Bóc mẽ chiêu làm giả mật ong từ… đường và nước lã

(ĐSPL) - “Mật ong nguyên chất”, “mật ong rừng” là những lời quảng cáo mà dân buôn mật ong tiếp thị sản phẩm. Tuy nhiên, ít người biết rằng, những loại mà dân buôn giới thiệu có chất lượng thượng hạng lại được làm từ… đường, nước lã và một số nguyên liệu khác. Theo đó, mỗi lít “mật ong nguyên chất” ở công thức nói trên chỉ dăm ba chục ngàn nhưng được bán vài ba trăm ngàn đến cả triệu đồng/lít. Giá đó là mác mật ong “xịn”, làm ảnh hưởng đến thương hiệu mật ong của người nuôi ong chân chính.

Người bán cũng là nạn nhân?

Trong vai một đại lý phân phối mật ong nguyên chất, PV báo ĐS&PL đi tìm nguồn cung là loại mật ong rẻ tiền. Theo giới thiệu của một đầu mối chuyên lấy mật ong này phân phối tại TP.HCM, PV liên lạc với người tên Thanh (quận Thủ Đức) bán “mật ong nguyên chất”. Thanh cho biết, giá bán hiện nay là 200 ngàn đồng/lít, loại một. Loại hai có giá 180 ngàn đồng/lít.

“Nếu anh lấy nhiều thì em sẽ để giá tốt cho anh, giảm khoảng 10 – 20%, tùy vào số lượng anh lấy. Đảm bảo mật ong bên em là nguyên chất 100%”. PV đã mua thử 1 lít, Thanh lấy giá là 220 ngàn đồng (cộng thêm vỏ chai 20 ngàn đồng). Tuy nhiên, chỉ sau mấy ngày, chai mật ong đóng thành đường một lớp dày hơn 20cm dưới đáy chai. Đặc biệt hơn loại mật ong này, uống vào thì cảm nhận được rất ít vị mật ong và có vị chua. Còn độ ngọt của nó thì quá nhiều, uống vào cảm giác thấy sặc ở cổ họng.

Sau khi “mật ong” được nấu lên thì chỉ cần cho một ít sáp tổ ong và mật ong thật vào là trở thành “mật ong nguyên chất”.

Ngay sau đó, PV đề nghị gặp với lý do muốn lấy thêm hàng thì Thanh đồng ý hẹn gặp tại một quán cà phê trên đường Trần Quốc Thảo, quận 3. Tại đây, PV đưa chai mật ong mà chính người này đã bán cho PV thì anh này mới ngớ người và cho biết: “Em chỉ lấy lại rồi bán thôi. Họ nói là mật ong nguyên chất. Em lấy hàng này cũng thông qua một người bạn giới thiệu. Họ nói đây là mật ong được nuôi tại Lâm Đồng, nguyên chất nên em mới lấy bán”.

Thanh cho biết thêm, người bán hàng nói có nhiều trại ong ở Lâm Đồng và mật ong đều được lấy từ đây, phân phối đi các nơi. Tuy nhiên, sau khi có phản ánh từ PV, Thanh “xác minh” lại nguồn gốc mật ong ở đầu mối tại Lâm Đồng và được biết, anh này là người “sản xuất” mật ong chứ không hề có trại ong nào.

“Em đã nhờ người thân đến đó tìm hiểu thì hay biết, người bán hàng này không hề có trại ong nào cả. Anh ta chỉ thuê một ngôi nhà nhỏ ở Đà Lạt và lấy mật ong về bán khắp nơi. Có người nói, anh ta làm mật ong giả để bán. Thấy vậy, em cũng không lấy mật ong của người này nữa, làm mất uy tín của em”, Thanh nói.

Khi đem chuyện mật ong giả “cà kê” với ông Nguyễn Văn Vĩnh, ngụ quận Tân Bình, TP.HCM, người có trại ong ở huyện Long Khánh, Đồng Nai thì ông này không hề ngạc nhiên. Ông Vĩnh nói, để làm ra một lít mật ong nguyên chất thật rất vất vả. Trong khi đó, nhiều đối tượng đã làm giả mật ong để trục lợi, gây hoang mang cho người mua. “Tôi đã chứng kiến người ta làm giả mật ong rồi. Theo đó, chỉ cần nước lã, cộng với đường, phèn chua (hoặc chanh) và phẩm màu, hóa chất nấu sôi lên là thành mật ong. Với cách làm đó, loại nước này có màu giống đến 99% so với mật ong thật, khó ai có thể nhận biết được nếu chỉ nhìn bằng mắt thường và đưa lên mũi để ngửi”, ông Vĩnh nói.

Các chuyên gia cho rằng, nếu có điều kiện hãy đến trực tiếp cơ sở nuôi ong để mua được loại mật ong vừa ý.

Ông này còn nói thêm, để cho giống mật ong thật hơn, người ta nhỏ thêm một ít mật thật, một ít sáp ong vào chai và bôi mật thật vào xung quanh cổ chai, để khi đưa lên mũi ngửi thì mùi hoàn toàn là mật ong thật. “Với chai mật ong như thế này thì không ai có thể phân biệt được đâu là mật ong thật, đâu là mật ong giả”, ông Vĩnh cho biết thêm.

Thừa nguyên liệu để làm giả

Cách thức để “sản xuất” ra mật ong kiểu này cũng rất đơn giản. Theo đó, “những người buôn gian bán lận sẽ trộn đường và nước, sau đó khuấy tan rồi cho vào nồi mở lửa nhỏ. Vừa để lửa vừa khuấy đều cho đến khi đạt được độ keo như mật ong. Sau đó lấy ra để nguội. Muốn màu đậm thì để lửa lớn, màu nhạt thì để lửa nhỏ, còn không chỉnh màu được thì ra chợ Kim Biên mua chút chất tạo màu mật ong là xong. Mùi thì có thể mua hoặc tạo ra bằng cách trộn thêm mật thật vào. Đó là lời của ông Nguyễn Văn Tú, người bán mật ong nguyên chất lâu năm ở Bình Dương chia sẻ với PV.

Thực tế, PV không hề khó khăn để có thể mua được hương liệu mật ong. Trong vai người cần mua hương liệu mật ong, PV liên hệ với người tên Ngà (chợ Kim Biên) và được báo giá là 410 ngàn đồng/can/1kg.

1kg này có thể pha vào hàng trăm lít nước vẫn cho mùi thơm mật ong. Theo ghi nhận của PV, hiện nay, đang có hàng trăm điểm bán mật ong trên địa bàn TP.HCM, đó là chưa kể hàng ngàn địa chỉ bán mật ong qua mạng internet. Đa phần, các điểm này đều bán “mật ong nguyên chất”, “mật ong rừng” với giá dao động từ 150 ngàn đồng đến gần 1 triệu đồng/lít.

Tuy nhiên, không phải loại rẻ tiền là giả mà cả những loại đắt tiền cũng không dám chắc là thật. Ông Vĩnh cho biết thêm: “Người tiêu dùng cứ tưởng giá cao thì đó sẽ là mật ong thật, mật ong rừng... nhưng thực tế không phải như vậy. Đánh vào tâm lý hàng mắc tiền là thật, các đối tượng làm mật ong giả lại càng đẩy giá lên cao, để người tiêu dùng tưởng là hàng thật, hàng hiếm, kèm theo đó là những lời cam kết kiểu như “không phải hàng thật trả lại tiền”... khiến cho nhiều người bị lừa”.

Theo khuyến cáo của các chuyên gia, tác hại của loại mật ong này cũng rất khó lường. TS Nguyễn Văn Thanh, đại học Nông lâm TP.HCM cho biết: “Trái ngược với mật ong thật, mật ong giả không hề có giá trị dinh dưỡng mà ngược lại, nó sẽ rất có hại cho sức khỏe, nếu sử dụng trong thời gian dài. Hơn nữa, phèn chua cũng gây hại cho sức khỏe. Bởi, phèn chua là muối sulfat nhôm, được dùng để lọc nước hoặc sát trùng, chứ rất hiếm khi đưa trực tiếp vào thực phẩm. Nếu hợp chất này đưa vào cơ thể thì sẽ gây ra tình trạng rối loạn tiêu hóa, làm giảm khả năng hấp thu chất dinh dưỡng của cơ thể”.

Nói về loại mật ong giả với công thức nói trên, TS.Thanh cho biết: “Mật ong giả là sản phẩm của nhiều tạp chất, hóa chất như chất tạo màu, tạo mùi thì sẽ vô cùng độc hại. Vì không ai có thể kiểm soát được các loại tạp chất, hóa chất đó. Khi đó, nó có thể sẽ ngấm dần vào cơ thể, dẫn tới những mầm mống của các loại bệnh nguy hiểm về sau”.

Nên chọn mua ở nơi uy tín

Theo lời khuyên của người nuôi ong và các chuyên gia, người tiêu dùng nên tìm đến các cơ sở, hộ nuôi ong hoặc các điểm phân phối mật ong có uy tín để có thể mua được mật ong đúng với số tiền bỏ ra. Thậm chí, đôi khi nó sẽ đắt hơn so với giá trên thị trường nhưng đổi lại sẽ rất an tâm về chất lượng. Qua đó, cũng giúp người nuôi ong chân chính tiêu thụ được hàng hóa.

THANH TÙNG