Chống 'bão ma túy' ở Điện Biên

Đối tượng Thào Nhìa Minh và tang vật 10 bánh heroin bị BĐBP Điện Biên phối hợp với Ty An ninh tỉnh Phong Sa Lỳ (Lào) bắt giữ ngày 31-7-2016. Ảnh: Tư liệu

Những con số đáng báo động

Ở nhiều địa phương trong tỉnh, nhất là các xã, bản vùng cao, không hiếm những gia đình có 2-3 thế hệ vào tù về tội buôn bán ma túy. Đáng lo ngại hơn, số người nhiễm HIV do tiêm chích ma túy ở Điện Biên đang có xu hướng ngày càng gia tăng. Chỉ riêng 6 tháng đầu năm 2016 đã phát hiện được 258 trường hợp nhiễm HIV, đưa số đối tượng mang căn bệnh thế kỷ vẫn còn sống đang được quản lý lên tới 3.254 người. Cần thấy rằng, đây chỉ là con số mà các cơ quan chức năng "quản lý được", còn trên thực tế, khó có thể thống kê được con số chính xác về số người nghiện, vì cũng như các điểm nóng về tệ nạn ma túy khác, ở Điện Biên, các đối tượng là "đệ tử" của "nàng tiên nâu" hay "cái chết trắng" thường thay đổi địa điểm cư trú, che giấu bản thân với rất nhiều hình thức thủ đoạn tinh vi.

Có thể nói, ma túy và hiểm họa HIV/AIDS hầu như đã trở thành mối đe dọa thường trực, gây nên sự bất an và bức xúc không nhỏ trong đời sống người dân Điện Biên. Theo báo cáo của cơ quan chức năng tỉnh, hiện nay, 10/10 huyện, thị, thành phố, 115/130 xã, phường, thị trấn trên địa bàn Điện Biên có người nhiễm HIV. Phần lớn trong số này đều liên quan đến ma túy và xu hướng sử dụng heroin, ma túy tổng hợp. Một vấn đề đáng lưu ý là, trong khi tình trạng nghiện ma túy trong cộng đồng dân cư ở Điện Biên đang nhức nhối, thì công tác cai nghiện tại cộng đồng lại gặp rất nhiều khó khăn.

Trong giai đoạn 2011-2016, tỉnh Điện Biên triển khai 8 cơ sở điều trị và 21 cơ sở cấp phát thuốc Methadone tại những nơi được đánh giá là trọng điểm về tệ nạn ma túy, gồm thành phố Điện Biên Phủ, các huyện Điện Biên, Điện Biên Đông, Mường Ảng, Mường Chà, Tuần Giáo, Tủa Chùa và thị xã Mường Lay. Tuy nhiên, trong số 2.831 bệnh nhân được quản lý, điều trị (chỉ đạt 64,3% chỉ tiêu do Thủ tướng Chính phủ giao là 4.400 bệnh nhân), có nhiều người không thể giã từ hoàn toàn ma túy để trở về với cộng đồng và gia đình.

Thêm một vấn đề đáng quan ngại là, trong khi tệ nạn ma túy tại Điện Biên đang ở mức "báo động đỏ", khiến các cấp, các ngành trong tỉnh phải nỗ lực hết sức, tìm mọi biện pháp để kiểm soát thì hoạt động tội phạm trong lĩnh vực này ngày càng có nhiều diễn biến phức tạp. Báo cáo của Công an tỉnh Điện Biên cho biết, thời gian gần đây, các vụ án về ma túy trên địa bàn có dấu hiệu tăng đột biến. Nếu như 6 tháng đầu năm 2015, các cơ quan chức năng tỉnh Điện Biên phát hiện, xử lý 140 vụ, 180 đối tượng thì cùng kỳ năm 2016, con số đó đã tăng lên 271 vụ với 309 đối tượng phạm tội về ma túy bị bắt giữ. Theo đó, lượng ma túy là tang vật bị thu giữ trong các vụ án trong 6 tháng đầu năm lên tới 23,4kg heroin, 8,2kg thuốc phiện, hơn 4.000 viên và 46,6g ma túy tổng hợp.

Quyết tâm chặt đứt từ gốc rễ

Thực tế ở Điện Biên, tình trạng nghiện ma túy đã trở thành một vấn nạn xã hội theo đúng nghĩa của nó, trong khi đó, công tác cai nghiện đang gặp rất nhiều khó khăn. Cũng dễ hiểu, vì Điện Biên là tỉnh vùng cao biên giới, địa bàn hiểm trở, giao thông đi lại có nhiều trở ngại, mặt khác, hầu hết người nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh đều có hoàn cảnh khó khăn, không có nghề nghiệp ổn định nên việc tiếp cận các cơ sở điều trị Methadone cũng như giải quyết những rắc rối phát sinh trong thời kỳ sau cai nghiện có nhiều yếu tố không thuận lợi. Đã có không ít người được điều trị tại các cơ sở cai nghiện, sau khi cắt cơn trở về với gia đình nhưng không có công ăn việc làm ổn định sẽ rất dễ tái nghiện. Các đối tượng này rất khó theo dõi và quản lý.

Xác định rõ, người nghiện ma túy vừa là nạn nhân nhưng cũng là kẻ đồng hành với tội phạm ma túy và cũng là con đường ngắn nhất dẫn tới lây nhiễm HIV, thời gian gần đây, các lực lượng chức năng như Công an, Biên phòng, Hải quan tỉnh Điện Biên đã chủ động phối hợp chặt chẽ với nhau trong công tác nghiệp vụ nhằm hạn chế đến mức thấp nhất lượng ma túy từ bên ngoài thâm nhập vào địa bàn. Các lực lượng còn tăng cường phối hợp, hợp tác quốc tế với Công an các tỉnh của Lào và Trung Quốc để phòng chống tội phạm ma túy ngay từ cửa ngõ biên giới, đồng thời, phối hợp chặt chẽ với chính quyền các địa phương quản lý địa bàn, tránh để xảy ra các điểm nóng, các tụ điểm bán lẻ ma túy hoạt động.

Song song với đó, các lực lượng cũng đã mở nhiều đợt ra quân, truy quét, đấu tranh quyết liệt với tệ nạn ma túy. Chỉ riêng trong 6 tháng đầu năm 2016, lực lượng Cảnh sát Điều tra tội phạm ma túy, Công an tỉnh Điện Biên đã tiến hành điều tra, khám phá số vụ án gần gấp đôi cùng kỳ năm 2015. Điển hình, Công an huyện vùng cao Mường Ảng, cũng trong thời gian này đã bắt và khởi tố 30 bị can, bằng 2/3 số vụ án ma túy dự kiến phải xử lý năm 2016. Đặc biệt, chỉ riêng trong tháng cao điểm phòng chống ma túy (tháng 6-2016), đơn vị này đã bắt giữ 10 đối tượng trong 10 vụ án buôn bán, vận chuyển, tàng trữ ma túy.

Bên cạnh việc đẩy mạnh các mặt công tác đấu tranh phòng chống tội phạm ma túy, đặc biệt là ở những địa bàn phức tạp như Mường Nhà, Mường Lói, Na Ư, Na Tông, Pa Thơm, Thanh Luông, Thanh Hưng (huyện Điện Biên), Nà Bủng, Si Pa Phìn, Phìn Hồ (huyện Nậm Pồ)…, các cơ quan chức năng tỉnh Điện Biên còn tập trung đẩy mạnh nhiều hoạt động nhằm đổi mới công tác cai nghiện ma túy trên địa bàn toàn tỉnh. Nhiều hoạt động nhằm từng bước làm giảm tác hại của nghiện ma túy, giảm tình trạng sử dụng ma túy và kiềm chế lây nhiễm HIV, tạo điều kiện cho người nghiện dễ dàng tiếp cận với các dịch vụ điều trị nghiện thích hợp và hỗ trợ người nghiện tái hòa nhập cộng đồng đã được triển khai. Trong đó, điều trị nghiện bằng thuốc Methadone được xem là chương trình trọng điểm trong việc hỗ trợ cai nghiện ma túy hiện nay trên địa bàn toàn tỉnh.

Một giải pháp không kém phần quan trọng khác cũng được các ngành, các cấp trong tỉnh Điện Biên quan tâm triển khai, đó là chú trọng tạo việc làm kết hợp đẩy mạnh công tác tuyên truyền phòng chống tội phạm ma túy với nhiều hình thức phong phú, đa dạng. Tất cả các hoạt động thiết thực này đều hướng tới mục đích làm giảm sự tàn phá nguy hiểm của "bão ma túy" ở địa phương, mang lại cuộc sống yên bình cho người dân.

Nguyễn Đăng Anh/ Báo Biên phòng