Căn hộ nhỏ, nỗi lo lớn

Để hợp thức hóa cho các doanh nghiệp đầu tư xây dựng căn hộ chung cư diện tích 25 m2, tương đương quy định hiện hành về diện tích tối thiểu đối với căn hộ chung cư thuộc các dự án nhà ở xã hội (NƠXH), Bộ Xây dựng đưa ra một số cơ sở pháp lý, khoa học và thực tiễn. Thứ nhất, đó là Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030 đã đề ra mục tiêu đến năm 2020, diện tích tối thiểu là 8 m2 sàn/người. Như vậy, việc quy định diện tích căn hộ tối thiểu 25 m2 (có thể bố trí chỗ ở cho từ một đến ba người) là phù hợp nhu cầu thị trường, nhất là các đối tượng thu nhập thấp tại đô thị. Thứ hai, tiêu chuẩn diện tích tối thiểu đối với căn chung cư NƠXH quy định tại Điều 7 Nghị định 100/2015/NĐ-CP của Chính phủ về phát triển và quản lý NƠXH là 25 m2. Việc cho phép xây căn hộ thương mại diện tích tối thiểu 25 m2 là một giải pháp quan trọng để góp phần thúc đẩy phát triển nhà ở giá thấp cho các đối tượng gặp khó khăn về nhà ở theo tinh thần Chỉ thị 03/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về đẩy mạnh phát triển NƠXH.

Không thể phủ nhận rằng, nhu cầu về nhà ở, nhất là nhà ở thương mại giá rẻ đang là một nhu cầu thực tế rất lớn đối với những người có thu nhập thấp, gia đình trẻ, người độc thân tại các đô thị lớn, công nhân lao động trong các khu công nghiệp, khu chế xuất tại các địa phương. Mặc dù những năm qua, các tỉnh, thành phố đã có nhiều nỗ lực xây dựng các dự án nhà ở xã hội, nhưng loại nhà này chỉ bán cho một số đối tượng nhất định, với những điều kiện chặt chẽ. Còn đối với hầu hết những người lao động nghèo thì việc có một căn hộ chung cư tiện nghi vẫn khá xa vời. Chính vì vậy, quy định nêu trên của Bộ Xây dựng được nhiều người đánh giá là một giải pháp “cởi trói” cho thị trường bất động sản, thúc đẩy phân khúc nhà ở thương mại giá rẻ, đáp ứng nhu cầu về nhà ở của một bộ phận người có thu nhập thấp, gia đình trẻ, hộ độc thân…

Nhưng ở một khía cạnh khác, một số ý kiến bày tỏ sự lo ngại việc cho phép xây dựng những căn hộ diện tích nhỏ như vậy tại các đô thị lớn, khu vực phát triển công nghiệp sẽ làm gia tăng dân số đột biến, gây áp lực cho hạ tầng khu vực. Kiến trúc sư Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Hà Nội thể hiện quan điểm không ủng hộ quyết sách này, bởi việc cho phép xây dựng các căn hộ nhỏ tại các đô thị sẽ làm gia tăng dân số, gây áp lực cho hạ tầng xã hội và hạ tầng kỹ thuật, làm suy giảm chất lượng đời sống không chỉ của chính cư dân tại các căn hộ đó mà còn ảnh hưởng chất lượng sống của cả địa phương. Thực tế cho thấy những khu chung cư thương mại giá rẻ xuất hiện tại các khu đô thị Đại Thanh, Linh Đàm (Hà Nội) thời gian qua đã bộc lộ khá rõ những bất cập này, góp phần “băm nát” quy hoạch chung của thành phố.

Một số chuyên gia cho rằng, Bộ Xây dựng nên tập trung nghiên cứu các điều kiện để xây dựng căn hộ chung cư diện tích nhỏ. Cụ thể, cần quy định rõ khu vực nào được xây dựng; nơi nào tuyệt đối hạn chế; có được chia nhỏ căn hộ diện tích to thành các căn hộ nhỏ 25 m2 để bán; trong một dự án có được phép xây xen kẽ căn hộ diện tích nhỏ cùng các căn hộ có diện tích lớn hơn, hay chỉ xây một loại căn hộ diện tích 25 m2… đi kèm với đó là những quy định cụ thể về chất lượng công trình, hạ tầng khu nhà để bảo đảm đáp ứng nhu cầu sử dụng của người dân, không làm gia tăng áp lực cho xã hội. Việc này cần phải được các ngành chức năng nghiêm túc xem xét, có khung pháp lý một cách tổng thể, và được công bố công khai, tránh để tình trạng bưng bít thông tin nhằm cố tình lách luật, làm nhiễu thị trường. Và quan trọng hơn là để một chính sách đúng được triển khai nghiêm túc, đạt hiệu quả cao cả về mặt xã hội và kinh tế.