Cholesterol: Chỉ số của bạn nói lên điều gì?

Những người nhiều hơn 20 tuổi nên kiểm tra chỉ số cholesterol ít nhất 5 năm một lần.

Gan sản sinh ra 75% cholesterol tuần hoàn trong máu. 25% còn lại được sản sinh từ thức ăn. Ở mức độ bình thường, cholesterol đóng một vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các tế bào thực hiện chức năng của mình. Nhưng đối với hơn 100 triệu người Mỹ thì chỉ số cholesterol khá cao.

Các triệu chứng của chỉ số cholesterol cao

Chỉ sổ cholesterol cao thường không gây ra bất cứ triệu chứng gì. Tuy nhiên, nó lại gây ra tổn thương sâu trong cơ thể. Qua thời gian, quá nhiều cholesterol có thể tích tụ thành các mảng bám vào động mạch. Được biết đến như chứng xơ vữa động mạch, tình trạng này làm hẹp khoảng trống có sẵn trong động mạch vành, từ đó giảm lưu lượng tuần hoàn máu và có thể gây ra bệnh tim. Tin vui là việc phát hiện ra chỉ số cholesterol khá đơn giản và có rất nhiều cách để làm giảm chỉ số này.

Kiểm tra chỉ số cholesterol

Những người nhiều hơn 20 tuổi nên kiểm tra chỉ số cholesterol ít nhất 5 năm một lần. Việc này có thể thực hiện với chỉ một xét nghiệm máu đơn giản, đó là phương pháp thử sơ lược chỉ số lipoprotein trong điều kiện nhịn ăn. Phương pháp này đo các dạng thức khác nhau của cholesterol đang lưu chuyển trong máu sau khi bạn nhin ăn từ 9-12 tiếng đồng hồ. Kết quả sẽ chỉ ra chỉ số cholesterol “xấu”, cholesterol “tốt” và mỡ máu.

Cholesterol xấu

Phần lớn cholesterol trong máu được vận chuyển bởi các protein, còn được gọi là lipoprotein mật độ thấp hay LDL. Đây được xem là cholesterol xấu bởi nó kết hợp với các chất khác và làm tắc các động mạch. Chế độ ăn kiêng giàu chất béo bão hòa và axít béo cấu hình trans sẽ có xu hướng làm tăng chỉ số cholesterol LDL. Đối với hầu hết mọi người, chỉ sổ LDL dưới 100 được xem là khỏe mạnh nhưng người có bệnh tim có thể cần phải chỉ số thấp hơn.

Cholesterol tốt

Có đến một phần ba cholesterol trong máu được vận chuyển bởi mật độ cao lipoproteins or còn gọi là HDL. Đây được xem là cholesterol tốt bởi nó giúp loại bỏ cholesterol xấu, ngăn ngừa việc hình thành các cholesterol xấu trong động mạch. Chỉ số cholesterol HDL càng cao thì càng tốt. Người có ít cholesterol tốt thường có khả năng bị mắc bệnh tim. Ăn các chất béo lành mạnh như dầu ô-liu có thể giúp tăng chỉ sổ cholesterol HDL.

Triglycerides

Cơ thể con người chuyển hóa calo dư, đường và rượu thành triglycerides, một loại chất béo vận chuyển trong máu và tích trữ trong các tế bào chất béo ở khắp cơ thể. Những người thừa cân, ít vận động, hút thuốc hay uống rượu nhiều thường có xu hướng có chỉ số triglycerides cao bởi những người này thường có chế độ ăn giàu hydratcarbon. Chỉ số triglyceride ở mức 150 hoặc cao hơn sẽ khiến bạn có nguy cơ mắc phải hội chứng chuyển hóa có thể dẫn đến bệnh tiểu đường và bệnh tim.

Cholesterol tổng thể

Chỉ sổ cholesterol tổng thể là sự kết hợp giữa các chỉ số LDL,HDL,và VLDL (lipoprotein tỷ trọng cực thấp) trong dòng máu của cơ thể. VLDL là tiền chất của LDL, cholesterol xấu. Chỉ số cholesterol tổng thể dưới 200 được xem là lành mạnh đối với mọi trường hợp. Những người có chỉ số cao hơn sẽ có nguy cơ cao mắc các bệnh tim mạch so với những người có chỉ số thấp hơn 200.

Tỉ lệ Cholesterol

Để tính toán tỉ lệ cholesterol của bạn, hãy chia chỉ số tổng thể của bạn cho chỉ sổ HDL. Ví dụ, chỉ số cholesterol tổng thể là 200 chia cho chỉ số HDL là 50 sẽ ra tỉ lệ 4:1. Các bác sĩ khuyên nên duy trì tỷ lệ 4:1 hoặc thấp hơn. Tỉ lệ càng thấp thì càng tốt. Mặc dù chỉ số này có ích trong việc dự đoán nguy cơ mắc bệnh tim mạch nhưng lại không quan trọng trong việc hướng dẫn điều trị. Các bác sĩ sẽ nhìn vào chỉ số cholesterol tổng thể, cholesterol HDL, và cholesterol LDL để quyết định hướng điều trị.

Cholesterol trong thức ăn

Cholesterol có nhiều trong thức ăn như trứng, tôm và tôm hùm không còn bị cấm hoàn toàn nữa. Các nghiên cứu chỉ ra rằng lượng cholesterol mà chúng ta ăn chỉ có ảnh hưởng nhỏ lên chỉ số cholesterol trong máu đối với hầu hết mọi người. Một số người bị phản ứng bởi sau khi ăn trứng thì chỉ số máu tăng cao.

Cholesterol và lịch sử gia đình

Cholesterol xuất phát từ 2 nguồn – cơ thể và thức ăn – cả hai nguồn này đều có thể góp phần làm tăng chỉ số cholesterol. Một vài người thừa hưởng các gen kích thích việc sản sinh quá nhiều cholesterol. Với những người khác, chế độ ăn là thủ phạm chính.

Những tác nhân nào thúc đẩy nguy cơ của bạn?

Một số tác nhân có thể khiến bạn có khả năng mắc chỉ số cholesterol cao:
• Chế độ ăn giàu chất béo bão hòa và cholesterol
• Lịch sử gia đình có chỉ số cholesterol cao
• Bị quá cân hay béo phì
• Nhiều tuổi

Cholesterol và giới tính

Đến thời kỳ mãn kinh, phụ nữ thường có chỉ số cholesterol thấp hơn nam giới ở cùng độ tuổi. Họ cũng có chỉ số cholesterol HDL (cholesterol tốt) cao hơn. Một lí do là bởi estrogen (hóc-môn nữ): Loại hóc môn ở nữ giới này làm tăng chỉ số cholesterol HDL. Việc sản sinh estrogen tăng cao trong thời kỳ sinh đẻ và giảm xuống vào thời kỳ mãn kinh. Sau tuổi 55, nguy cơ tăng cao chỉ số cholesterol của nữ giới bắt đầu tăng.

Cholesterol và trẻ em

Có bằng chứng chỉ ra rằng cholesterol có thể bắt đầu làm tắc các động mạch trong thời thơ ấu, dẫn đến chứng xơ vữa động mạch và bệnh tim sau này. Hiệp hội tim mạch Mỹ rằng trẻ em và thanh thiếu niên từ 13-19 tuổi có chỉ số cholesterol cao nên bắt đầu thực hiện các bước để giảm chỉ số này xuống. Lý tưởng nhất là chỉ số cholesterol tổng thể nên ở mức thấp hơn 170 đối với trẻ em từ 2 to 19 tuổi.

Tại sao chỉ số cholesterol cao lại có ý nghĩa quan trọng đến vậy?

Chỉ số cholesterol cao là một trong những nhân tố rủi ro lớn đối với bệnh động mạch vành, đau tim và đột quị. Nó cũng là nhân tố giúp thúc đẩy nguy cơ mắc bệnh Alzheimer. Như chúng ta đã nói ở trên, quá nhiều cholesterol có thể tích tụ thành các mảng bám vào động mạch và làm hẹp các động mạch. Điều này thực sự nguy hiểm bởi có thể làm hạn chế việc lưu thông máu. Nếu máu cung cấp cho một phần của tim hoặc não hoàn toàn bị ngắt bỏ sẽ gây ra một cơn đau tim hay đột quị.