làm cho cuộc sống an bình hơn, bền vững hơn.

KTS Phạm Thanh Tùng