'Bún chửi' lên CNN: Chuyện Hà Nội nói tục

Nhiều người chua chát coi đó là cách nói mai mỉa với "thể loại bún mắng cháo chửi" đặc sản Hà Nội. Họ lo lắng khi "văn hóa" nói tục, chửi bậy đang xâm chiếm Hà Nội. Đây cũng là việc mà lãnh đạo Thành phố phải lưu tâm.

1. Giữa năm 2015, lãnh đạo Hà Nội đã giao các đơn vị cấp dưới kiểm tra và có biện pháp xử lý nhằm hạn chế cao nhất những hành vi thiếu văn hóa trong nhà trường và ngoài xã hội, nhất là hành vi nói tục, chửi bậy.

Còn nhớ, khi thông qua Luật Thủ đô, các đại biểu Quốc hội đã bàn rất nhiều về thực trạng con người Hà Nội. Thành phần dân số Hà Nội đông nghịt nông dân vùng phụ cận và dân tứ xứ cả nước.

Cũng phải, Hà Nội tạo ra nhiều cơ hội, đất lành chim đậu, nước tất chảy về chỗ trũng. Khu trung tâm chật hẹp cũng miệt mài cõng lên những dãy nhà cao tầng có quy mô dân số bằng cả xã ở nơi khác.

Chủ quán "bún chửi"

Những ga Hàng Cỏ, những bến xe, những cảng Phà Đen, những bệnh viện St Paul, Việt Đức, Bạch Mai, những trường đại học vẫn chen chúc đứng chân giữa nội thành; những bến xe đông nghẹt, những chợ đầu mối Đền Lừ, Bắc Qua, và chợ bán buôn Đồng Xuân và ở ngay khu phố cổ người đông như nêm cối...

Đông đúc ắt phải bon chen, áp lực cuộc sống, áp lực từ hạ tầng sinh hoạt, khói bụi, tắc đường, không khí ngột ngạt, rồi cả áp lực chờ đợi khi phải "dính dáng" đến chuyện hành chính từ đi khám bảo hiểm, tiêm vắc-xin đến xin dấu ở phường... Tất cả đều dẫn tới bực dọc và ức chế.

Mà không chỉ người dân, cán bộ Hà Nội cũng áp lực lắm. Hà Nội năm 2014, từng đã ra văn bản cấm công chức nói tục, tiếng lóng là gì. Và áp lực sẽ vẫn còn tăng khi Hà Nội không thể từ chối ai, từ dân cổ cồn tới "cửu vạn" nhập cư, bởi nếu không có họ, cái cống nước thải tắc rác, ai chịu chui xuống?!

2. Việc Hà Nội cấm nói tục có tính biểu tượng, làm dẫn chứng về văn hóa người thanh lịch ở một thủ đô được coi là nghìn năm văn hiến hơn là để áp dụng hàng ngày. Không thể dùng những quy chế hành chính áp đặt ngay lập tức lên cộng đồng mong thay đổi trong một sớm một chiều vấn đề được gọi là ý thức.

Nếu bỏ thời gian ngồi uống nước ở các cổng trường, nghe các em học sinh cấp 2, cấp 3 nói chuyện thì... thôi rồi. Những tiếng lóng, những câu văng tục mà người lớn khó có thể tưởng tượng lại được các em coi là mốt, là sành điệu.

Thời đại ngày nay, chuyện nói tục cũng không thể bỏ qua trên mạng xã hội. Mọi người còn nhớ việc tỷ phú Mỹ Bill Gates sau khi đăng tải ảnh cột điện “mạng nhện” ở Hà Nội kèm theo ghi chú bày tỏ sự lo lắng. Ngay lập tức, ông đã dính hàng ngàn lời thóa mạ, văng tục của những “facebooker” ở một thủ đô cách ông nửa vòng trái đất, không cần biết ông là ai..

Khi Hà Nội không 'giới nghiêm'

'Hà Nội gì mà buồn hơn ở quê, đang ăn uống vui chơi thì phải giải tán'. Đó là câu nói có vẻ trách móc mà tôi nghe không dưới một lần của mấy người bạn mỗi khi đến thăm Hà Nội.

Nhà văn phố cổ Hà Nội “xịn” Nguyễn Việt Hà viết tiểu thuyết nổi tiếng Cơ hội của Chúa, đầy ắp các không gian đa diện về cuộc đời của các thế hệ sống ở một Hà Nội buổi giao thời, khi bước vào giai đoạn kinh tế mở cửa cuối thập niên 1980. Những nhân vật chính tiêu biểu cho một thế hệ trẻ Hà Nội đã yêu và sống đầy khắc khoải nhưng cũng yếm thế buông xuôi. Cơ hội của Chúa mang trạng thái tâm lý của một thế hệ “mất mát”, mang cảm xúc của những góc phố Hà Nội đang biến đổi, cái biến đổi một đi không trở lại.

Cái biến đổi ấy là gì. Nhiều lắm. Tôi chỉ xin nêu đúng một ví dụ: Đọc chương I tôi đếm được đúng 7 từ “chửi”, nó xuất hiện với mật độ dày đặc. Tác phẩm cũng không thiếu những câu văng tục, chua ngoa, lóe xóe.

Mà Hà Nội bây giờ, áp lực cuộc sống nặng nề hơn cuối thập niên 80 rất rất nhiều.

Nguyễn Gia