Các bệnh không lây bùng phát ở Việt Nam như 'đại thủy triều đỏ'

Các bệnh không lây nhiễm như huyết áp, đái tháo đường, tim mạch... đang bùng phát tại Việt Nam

"Cơn đại thủy triều đỏ"

Theo thống kê của Bộ Y tế, mỗi năm Việt Nam có khoảng 400.000 người tử vong do các bệnh không lây nhiễm, trong khi đó các bệnh lây nhiễm chỉ khoảng 300.000 người. Hiện nay các bệnh không lây nhiễm đang có chiều hướng gia tăng mạnh, nhất là các bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường, tim mạch, các bệnh lý tâm thần, ung thư…

Hiện có khoảng 70% trường hợp tử vong hàng năm là do bệnh không lây nhiễm, trong số này có đến 40% tử vong trước 70 tuổi.

Nhận định về những nguyên nhân khiến người dân mắc các bệnh không lây nhiễm trên ngày càng tăng tại hội nghị "Phòng, chống bệnh không lây nhiễm khu vực phía Nam" diễn ra sáng nay (8.5), Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho rằng do công tác dự phòng chưa chú trọng, người dân chưa có ý thức phòng ngừa bệnh.

Ông Long đưa dẫn chứng hiện Việt Nam có tới 49% dân số nam giới hút thuốc lá, 77% dân số uống rượu (trong đó có 11% uống tới mức nguy hại), sử dụng muối cao gấp đôi so với khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới… Trong khi đó, người dân lại quá thờ ơ đến sức khỏe của mình, không chịu đi khám bệnh. Điều này cho thấy có đến 40% bệnh nhân bị tăng huyết áp nhưng không biết mình mắc bệnh. Mặc dù việc kiểm tra bệnh này là rất đơn giản, chỉ cần đo huyết áp là biết ngay.

“Việc dự phòng không rốt ráo, việc điều trị dựa vào cộng đồng cũng chưa làm được, làm tăng gánh nặng bệnh tật, tăng quá tải bệnh viện và giảm tuổi thọ, giảm chất lượng sống của người dân”, ông Long nói.

Ông Long nhìn nhận thực trạng người dân Việt Nam mắc các bệnh không lây nhiễm đang báo động như là một cơn đại thủy triều đỏ. “Nếu Tổ chức Y tế thế giới coi bệnh không lây nhiễm là cơn thủy triều đỏ, thì tại Việt Nam hiện đang là trận đại thủy triều đỏ, bởi công tác dự phòng chưa rốt ráo, vấn đề điều trị dựa vào cộng đồng vẫn chưa làm được”, ông Long nói.

Thiệt hại khoảng 1 tỉ USD do thuốc lá gây bệnh

Trong khi đó, theo đánh giá của Tổ chức Y tế thế giới, Việt Nam kiểm soát về các bệnh không lây còn rất kém, nếu không muốn nói là chưa kiểm soát được.

Ông Lokky Wai, Trưởng đại diện Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam cho biết các nước phát triển kiểm soát khá tốt bệnh đái tháo đường và tim mạch nên tỷ lệ bệnh tim mạch và đột quỵ ngày càng giảm, còn Việt Nam, tỷ lệ tim mạch đang ngày một tăng và là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong. Ông Lokky Wai cho rằng những bệnh không lây nhiễm trên có thể phòng ngừa được nếu phát hiện sớm và điều trị hiệu quả.

“Kiểm soát tốt sẽ giảm chi phí điều trị, giảm tải bệnh viện, giảm gánh nặng kinh tế cho gia đình và xã hội. Muốn làm được điều này cần có những thay đổi về cách quản lý bệnh không lây nhiễm, các chính sách, cách thực hiện và nâng cao năng lực cho cán bộ y tế cấp xã”, ông Lokky Wai nhấn mạnh.

Các bệnh không lây nhiễm bùng phát ở Việt Nam đang là một mối lo ngại lớn không chỉ về số người tử vong tăng mà còn gây thiệt hại lớn về kinh tế.

Theo nhận định của ông Lokky Wai, trong 20 năm tới, toàn thế giới sẽ mất đi 47.000 tỉ USD vì mất năng suất lao động do các bệnh không lây nhiễm gây ra. Riêng tại Việt Nam, ước tính tại mỗi năm thiệt hại khoảng 1 tỉ USD do thuốc lá gây ra các bệnh không lây nhiễm.

Trước tình hình trên, Bộ Y tế cho biết đã đề ra chiến lược đến năm 2025 chỉ còn 20% số người tử vong sớm do bệnh không lây nhiễm; trong đó giảm 30% số người hút thuốc, giảm 10% số uống rượu bia ở mức có hại, giảm 30% mức tiêu thụ muối/người, kiểm soát thừa cân béo phì dưới 15%, kiểm soát tăng huyết áp dưới 30%, kiểm soát đái tháo đường dưới 8%...

Để đạt được mục tiêu trên, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho hay, Bộ Y tế cũng đã đưa ra các giải pháp, chính sách kiểm soát yếu tố nguy cơ như xây dựng Luật phòng chống tác hại của rượu, bia; Luật phòng chống tác hại thuốc lá; xây dựng kế hoạch thực hiện chiến lược quốc gia về dinh dưỡng… Đồng thời kiện toàn mạng lưới để cung cấp các dịch vụ giám sát, dự phòng, quản lý, điều trị bệnh không lây nhiễm từ Trung ương đến tận mạng lưới y tế tuyến xã, thôn, bản…

Hồ Quang