Chiếc smartphone và nền kinh tế số

Được hình hình thành với sự bùng nổ internet ở Việt Nam, nhất là khi có ADSL và cáp quang, trong những năm qua, ngành công nghiệp NDS Việt Nam có những bước phát triển vượt bậc, đóng góp vai trò ngày càng quan trọng trong cơ cấu ngành công nghệ thông tin (CNTT).

Trong giai đoạn 2008-2014, ngành công nghiệp NDS tăng trưởng 20%/năm, thu hút hơn 4.500 DN tham gia sản xuất, thu hút hơn 70.000 lao động. Tính riêng năm 2015, lĩnh vực công nghiệp NDS ước đạt doanh thu trên 1,5 tỷ USD tăng khoảng 10% so với năm 2014.

Chưa có số liệu chính thức, nhưng dự đoán doanh thu công nghiệp NDS 2016 tăng hơn 10% so với 2015. Cho đến nay, Việt Nam đã có một ngành công nghiệp NDS phong phú, trong đó có sản phẩm giáo dục, giải trí trực tuyến, ứng dụng di động… đủ sức cạnh tranh với các DN trong khu vực.

Thứ trưởng Bộ Thông tin - Truyền thông (TT-TT) Nguyễn Thành Hưng cho rằng việc phát triển trên cơ sở nền kinh tế số là bước phát triển tất yếu, phù hợp với xu thế chung khi nền kinh tế truyền thống đang bão hòa. Ứng dụng sâu rộng của CNTT đã hình thành nền kinh tế số “không biên giới” mang lại lợi nhuận giá trị cao.

Trong cuộc chơi này, Việt Nam có một số lợi thế nổi trội như nhân lực trẻ, dịch vụ di động và smartphone phổ biến, hạ tầng viễn thông và CNTT phát triển nhanh và đồng bộ. Tuy nhiên, ông Hưng cũng khuyến nghị không chỉ DN viễn thông, CNTT sẵn sàng cho kỷ nguyên số hóa, cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, mà tất cả thành phần kinh tế Việt Nam đều phải sẵn sàng đón nhận, chuẩn bị cho các cơ hội phát triển mới. Bởi cuộc cách mạng số hóa đã và đang diễn ra, không thể đảo ngược được.

Nếu 3-4 năm về trước, nói đến NDS là nói đến game online, các ứng dụng, dịch vụ trực tiếp dành cho máy tính (kể cả để bàn và xách tay), tức những thiết bị sử dụng, kết nối internet theo truyền thống. Còn hiện nay, nói đến NDS, tức nói đến những dịch vụ, ứng dụng dành cho smartphone.

Sự phát triển nhanh chóng của hạ tầng viễn thông với các dịch vụ băng thông 3G, 4G và sự gia tăng như vũ bão số lượng smartphone đã thay đổi khái niệm đó, không chỉ trên thế giới, mà còn trực tiếp ở Việt Nam. Báo cáo của Bộ TT-TT cho biết năm 2015 được xem là cột mốc đánh dấu sự phát triển và tầm ảnh hưởng lan rộng của game mobile.

Theo đó, doanh thu thị trường game di động Việt trong năm này đạt khoảng 107 triệu USD (tương đương 2.400 tỷ đồng), chiếm khoảng 50% tổng doanh thu thị trường game online ở Việt Nam.

Ông Lê Hồng Minh, Tổng Giám đốc VNG, cho biết từ năm 2013 tới nay, doanh thu game máy tính ở Việt Nam liên tục giảm và dự báo xu hướng này còn tiếp tục tới 2020 với tốc độ -12%/năm. Ngược lại, thị trường mobile game đang tăng, đặc biệt phát tiển mạnh trong giai đoạn 2016-2020 với tốc độ 40%/năm.

Smartphone là internet

Cũng theo ông Lê Hồng Minh, kết nối internet từ máy tính cá nhân, đồng nghĩa với ít di chuyển là cản trở rất lớn đối với người trẻ tuổi. Hiện nay, smartphone mang tính cá nhân hóa rất lớn, kết nối internet dễ dàng và linh động với thời lượng dùng từ 2-3 giờ mỗi ngày, mọi người có thể sử dụng liên tục mọi lúc mọi nơi và mức độ chuyên sâu cao hơn 10-30 lần.

Đối với những người trẻ từ 25 tuổi trở xuống, internet với họ chính là smartphone và không có khái niệm máy tính cá nhân (PC). Nếu như năm 2010, số lượng người dùng smartphone ở Việt Nam còn thấp, đến năm 2016 con số này vào khoảng 30 triệu và tới 2020 sẽ có khoảng 60 triệu người dùng, trong khi lượng người dùng máy tính vào internet chỉ khoảng 15 triệu.

“Cơ hội cho thị trường internet di động cao hơn 40-100 lần so với thị trường internet máy tính truyền thống” - ông Minh khẳng định. Nói cách khác, mọi động thái của ngành công nghiệp NDS hiện nay đều xoay quanh chiếc smartphone. Nếu như internet là cuộc cách mạng, sự thay đổi lớn lao cách thức giao tiếp, truyền thông của con người, thì chiếc smatphone đã làm đơn giản hóa cách thức tiếp cận sử dụng internet của con người.

Theo công bố của Hiệp hội Các nhà cung cấp dịch vụ mạng di động toàn cầu (GSMA), đến cuối năm 2017 dự kiến hơn 5 tỷ người trên thế giới sẽ sở hữu ĐTDĐ, và đến năm 2020 sẽ tăng lên 5,7 tỷ người, tương đương 3/4 dân số toàn cầu.

Nghiên cứu của GSMA đồng thời chỉ ra dấu hiệu khác liên quan đến việc thay đổi mục đích sử dụng ĐTDĐ, đó là 55% tổng số ĐTDĐ trên thế giới được kết nối với mạng internet di động, thông qua việc sử dụng dịch vụ 3G hoặc 4G, tỷ lệ này dự kiến sẽ đạt 75% vào năm 2020. Đặc biệt, 4G sẽ phát triển nhanh, tăng từ 23% tổng số ĐTDĐ lên tới 41% vào cuối thập niên này.

Như vậy, cùng với kết nối internet (qua 2G, 3G, 4G hay Wifi…) chiếc smartphone đã len lỏi vào mọi ngõ ngách đời sống xã hội cũng như nền kinh tế. Từ giải trí, giáo dục, quản lý con cái, đến thương mại điện tử, ngân hàng trực tuyến, game hay các thị trường mới như taxi...

Cụ thể, mức độ thâm nhập của di động vào thị trường quảng cáo trực tuyến tăng 40%/năm, game di động tăng 40%/năm, thương mại điện tử di động tăng 60%/năm, thanh toán di động trực tuyến tăng 80%/năm.

Báo cáo mới nhất của Google về hành vi người tiêu dùng Việt Nam 2016, cho hay số lượng dùng thiết bị di động hiện gấp 2 lần số lượng dùng máy tính và đang thâm nhập vào mọi mặt của đời sống. Khi nói internet và công nghiệp NDS là nói về chiếc smartphone và đó là xu thế chung của thế giới.

Trần Lưu