“Chào bán” nền kinh tế Israel

Một góc phố Israel - Ảnh: vosizneias

Nụ cươì Israel - Ảnh: HAARETZ

Ông Jonathan Medved - Ảnh tư liêụ

Israel thường xuất hiện trong các bản tin thơì sự thế giơí vơí những vụ đánh bom, xung đột vũ trang, xung khắc vơí các nước Ả Rập... Nhưng ít ai biết đất nước Israel nhỏ bé, chỉ vơí 8 triêụ dân, lại có nền kinh tế vơí tốc độ tăng trưởng cao hơn mức trung bình của nhóm các nước phát triển liên tục trong nhiêù năm kể từ năm 1995. Vì sao? Tất cả bắt đâù từ con ngươì. Tuôỉ Trẻ xin trích đăng cuốn sách đang bán chạy Quốc gia khơỉ nghiệp (NXB Thế Giơí và Công ty Alpha Books).

Ngươì Israel thích du lịch không chỉ để nhìn ngắm thế giơí, ngọn nguồn của việc này còn sâu xa hơn nhiêù. Cho đến gần đây, ngươì Israel không thể du lịch đến những nước láng giềng dù chỉ cách Israel một ngày lái xe. Sự cô lập đã tồn tại từ trước khi có nhà nước Israel. Đến năm 1943, một cuộc tâỷ chay chính thức đã diễn ra và kéo dài hơn khi Liên đoàn Ả Rập gồm 22 quốc gia cấm mua bán các sản phẩm của ngành công nghiệp Do Thái trên đất Palestine, năm năm trước khi nhà nước Israel chính thức thành lập. Lệnh cấm còn mở rộng ra những công ty nước ngoài ở bất kỳ quốc gia nào mua bán vơí Israel. Gần như mọi hãng xe hơi lớn của Nhật Bản và Hàn Quốc đêù tuân thủ lệnh tâỷ chay, và xe của các nước này không hề xuất hiện trên đường phố Israel.

Trong bôí cảnh như vâỵ, việc giơí trẻ Israel vưà tìm cách thoát khỏi thế giơí Ả Rập đã tâỷ chay họ, vưà muốn bày tỏ sự thách thức đôí vơí chủ nghĩa phân biệt đó là điêù tự nhiên. Họ như muốn nói: “Các vị càng cố nhốt chúng tôi bao nhiêu, chúng tôi càng muốn cho các vị thâý mình có thể thoát ra bâý nhiêu”. Cũng vì lý do này, chẳng có gì lạ khi Israel lại tận dụng những đâú trường như viễn thông, máy tính, phần mềm và Internet. Trong những ngành nghề này, các đường biên giơí, khoảng cách và chi phí vận chuyển thật sự không còn liên quan đến nhau.

Vì Israel buộc phải xuất khâủ hàng hóa đến những thị trường rất xa, các doanh nghiệp Israel trở nên ác cảm vơí những mặt hàng to lớn, được sản xuất đại trà và chi phí vận chuyển cao, chỉ hứng thú vơí phần mềm và các linh kiện nhỏ gọn, vô danh. Ngược lại, chính điêù này đã giúp củng cố vị trí hoàn hảo của Israel khi thế giơí chuyển sang các nền kinh tế dưạ trên tri thức và sự sáng tạo, một xu hướng vẫn tiếp diễn đến ngày nay. Ngày nay, các công ty Israel gắn kết chặt chẽ vơí nền kinh tế Trung Quốc, Ấn Độ và Mỹ Latin. Bơỉ Israel đã sớm ưu tiên phát triển ngành viễn thông, mọi công ty điện thoại lớn của Trung Quốc đêù dưạ vào phần mềm và thiết bị viễn thông của Israel. Ngươì Israel đang bỏ xa các đôí thủ quốc tế của họ trong việc xâm nhập những thị trường như vâỵ, một phần vì họ phải nhảy cóc khỏi vùng trũng Trung Đông và tìm kiếm các cơ hôị mơí.

Một ví dụ rõ nét cho tinh thần quốc tế của ngươì Israel là Netafim, doanh nghiệp lớn nhất thế giơí cung cấp hệ thống tươí tiêu theo phương pháp nhỏ giọt. Thành lập năm 1965, Netafim là ví dụ hiếm hoi của một công ty đóng vai câù nôí giưã nền nông nghiệp lạc hâụ của Israel trong quá khứ vơí sự bùng nổ của công nghệ sạch hiện tại. Netafim do Simcha Blass sáng lập, ông là kiến trúc sư của một trong những dự án cơ sở hạ tầng lớn nhất được xây dựng trong những năm đâù của nhà nước Israel. Ý tưởng về công nghệ tươí nhỏ giọt đến vơí Blass khi ông quan sát một cái cây đang lớn trên sân nhà hàng xóm mà dường như “không cần nước”. Thật ra, cái cây khổng lồ này đã sống nhờ nguồn nước rò rỉ từ lỗ thủng của một ống nước ngầm.

Netafim đi tiên phong không chỉ vì hệ thống này đã phát triển một cách làm sáng tạo giúp tăng sản lượng cây trồng lên 50% trong khi giảm 40% lượng nước tươí tiêu, mà đó còn là một trong những ngành công nghiệp đâù tiên trên thế giơí áp dụng mô hình nông trang. Nhưng lơị thế thật sự của Netafim là việc không ngại di chuyển đến những nơi xa xôi để tìm kiếm các thị trường đang rất cần sản phẩm của họ - những nơi mà vào thập niên 1960 và 1970, giơí doanh nghiệp phương Tây không màng viếng thăm. Kết quả là giờ đây Netafim hoạt động ở hơn 110 quốc gia trên khắp thế giơí, trong đó có Việt Nam. Nhờ tính ưu việt trong công nghệ của Netafim, chính phủ của các quốc gia thù địch trước kia đã mở lại các kênh ngoại giao.

Nhiêù doanh nhân nôỉ tiếng thế giơí của Israel không chỉ truyền bá công nghệ mà còn tìm cách “chào bán” cả nền kinh tế Israel. Jonathan Medved thâm nhập lĩnh vực đâù tư và thành lập Israel Seed Partners, một công ty đâù tư mạo hiểm, ngay trong gara của ông ở Jerusalem. Nguồn quỹ của công ty lên đến 260 triêụ đôla và ông đã đâù tư vào 60 doanh nghiệp Israel, trong đó có hai doanh nghiệp được niêm yết trên sàn chứng khoán Nasdaq (Mỹ).

Năm 2006, Medved rơì Israel Seed Partners để thành lập và điêù hành công ty riêng - Vringo, một đơn vị tiên phong trong lĩnh vực sản xuất nhạc chuông video cho điện thoại di động sau này, đã nhanh chóng thâm nhập thị trường châu Âu và Thổ Nhĩ Kỳ. Nhưng Công ty Vringo chưa phải là điêù quan trọng nhất. Medved đã dành rất nhiêù thơì gian để đi diễn thuyết về nền kinh tế Israel. Trong các bài diễn thuyết và những cuộc trò chuyện vơí bất kỳ ai chịu lắng nghe, Medved luôn tán dương những cột mốc “đâù tư” mà ở đó các công ty được mua lại hay được niêm yết, và liệt kê ra rất nhiêù công nghệ “made in Israel”.

Trong số các công ty khơỉ nghiệp mà Medved ca ngơị trong bài diễn thuyết của mình, hiếm khi ông nhắc đến những công ty mà ông góp vốn. Ông luôn trăn trở môĩ khi chuẩn bị bài diễn thuyết: “Tôi có nên ca ngơị Vringo trong số những công ty mơí đâỳ hưá hẹn của Israel không? Làm thế mơí đúng chứ? Vì đó là sự quảng bá tốt cho công ty”. Rôì ông đã kiềm chế được sự thôi thúc đó. “Ưu tiên của tôi là đất nước Israel. Những nhà đâù tư Mỹ thường tranh cãi vơí tôi về việc này: “Ông đã nâng đỡ cho các công ty đôí thủ thay vì công ty của chính mình”. Họ nói đúng. Nhưng họ đã quên mất vấn đề lớn hơn”.

Medved hoạt động không mệt mỏi. Ông đã diễn thuyết 50 lần môĩ năm suốt 15 năm vưà qua tại các hôị thảo công nghệ và trường đại học trên khắp thế giơí, ở 40 quốc gia, ghi điểm vơí các quan chức quốc tế đến thăm Israel. Alex Vieux, CEO của tạp chí Red Herring, nói rằng ông đã có mặt tại “hàng triêụ hôị thảo về công nghệ ở nhiêù châu lục. Lúc nào tôi cũng thâý ngươì Israel như Medved đang diễn thuyết cùng những đồng nghiệp từ các nước khác. Những ngươì khác luôn giơí thiêụ về công ty của họ, nhưng ngươì Israel luôn giơí thiêụ đất nước Israel”.

DAN SENOR - SAUL SINGER (Trí Vương dịch)

Kỳ tơí: Tinh thần chutzpah

Quản lý năm nhân viên ngươì Israel luôn khó khăn hơn 50 ngươì Mỹ vì ngươì Israel luôn thử thách bạn mọi lúc.