Cần bắt đầu từ thương lượng tập thể

Bày tỏ quan điểm về việc Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam (LĐLĐVN) cho rằng việc tăng lương tối thiểu cần đảm bảo mức sống tối thiểu cho người lao động (NLĐ) và gia đình họ, ông Chang-Hee Lee khẳng định: “Đây là một ý xác đáng của Tổng LĐLĐVN. Tất cả công đoàn trên thế giới đều có cùng mục tiêu đảm bảo mức sống tối thiểu cho NLĐ và gia đình họ”.

Nâng cao chất lượng của đối thoại và thương lương tập thể, sẽ giúp bảo vệ NLĐ tốt hơn. Ảnh: L.N

Theo ông Chang-Hee Lee, mức sống tối thiểu là một khái niệm mang tính tương đối cả về mặt thời gian cũng như tùy theo quốc gia. Khi kinh tế phát triển, danh sách nhu cầu tiêu thụ của con người cũng dài ra. 20 năm trước đây, nếu chúng ta có 3 bữa cơm mỗi ngày và mua được 1 chiếc xe đạp, thế có lẽ đã là đủ. Nhưng trong bối cảnh hiện nay, chỉ những thứ này không còn là đủ nữa.

“Thành quả kinh tế của doanh nghiệp, bao gồm các doanh nghiệp FDI lớn trong ngành điện tử, cần phải được chia sẻ công bằng hơn. Điều này hoàn toàn có thể đạt được mục tiêu thông qua thương lượng tập thể hiệu quả.

Và thương lượng tập thể hiệu quả cần có tổ chức đại diện cho tiếng nói của NLĐ độc lập với người sử dụng lao động. Rất tiếc, hiện các nơi làm việc tại Việt Nam thường chưa làm được điều đó”, ông Chang-Hee Lee nhấn mạnh. Vì vậy, ông Chang-Hee Lee cho rằng, Việt Nam cần cải thiện khả năng đại diện của công đoàn cơ sở và thương lượng tập thể tại nơi làm việc.

Theo Công ước về Xác lập Tiền lương Tối thiểu của ILO, nhu cầu của NLĐ và gia đình họ cần phải được tính đến khi xác lập tiền lương tối thiểu. Đồng thời, Công ước cũng khuyến khích xem xét các yếu tố kinh tế, trong đó có thể bao gồm sức cạnh tranh và ổn định về giá.

“Mục đích bao trùm của chính sách tiền lương tối thiểu là nhằm bảo vệ NLĐ không bị trả mức lương quá thấp. Nhưng khi được sử dụng một cách hợp lý và kết hợp với các công cụ chính sách khác, lương tối thiểu có thể có những tác động tích cực, giúp giảm chênh lệch tiền lương và tăng bình đẳng giới”, ông Chang-Hee Lee nhấn mạnh.

Để lương tối thiểu có hiệu quả trong việc xác lập mức sàn bảo vệ NLĐ ở dưới đáy của thang lương trong khi vẫn đảm bảo môi trường kinh doanh để phát triển doanh nghiệp bền vững, ông Chang-Hee Lee cho rằng: Lương tối thiểu nên được xác lập dựa trên bằng chứng về tình hình kinh tế và thị trường lao động, để đảm bảo rằng mức lương tối thiểu mới giúp phát triển doanh nghiệp bền vững trong khi vẫn bảo vệ NLĐ không bị trả lương quá thấp. Để làm được điều này, Việt Nam cần phát triển hệ thống thông tin thị trường lao động tốt hơn.

Cũng theo ông Chang-Hee Lee, lương tối thiểu là một công cụ chính sách xã hội được thiết kế để bảo vệ NLĐ không bị trả lương quá thấp. Về lý thuyết, lương tối thiểu tác động tới những NLĐ ở dưới đáy của thang lương trong thị trường lao động Việt Nam.

Nhưng hiện tại, nhiều NLĐ không có kỹ năng hoặc kỹ năng thấp ngay cả ở các doanh nghiệp lớn trong ngành công nghệ cao cũng chỉ nhận mức lương tối thiểu hoặc nhỉnh hơn lương tối thiểu một chút. Để bù lại mức lương thấp, họ phải làm thêm giờ, thường với thời gian vượt quá pháp luật cho phép. Đó là do thương lượng tập thể kém phát triển.

“Thành quả kinh tế của doanh nghiệp, bao gồm các doanh nghiệp FDI lớn trong ngành điện tử, cần phải được chia sẻ công bằng hơn. Điều này hoàn toàn có thể đạt được mục tiêu thông qua thương lượng tập thể hiệu quả. Và thương lượng tập thể hiệu quả cần có tổ chức đại diện cho tiếng nói của NLĐ độc lập với người sử dụng lao động. Rất tiếc, hiện các nơi làm việc tại Việt Nam thường chưa làm được điều đó”, ông Chang-Hee Lee nhấn mạnh. Vì vậy, ông Chang-Hee Lee cho rằng, Việt Nam cần cải thiện khả năng đại diện của công đoàn cơ sở và thương lượng tập thể tại nơi làm việc.

Ngọc Lan