Chất vấn Bộ trưởng Công Thương về các dự án nghìn tỷ thua lỗ

Bộ trưởng TrầnTuấn Anh đăng đàn tại Quốc hội

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh là thành viên Chính phủ đầu tiên trả phiên chất vấn. Ông phát biểu nhận cương vị Bộ trưởng Công Thương hơn 7 tháng, Bộ Công Thương là bộ đa ngành, đa lĩnh vực... Là Bộ trưởng đứng đầu một ngành, ông Trần Tuấn Anh nhận thấy trách nhiệm của mình trước những vấn đề, lĩnh vực mà Đảng, nhân dân giao phó.

Bộ trưởng Tuấn Anh hứa sẽ cung cấp đầy đủ, rõ ràng những nội dung các đại biểu Quốc hội đề cập trong phiên chất vấn. Những nội dung có sự liên quan tới các bộ ngành, Bộ sẽ xin tiếp thu để trả lời bằng văn bản gửi tới các đại biểu Quốc hội. Có 22 đại biểu Quốc hôi đăng ký chất vấn Bộ trưởng Trần Tuấn Anh.

Khai màn, đại biểu Nguyễn Tiến Sinh (Hòa Bình) nêu câu hỏi với Bộ trưởng Trần Tuấn Anh: Báo cáo tới Quốc hội về nguyên nhân của những siêu dự án do Nhà nước đầu tư, Bộ Công Thương quản lý, Bộ trưởng đã chỉ rõ không loại trừ có những hành động. Tôi hiểu có sai phạm trong quản lý điều hành, quản trị doanh nghiệp. Ông đề nghị Bộ trưởng Công Thương làm rõ những sai phạm này, đâu là trách nhiệm của các cơ quan quản trị doanh nghiệp và quản lý Nhà nước? Bộ trưởng có kiến nghị gì để không lặp lại tình trạng "con voi chui lọt lỗ kim" như vừa qua?

Đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy (Đà Nẵng) nhắc lại lo lắng của dư luận và đại biểu về tình trạng ô nhiễm môi trường tại dự án bô xit Tây Nguyên. Bà Kim Thúy đề nghị Bộ trưởng Công Thương đánh giá những cam kết giải trình của người tiền nhiệm trước đây như thế nào và cam kết giải quyết ra sao?

Đại biểu Võ Đình Tín (Đăk Nông) đặt câu hỏi: Hiện nay tình trạng hàng giả, hàng kém chất lượng, đặc biệt là phân bón tác động đến phát triển nông nghiệp, ảnh hưởng đến môi trường. Làm hàng nhái nhưng bán giá thấp, áp dụng khuyến mại. Gần 40.000 vụ vi phạm phân bón giả, kém chất lượng nhưng vẫn chưa thấm vào đâu so với thực tế. Giải pháp về vấn nạn này như thế nào, trách nhiệm thuộc về tổ chức cá nhân nào?

Trả lời câu hỏi của Đại biểu Nguyễn Tiến Sinh (Hòa Bình), Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết, Bộ Công Thương đã có đánh giá sơ bộ gửi tới các đại biểu Quốc hội. Tuy nhiên ông thấu hiểu các đại biểu cần biết thêm nhiều thông tin hơn nữa. 5 dự án này được đầu tư từ năm 2008 đến nay trong nhiều lĩnh vực: xơ sợi, xăng sinh học, gang thép... Trong từng lĩnh vực và dự án cụ thể đi sâu phân tích, theo tính chất đặc thù của ngành, dự án có nhiều nguyên nhân khác nhau, nên đánh giá chung tổng thể thì rất khó.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Tuấn Anh bổ sung thêm: các dự án này đều có chủ tưởng đầu tư kéo dài quá thời hạn so với được phê duyệt. Như dự án Đạm Ninh Bình không những kéo dài quá trình đầu tư, nhưng tới giờ cũng không tất toán được đầu tư dù đã đi vào vận hành.

Các dự án này cũng có điểm chung là thị trường thế giới có biến động: dầu thô từ mức hơn 100 USD một thùng tới hơn 170 USD một thùng, hiện nay chỉ còn trên dưới 40 USD một thùng... đã ảnh hưởng tới hiệu quả đầu tư của dự án. Nên các dự án Xơ sợi Đình Vũ không thể cạnh tranh nổi với các dự án đầu tư của nước ngoài có giá thành rẻ hơn.

Chính sự hạn chế nguồn nhân lực và điều kiện triển khai nên nhiều dự án kéo dài, dự án thực hiện không đúng theo hợp đồng. Trong quá trình tham gia triển khai thực hiện thì đòi hỏi phải có sự can thiệp của các cơ quan quản lý, nhưng sự can thiệp này cũng không đem lại hiểu quả vì nhiều lý do....

"Vì thế các dự án này hiện nay hiệu quả kinh tế đều không còn, dù có vận hành thương mại cũng không đủ cạnh tranh, thậm chí nhiều dự án doanh thu không đủ bù chi phí", Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nhấn mạnh.

Các giải pháp của các dự án này, theo Bộ trưởng Tuấn Anh phải đảm bảo mục tiêu bảo toàn vốn, bảo vệ lợi ích tài sản, Nhà nước trong các dự án này. Các giải pháp xử lý cũnh phải phù hợp với nguyên tắc thị trường và cam kết quốc tế. "Có thể tính tới bán dự án, thậm chí tuyên bố phá sản, ... nếu cần thiết", ông nói. Người đứng đầu ngành công thương nói thêm, Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành báo cáo Chính phủ. Cụ thể Gang thép Thái Nguyên, dự án Xơ sợi Đình Vũ, dự án nhiên liệu xăng sinh học .... Bộ đã có giải pháp báo cáo Chính phủ và sau cuộc họp này Chính phủ sẽ họp, đưa ra quyết định cụ thể.

Về trách nhiệm của các bên liên quan trong đầu tư, quản lý và vận hành các dự án này..... trách nhiệm nếu cố tình làm sai, có thể bị truy tố, xét xử.

Về trách nhiệm của các bên liên quan trong đầu tư, quản lý và vận hành các dự án này, ông Tuấn Anh cho biết, không loại trừ có sự cố tình làm sai trong quản trị doanh nghiệp, quản trị doanh nghiệp... Do các dự án có tính chất đặc thù khác nhau, nhưng dù một số dự án đã có kết luận của Thanh tra Chính phủ, Thanh tra Bộ Tài chính, Bộ Công Thương... cơ quan quản lý sẽ tập hợp và báo cáo Chính phủ. "Tuy nhiên, với các hành vi vi phạm pháp luật và cố tình làm sai trong quản trị, quản lý các dự án trên... sẽ bị xử lý nghiêm; thậm chí có thể bị truy tố trách nhiệm hình sự", Bộ trưởng Tuấn Anh khẳng định.

Trước đó, tại phiên thảo luận hội trường về kinh tế xã hội ngày 3/11, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết, ngoài 5 dự án nêu trên còn một số dự án khác cũng đứng trước nguy cơ mất vốn nếu không có giải pháp ngăn chặn kịp thời. Báo cáo của Chính phủ tại phiên khai mạc ngày 20/10 nêu 5 dự án trực thuộc các đơn vị của Bộ Công Thương được đầu tư hàng chục nghìn tỷ vốn Nhà nước nhưng đang “đắp chiếu”, lãng phí.

Trọng Nhân -