Cái phanh vô hình của Bộ trưởng Giáo dục

Những tuyên bố này mang thông điệp rõ ràng tới các trường và những đơn vị chịu trách nhiệm xây dựng chương trình đổi mới ở đại học và phổ thông.

“Đừng làm trẻ phát khiếp vì thể dục”

Cho rằng chương trình phổ thông trước đây được thiết kế theo những hình tròn đồng tâm, dẫn đến lặp lại kiến thức và kiến thức bị nặng, ông Luận lý đề nghị đội ngũ xây dựng chương trình và SGK phổ thông mới cần lưu ý một số vấn đề như: “Cần phải lấy chuẩn, lấy mục đích là đưa kiến thức hình thành năng lực phẩm chất cho học sinh, để đưa vào chương trình và SGK mới. Cái gì, cho dù có rất hay, nhưng không góp phần nâng cao năng lực thì không đưa.

Các đại biểu trao đổi bên trong hội nghị. Ảnh: Văn Chung

Đối với các môn cụ thể như nhạc, họa nên dạy các bài hát, bản nhạc, bức tranh dễ học, dễ nhớ, đừng bắt học sinh phải sáng tác.

Nên bỏ chuẩn ở môn thể dục. Sức khỏe của học sinh khác nhau, đừng làm trẻ phát khiếp vì học thể dục. Mà hãy làm cho các em có thói quen, ý thức rèn luyện thể lực, vượt được bản thân mình”.

Không nâng cấp trường trong năm 2014

Ông Luận cho biết trong năm 2014 sẽ không nhận bất kỳ hồ sơ nào xin nâng cấp trường để giữ ổn định hệ thống.

“Không thể chấp nhận việc các trường đứng núi này trông núi nọ. Một trường trung cấp ổn một tí là tìm cách nâng cấp lên cao đẳng, chấp nhận trở thành một trường cao đẳng yếu. Sau khi bồi đắp tạm ổn thì lại xin nâng cấp lên đại học, chấp nhận thành trường đại học yếu. Lên đại học rồi thì lại tìm cách để được đào tạo thạc sĩ… Cứ như vậy hệ thống không thể ổn định được”.

Cho rằng trước mắt, các trường cẫn giữ nguyên để hệ thống ổn định, nhưng ông Luận cũng cho biết “Bộ đóng cửa với các trường muốn nâng cấp, nhưng cũng sẽ có lối mở. Những trường nào lên sẽ có sự chỉ định. Bộ sẽ công khai các quy định, tiêu chí để việc chỉ định không xảy ra ‘xin – cho”.

“Trường nào đang có dự định nâng cấp cần định hình lại theo trục suy nghĩ của Trung Ương, vì lợi ích lâu dài của đất nước và nguồn nhân lực” – ông Luận đề nghị.

Người dân sẽ dùng tiền để bỏ phiếu cho các trường

Trước những ý kiến của đa số các trường đại học công lập vẫn tỏ ra “tha thiết” với kỳ thi chung, ông Luận chia sẻ: “Nói thật, nếu tôi làm hiệu trưởng tôi cũng đề nghị giữ 3 chung”.

Nhưng theo ông Luận, đến thời điểm này, đổi mới tuyển sinh là việc dứt khoát phải làm. Các trường phải xử lý vấn đề thi tuyển sinh theo hướng là vấn đề quan trọng, nhưng không phải duy nhất của hoạt động đào tạo.

Các đại biểu trao đổi bên hành lang. Ảnh: Văn Chung

Nếu tuyển sinh không được, cách tuyển chỉ là một phần. Ngoài ra còn có yếu tố chất lượng đầu ra, việc làm… “Có thể một vài trường nâng cấp, trường không liên thông có vấn đề trong tuyển sinh, nhưng đổ hết cho phương thức tuyển thì oan quá. Các trường trọng điểm tuyển sinh kiểu gì cũng sẽ đủ đầu vào. Trong thực tế cuộc sống, chính phụ huynh sẽ dùng tiền để bỏ phiếu cho các trường, quyết định con em mình vào đâu học” – ông Luận khẳng định.

Có cái phanh vô hình ở trong mỗi con người

Cũng liên quan đến vấn đề đổi mới tuyển sinh, ông Luận nhấn mạnh việc tuyển sinh về nguyên tắc là tự chủ, nhưng trong dải trường đại học ở nước ta có những trường với điều kiện khác nhau, học sinh cũng cần thích nghi, nên phải có giai đoạn quá độ. Những trường nào chưa chuẩn bị kỹ vẫn có thể thi theo phương thức cũ.

“Chuẩn bị chu đáo, nhưng không thể kéo dài, vì đổi mới căn bản toàn diện mà cứ chùng chình thì bao giờ mới thành công?” – ông Luận đặt câu hỏi với lãnh đạo các trường.

Theo ông Luận, phương châm đổi mới tuyển sinh sẽ là chu đáo, chắc chắn, cẩn thận nhưng không trì trệ, chậm trễ.

“Từng trường phải chuẩn bị phương án. Năm nay chưa đủ điều kiện lùi đến năm sau, không vội vàng nhưng có thời hạn. Ít hơn 3 năm thì hấp tấp quá, nhưng không thể kéo dài 4. 5 năm - bằng một nhiệm kỳ - sẽ không giải quyết được chuyện”.

Ông Luận cũng cho biết trong việc vẫn tổ chức tuyển sinh theo “3 chung” Bộ phải cân nhắc có phạm luật không. “Giao quyền tự chủ cho các trường nhưng các trường có quyền nhờ Bộ tổ chức. Bộ tôn trọng cả sự tự chủ lẫn mong muốn “nhờ vả” của các trường để làm tuyển sinh trong những năm chuyển tiếp tới đây. Tiếp cận theo cách đó để không phạm luật”.

“Khi chưa có Nghị quyết TƯ về đổi mới thì chúng ta đòi đổi mới. Có Nghị quyết rồi lại bảo thế này chưa được thế kia chưa được. Đang có cái phanh vô hình ở trong mỗi con người. Chúng ta phải đổi mới nhận thức, thống nhất cao độ làm cơ sở tạo nên sự đồng thuận của xã hội” – ông Luận nhắc nhở.

Hạnh Ngân (ghi)